Gabinet Zbiorów Muzycznych zakończył cykl działań, którymi uświetniał przypadający na 2019 r. jubileusz 30-lecia śmierci Romana Palestra, wybitnego kompozytora i publicysty, którego spuścizna jest przechowywana w BUW.
Szczególny powód do radości i dumy stanowi płyta CD (niebawem dostępna też na platformach streamingowych), którą wydano z inicjatywy BUW i Fundacji Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z Polską Orkiestrą Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa, z udziałem renomowanych solistów (Agata Kielar-Długosz, Leszek Długosz, Clare Hammond, Alina Mleczko, Maciej Skrzeczkowski), pod batutą Łukasza Borowicza, należącego do najbardziej cenionych dyrygentów swojego pokolenia. Zawiera ona trzy concertina (kompozycje w typie „lżejszego” koncertu na instrument solowy – tu fortepian, saksofon oraz klawesyn) i orkiestrę oraz pokrewną im Serenadę na dwa flety. Muzyka Romana Palestra uchodzi niekiedy za dość „hermetyczną”, kompozytor poszukiwał nowych form, korzystając z zaawansowanych technik właściwych XX stuleciu, lecz tworzył także dzieła znacznie bardziej przystępne, klasycyzujące, które – choć pozostają bardzo ambitne – zdobywają uznanie także publiczności mniej obeznanej z muzyką dodekafoniczną, atonalną, i do tej drugiej grupy należą pozycje repertuary tej bardzo atrakcyjnej płyty.
Nagranie zostało wydane w serii „Portraits” przez nową firmę fonograficzną Anaklasis, której patronuje Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Realizatorzy spodziewają się, że ta bardzo atrakcyjna edycja i udział w niej plejady renomowanych wykonawców może zdecydowanie wspomóc światową recepcję zapomnianej muzyki wielkiego polskiego twórcy. Nagrania zrealizowano w lipcu 2019 roku w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie. Publikację dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Muzyczny ślad”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca.
We współpracy z Oddziałem Rozwoju Zasobów Elektronicznych oraz Fundacją Piąta Esencja zakończyły się prace nad drugą edycją grantu „Palester cyfrowy”, dzięki któremu zdigitalizowano prawie 3.500 stron rękopisów muzycznych (24) oraz skryptów audycji Radia Wolna Europa (276). 300 nowych obiektów można oglądać w ramach kolekcji „Roman Palester – kompozytor zza żelaznej kurtyny” w Crispie (z uwagi na prawa autorskie – tylko w ramach sieci kampusowej UW). Stanowi ona b. cenne narzędzie dla badaczy wciąż w znacznej części niewydanej spuścizny wybitnego muzyka i publicysty.
Trzecim ważnym wydarzeniem jubileuszowego roku był też cykl wydarzeń Roman Palester – tu i teraz organizowanych przez Fundację Uniwersytetu Warszawskiego oraz BUW przy wsparciu MKiDN, który podkreślał związki artysty z uczelnią (studiował tu historię sztuki). Wszechstronność kompozytorskiego dorobku Palestra zaprezentowano podczas dwóch monograficznych koncertów: symfonicznego i kameralnego w aulach Auditorium Maximum i Collegium Politicum UW. Z udziałem znakomitych muzyków zabrzmiały zarówno jego dzieła neoklasyczne z okresu międzywojennego i wojennego (w tym estradowe prawykonanie pięknej kantaty chóralnej Kołacze do słów Szymona Szymonowica w wykonaniu żeńskiej sekcji Chóru Akademickiego UW), jak i przykłady późniejszej twórczości mierzącej się z zaawansowanymi środkami muzycznymi. Ponadto dwa konwersatoria przypomniały ważną działalność publicysty Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa oraz zaangażowanie w tworzenie muzyki filmowej, zwłaszcza w latach 1930-tych. Za przykład posłużył film Dziewczęta z Nowolipek J. Lejtesa z 1937 roku.
Podczas festiwalu „Napoli di Herling” zrealizowanego w październiku w Neapolu, w 100-lecie urodzin wielkiego pisarza także wspomniano postać blisko z nim zaprzyjaźnionego kompozytora, którego dzieła zabrzmiały podczas towarzyszącego imprezie koncertu, a w materiałach promocyjnych wykorzystano również materiały ze zbiorów BUW.
Tekst: Piotr Maculewicz, Gabinet Zbiorów Muzycznych