Oddział Udostępniania w obecnym kształcie istnieje od stycznia 2014 roku. Wcześniej, w latach 2000-2013 stanowił integralną część Oddziału Udostępniania i Informacji Naukowej, który składał się z sekcji: Wypożyczeń, Udostępniania Prezencyjnego, Informacji i Dydaktyki, Księgozbioru Dydaktycznego (do 2002 r.) i Dokumentacji (do 2002 r.).
Oddział Udostępniania jest jednym z największych oddziałów w BUW – pracuje tutaj 38 osób (pod względem liczby zatrudnionych pracowników wyprzedza nas tylko Centrum NUKAT). W skład Oddziału wchodzą zespoły rozlokowane na dwóch poziomach gmachu na terenie całego obszaru dostępnego dla czytelników: Wypożyczalnia Miejscowa, Wypożyczalnia Międzybiblioteczna, Czytelnia Ogólna, Czytelnia Czasopism Bieżących i Mikroform, pracownicy Wolnego Dostępu oraz Samodzielne stanowisko ds. obsługi użytkowników BUW, a kierownikiem od kwietnia 2015 roku jest Artur Wrzochalski.
W terminologii bibliotekarskiej istnieje pojęcie „drogi książki”, czyli kolejnych etapów, które przebywa każda nowo nabyta do zbiorów pozycja, począwszy od Oddziału Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów, poprzez Oddział Opracowania Zbiorów lub Oddział Wydawnictw Ciągłych aż do momentu, gdy trafi na półkę w Wolnym Dostępie lub w magazynie zamkniętym.
Podobnie możemy opisać drogę czytelnika w BUW – od wejścia do budynku i dokonania zapisu, poprzez poszukiwanie interesujących go materiałów a skończywszy na ich odnalezieniu i wypożyczeniu lub skorzystaniu z nich na miejscu.
Na tej drodze wszyscy czytelnicy BUW (świadomie bądź nieświadomie) mają do czynienia z pracownikami naszego oddziału. Wraz z koleżankami i kolegami z Oddziału Usług Informacyjnych i Szkoleń jesteśmy bowiem „twarzą Biblioteki”, to właśnie z nami spotykają się czytelnicy już od wejścia do gmachu.
Drzwi do Biblioteki otwierają się i tu zaczyna się droga czytelnika.
Stanowisko Informacji wstępnej po lewej na zdjęciu, fot. J. Antoniak-Sadlakowska
Na jej początku znajduje się stanowisko Informacji wstępnej obsługiwane przez pracowników Wypożyczalni Miejscowej – tutaj można uzyskać podstawowe informacje dotyczące zapisu, rozliczeń, zwrotów i wypożyczeń książek. Posiadacze karty bibliotecznej mogą też wypożyczyć kluczyk do skrytki samoobsługowej, a także zwrócić wypożyczone książki.
Następnym etapem na „drodze czytelnika” jest Wypożyczalnia Miejscowa i stanowisko zapisów. Łatwo można tam trafić ze względu na charakterystyczny parasol, który wskazuje miejsce wykonywania zdjęć do karty bibliotecznej. W skład zespołu wypożyczalni wchodzi 13 osób: Kamil Buczek, Michał Cieślak, Teresa Deretkiewicz, Bartłomiej Gryko, Magdalena Ilińska, Aleksander Jaźwiński, Anna Kurek, Natalia Michalik, Elżbieta Podlasin, Joanna Podsadni, Marcin Szewczuk, Sylwia Wąsowska i Anna Wylot.
Pracownicy Wypożyczalni Miejscowej, fot. B. Karelin
Po założeniu konta i otrzymaniu karty nowo zapisany czytelnik może udać się na poszukiwania książek lub czasopism w katalogu online bibliotek UW. Samodzielne poszukiwania nie zawsze kończą się sukcesem, jednak czytelnik nie jest w BUW skazany na samotność. Zawsze może liczyć na pomoc pracowników Oddziału Udostępniania, a także Oddziału Usług Informacyjnych i Szkoleń. Wyszukanie tytułu w katalogu i spisanie sygnatury to tylko połowa sukcesu. Trzeba jeszcze odszukać książkę lub czasopismo na półce w Wolnym Dostępie (interaktywny plan BUW może w tym bardzo pomóc). A Wolny Dostęp liczy sobie około 500 000 woluminów książek i czasopism ułożonych w ośmiu szerokich dziedzinach według klasyfikacji Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych. Księgozbiór ten „żyje własnym życiem”, a pomaga mu w tym duża liczba czytelników korzystających z naszych zbiorów – około 3000 dziennie, (podczas sesji egzaminacyjnych nawet do 6000). Bibliotekarze pracujący w swoich dziedzinach starają się na bieżąco porządkować księgozbiór, ale przy dużym „zainteresowaniu czytelników” – dziennie wstawianych jest około 3000 woluminów, w sesji prawie 5000 – trudno nad tym wszystkim zapanować.
