BuwLOG

Obiekt miesiąca: Mały ślad życia dużej rodziny

Gabinet Rękopisów posiada w swych zbiorach niezmiernie ciekawe materiały rodziny Peszków, która przybyła do Polski w początkach XIX w. i szybko się polonizowała. Członkowie jej reprezentowali różne zawody, byli  wśród nich:

– Samuel, chirurg wojskowy  i mason

– Jan Emil, właściciel  winiarni i hotelu w Kaliszu, którego lokal wspomniała w „Nocach i dniach” Maria  Dąbrowska

– Franciszek, żołnierz Legii Cudzoziemskiej

– Emil, dziennikarz i nauczyciel  w gimnazjach warszawskich walczący w swych artykułach z carską cenzurą

– Wanda, tłumaczka literatury pięknej i podróżniczej

– Barbara, siostra Czerwonego Krzyża  (odznaczona pierwszym w Polsce Medalem Florence Nightingale za udział w ewakuacji  Szpitala Ujazdowskiego w czasie powstania warszawskiego).

Wszyscy ściśle związani z Polską brali czynny udział w ważnych wydarzeniach historycznych, angażowali się w  działalność organizacji społecznych i oświatowych, tworzyli polską kulturę.

Jednym z ciekawszych obiektów w tej spuściźnie jest  drukowany na serwetce, w dwu językach (polskim i rosyjskim), program przedstawienia dla dzieci pt. „Żabi król”, pióra Or-Ota (Artura Oppmana), wystawionego 14 kwietnia 1934 r.  w Teatrze w Ogrodzie Saskim.

Budynek teatru w Ogrodzie Saskim w Warszawie

Teatr w Ogrodzie Saskim. Fot. Konrad Brandel; za Wikipedia Commons

Teatr  w Ogrodzie Saskim, zaprojektowany przez architekta  Aleksandra Zabierzowskiego działał  w latach 1870-1939. Był budynkiem drewnianym na ponad 1000 miejsc, odznaczającym się świetną akustyką i dużą sceną. Mimo to nie cieszył się sympatią warszawiaków, wręcz przeciwnie, uważany był za przykład architektonicznej brzydoty. Początkowo był jedynie teatrem letnim, od 1890 r. przebudowany został na całoroczny. Wystawiano w nim farsy, komedie, operetki, niedzielne widowiska dla dzieci. Na jego scenie gościli wybitni aktorzy epoki. Spłonął 9 września 1939 r.

Program przedstawienia "Żabi król" wydrukowany na serwetce

Program przedstawienia „Żabi król” Or-Ota, rps. inw. 5234. Fot. Monika Konarska

Serwetka opatrzona jest ciekawym nadrukiem: „Papier zaperfumowany w fabryce Tow[arzystwa] Akc[yjnego] Fr[yderyk] PULS  W Warszawie” (była to fabryka luksusowych mydeł, pudrów  i wód kolońskich założona w 1852 r.). Zadbano nie tylko o wizualny efekt poprzez rysunek na marginesach (nota bene jeden z członków rodziny był rysownikiem i miniaturzystą, projektującym m.in. wzór zaproszeń na filmowe premiery w kinie Sfinks), ale również i „efekty specjalne”, nadając serwetce miłą woń. Przechowała ją pieczołowicie wśród rodzinnych pamiątek Wanda Peszkowa, która z synem Zygmuntem chodziła właśnie do tego teatru na niedzielne przedstawienia dla dzieci.

Z sentymentem patrzymy dziś na te  bibułkę ze świadomością, że  przetrwała dwie wojny światowe …

Wg Spacerownika Teatralnego jedyną pozostałością po spalonym teatrze była żeliwna tabliczka z napisem „Palarnia”.  Jeśli rzeczywiście tak było, to nasza serwetka dorównała jej trwałością.

Anna Wirkus, Gabinet Rękopisów

 

Bibliografia:

  1. Król-Kaczorowska Barbara, Teatry Warszawy, Warszawa 1986 (BUW WD: NA6840.P62 W3875)
  2. Kaczorowski Bartłomiej, Encyklopedia Warszawy, Warszawa 1994 (BUW WD: DK4614. E53)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.