Pracownicy Wolnego Dostępu, fot. B. Karelin
Jednak pracownicy Wolnego Dostępu często potrafią dokonać rzeczy zdawałoby się niemożliwych i odszukać przestawioną gdzieś (specjalnie lub przypadkowo przez czytelnika) książkę. Niestety smutna prawda jest taka, że czytelnicy często chowają dla siebie tytuły, z których chcą jeszcze korzystać, a potem zapominają o ich zwrocie na wózki.
W dziedzinach Wolnego Dostępu odstawiają książki oddawane przez czytelników na półki, pilnując jednocześnie, by porządek na nich był zachowany: Agnieszka Bartczak, Katarzyna Dumalewska, Katarzyna Faryna, Jolanta Kalisz, Joanna Kociszewska, Ewa Lubańska, Elwira Łęga-Nikisz, Piotr Nagot, Janina Pietras-Gałązowska, Agnieszka Radczuk, Galina Wachowska, Anna Wielgo, Grzegorz Winkler. Po dotarciu do poszukiwanego tytułu czytelnicy mogą wygodnie pracować w obszarze Wolnego Dostępu – czeka tu na nich 335 miejsc przy stolikach lub na wygodnych pufach.
Jeżeli poszukiwany tytuł znajduje się w Magazynie BUW, kolejnym etapem na drodze czytelnika jest Czytelnia Ogólna, jedyne miejsce, gdzie można skorzystać z wydawnictw przechowywanych w magazynie zwartym. Materiały te są udostępniane na stanowisku obsługi przez: Ewelinę Bajgus, Agnieszkę Gańko, Łukasza Hellicha i Joannę Maciejewską. Tutaj czytelnicy zawsze mogą liczyć na pomoc w korzystaniu z katalogów BUW, wyszukiwaniu książek i czasopism znajdujących się w Bibliotece oraz zamawianiu i sprowadzaniu do Czytelni materiałów nawet z najodleglejszych zakamarków magazynu. Pracownicy Czytelni zajmują się także obsługą kabin pracy indywidualnej dla pracowników naukowych, które ulokowane na poziomie 3 dają widok na salę czytelnianą. Uprawnieni czytelnicy mogą korzystać z 19 kabin wypożyczanych na miesiąc oraz z 1 kabiny jednodniowej.
Pracownicy Czytelni Ogólnej, fot. B. Karelin
Czytelnia ogólna, for. K. Minch
Czytelnia jest ogólnodostępna w godzinach otwarcia Biblioteki. Na jej terenie można korzystać z własnych materiałów, a także z księgozbiorów (dziedzinowych) znajdujących się w Wolnym Dostępie – w tym również z książek i czasopism z dziedziny: Dzieła treści ogólnej, bibliotekoznawstwo (AZ) oraz znajdujących się tu na stałe encyklopedii powszechnych w różnych językach narodowych.
Czytelnia Ogólna to największa czytelnia w BUW, jest tutaj 181 miejsc siedzących. Czytelnia jest doskonałym miejscem do pracy naukowej. Studenci i pracownicy naukowi chętnie z niej korzystają, ponieważ jest to najcichsze miejsce w Bibliotece. Na wysoki komfort pracy wpływa także znakomite oświetlenie czytelni światłem naturalnym wpadającym przez szklany dach oraz przez jedna ze ścian całkowicie przeszkloną. Szklany dach oraz wysokość sali (obejmuje dwa piętra), a także dużo zieleni sprawiają, że jest to miejsce niezwykle klimatyczne. Czytelnicy mogą podziwiać zachody słońca, a w bezchmurne wieczory – również rozgwieżdżone niebo.
Kolejnym etapem na drodze czytelnika w BUW-ie może być Czytelnia Czasopism Bieżących i Mikroform, która charakteryzuje się różnorodnością udostępnianych materiałów. Można tam skorzystać z czasopism wydawanych w bieżącym roku kalendarzowym – około 2000 tytułów krajowych i zagranicznych – umieszczonych na regałach w podziale na dziedziny oraz z prasy centralnej, regionalnej oraz zagranicznej (około 1000 tytułów). Czytelnicy mogą także skorzystać na miejscu z mikrofilmów, fisz, mikrofisz, płyt CD, a nawet z kaset VHS i kaset magnetofonowych. Zbiór mikrofilmów zasługuje na szczególną uwagę, ponieważ zawiera nie tylko ogromną liczbę zmikrofilmowanych czasopism wydawanych w różnych okresach historycznych, ale również zmikrofilmowane książki, kalendarze oraz wybrane materiały pochodzące z Gabinetów Zbiorów Specjalnych, takie jak: dokumenty życia społecznego i zbiory kartograficzne, muzykalia, rękopisy i stare druki. Pracownicy naukowi z całej Polski przyjeżdżają do naszej Biblioteki, żeby korzystać z tego niezwykle bogatego zbioru. Wypożyczane są tutaj także załączniki do książek (CD-ROMy, pendrivy) oraz audiobooki.
W Czytelni pracują 3 panie: Małgorzata Gabara-Strzyż, Elżbieta Iwoń i Ewa Wach. Chętnie pomagają one czytelnikom w obsłudze mikrofilmów, a także wskazują, jak odnajdywać poszukiwane czasopisma.
Pracownice Czytelni Czasopism Bieżących i Mikroform, fot. B. Karelin
Dla czytelnika chcącego wypożyczyć książkę ostatnim etapem wędrówki staje się, wcześniej wspomniana Wypożyczalnia Miejscowa. Tutaj można wypożyczyć książki, przedłużyć termin zwrotu, przedłużyć ważność konta, zwrócić książki, uzyskać rozliczenie.
W Wypożyczalni prowadzone są szkolenia dla pracowników BUW oraz bibliotek wydziałowych z modułu udostępniania systemu bibliotecznego VTLS/Virtua, które kończą się egzaminem i zdobyciem uprawnień do pracy w tym systemie.
W tym miejscu z uśmiechem żegnamy czytelnika.
Zapraszamy jeszcze do korzystania z Wypożyczalni Międzybibliotecznej. Można tu sprowadzić z bibliotek krajowych i zagranicznych książki lub inne materiały biblioteczne, zamówić kopie artykułów z czasopism naukowych (w ramach serwisu Subito w ciągu 72 godzin). W Wypożyczalni Międzybibliotecznej pracują dwie panie: Mariola Duk i Małgorzata Szymańska – udzielają wszelkich informacji i wskazówek dotyczących zamawiania materiałów bibliotecznych z innych bibliotek oraz pomagają w lokalizacji poszukiwanych materiałów.
Pracownice Wypożyczalni Międzybibliotecznej, fot. B. Karelin
Na zakończenie wędrówki po Oddziale Udostępniania pozostało do przedstawienia Samodzielne stanowisko ds. obsługi użytkowników BUW, ulokowane w pokoju 143 a. Jest to szczególne miejsce, gdzie czytelnicy mogą uzyskać profesjonalną pomoc w rozwiązaniu swoich problemów, dotyczących wypożyczonych książek: ich zagubieniu bądź zniszczeniu w czasie użytkowania, a także przetrzymania książek poza wyznaczony termin zwrotu, co skutkuje niestety naliczeniem opłaty (obecnie 0,40 zł na dzień za każdą pozycję). To tutaj kierowane są podania o założenie kont kaucyjnych, reklamacje związane np. ze zwrotami czy prolongatą książek oraz wszelkie nietypowe sprawy odnoszące się do obsługi kont czytelniczych, a także rozpatrywane są skargi i wnioski naszych użytkowników. Agata Mickiewicz i Elżbieta Petrović od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00-20.00 służą swoją radą i pomocą, wyznając dewizę, że w każdej trudnej sytuacji, dzięki dobrej współpracy, można znaleźć satysfakcjonujące obie strony rozwiązanie.
Agnieszka Gańko, Agata Mickiewicz
Oddział Udostępniania Zbiorów