BuwLOG

W poszukiwaniu oryginalnego repertuaru muzycznego

Muzycy, a także znawcy i teoretycy muzyki niejednokrotnie poszukują nowego, czasem zapomnianego repertuaru muzycznego stanowiącego materiał do twórczej interpretacji lub badań. Jednym z najlepszych miejsc, gdzie można znaleźć takie perełki są biblioteki muzyczne, które gromadzą w magazynach niezliczone druki muzyczne. Szczególnie dla nas cenne spośród nich zawierają utwory kompozytorów polskich XIX i pierwszej połowy XX w. (po 1800 r.).  Wydawane przez polskich i zagranicznych edytorów, zazwyczaj niemające już swych wznowień, odchodziły w zapomnienie, a prawa autorskie do nich wygasły. Ale to właśnie ten repertuar muzyczny cieszy się coraz większym zainteresowaniem muzykologów oraz wykonawców poszukujących nieznanego, oryginalnego materiału koncertowego.

W ostatnich latach można zaobserwować większe zainteresowanie muzyką polską wśród obcokrajowców (m.in. z Niemiec, Wielkiej Brytanii, USA, Kanady czy z krajów Azji). Odpowiadając na oczekiwania poszukujących, Gabinet Zbiorów Muzycznych Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie podjął się opracowania, digitalizacji i udostępnienia druków muzycznych w postaci elektronicznej. Pierwsza tura projektu Cenne druki muzyczne z przełomu XIX i XX w. – opracowanie, digitalizacja i udostępnienie w ebUW oraz International Music Score Library Project była realizowana (we współpracy z Biblioteką Instytutu Muzykologii UW) w latach 2015-2016 (nr umowy 1140/P-DUN/2015). W roku 2017 nastąpiła kontynuacja projektu, już siłami samego Gabinetu Zbiorów Muzycznych BUW.

Do projektu wytypowano 400 starannie wyselekcjonowanych utworów wybitnych, dobrze znanych polskich kompozytorów, jak Stanisław Moniuszko (1819-1872), Zygmunt Noskowski (1846-1909), Zygmunt Stojowski (1870-1946), Juliusz Zarębski (1854-1885) oraz Władysław Żeleński (1837-1921), ale także utwory kompozytorów bardzo cenionych w swoich czasach, później jednak niemal całkowicie zapomnianych, jak Franciszek Brzeziński (1867-1944), Tadeusz Joteyko (1872-1932), Stefan Malinowski (1887-1944), Piotr Maszyński (1855-1934), Aleksander Michałowski (1851-1938), Henryk Pachulski (1859-1922), Eugeniusz Pankiewicz (1857-1898), Ignacy Marceli Komorowski (1824-1857), Teodor Leszetycki (1830-1915), Witold Maliszewski (1873-1939), Roman Statkowski (1859-1925) czy Józef Wielhorski (1816-1892). Są to przeważnie kompozycje na fortepian solo oraz na niewielkie obsady kameralne (głos z fortepianem, skrzypce z fortepianem itp.). Oto kilka ciekawych przykładów:

pierwsze dwie strony druku: ozdobna tytułowa i początek zapisu nutowego

Toccata : na fortepian, Op. 7 Franciszka Brzezińskiego, który oprócz działalności kompozytorskiej zajmował się też praktyką prawną (był urzędnikiem konsularnym) http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=329831

pierwsze dwie strony druku: ozdobna tytułowa i początek zapisu nutowego

Cztery pieśni : na głos i fortepian, Op. 51 Nr 2 Piotra Maszyńskiego, kompozytora i dyrygenta wielu chórów, pedagoga oraz ucznia Zygmunta Noskowskiego. To właśnie on napisał polski tekst kolędy Cicha noc. http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=33106

obie strony druku: ozdobna tytułowa i zapis nutowy

Feuille d’album : na fortepian, Op. 3 Aleksandra Michałowskiego, kompozytora i pianisty, który zasłynął jako wykonawca dzieł Chopina. Odegrał on kluczową rolę w zapewnieniu ciągłości polskiej szkoły pianistycznej XIX i XX wieku i przekazie tradycji Chopinowskiej. Ponadto był znakomitym pedagogiem, a wśród jego wybitnych uczniów znaleźli się m.in.: Róża Etkin, Jerzy Lefeld, Wanda Landowska, Ludomir Różycki, Jerzy Żurawlew, Władysław Szpilman i wielu innych. http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=33240

pierwsze dwie strony druku: ozdobna tytułowa i początek zapisu nutowego

Elégie : na fortepian Stanisława Moniuszki, jednego z najbardziej znanych polskich kompozytorów XIX wieku, dyrygenta zespołów operowych, orkiestr symfonicznych i chórów oraz pedagoga. Autora ok. 280 pieśni, 9 oper, 3 baletów, 8 operetek i wielu innych utworów instrumentalnych i symfonicznych. http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=33361

Realizując projekt, 400 wybranych jednostek druków muzycznych opracowano metodą współkatalogowania w katalogu centralnym NUKAT, a następnie ich opisy skopiowano do katalogu online biblioteki UW i uzupełniono o rekordy egzemplarza. Kolejnym etapem była digitalizacja zbiorów oraz ich publikacja w Elektronicznej Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego e-bUW. Dodatkowo, w ramach międzynarodowego projektu Petrucci Music Library, pliki nutowe PDF umieszczono w wirtualnej, niekomercyjnej bibliotece publikującej partytury utworów muzycznych stanowiących domenę publiczną. Wszystkie partytury pochodzące z BUW znaleźć można pod adresem: http://imslp.org/wiki/Category:Scores_from_Uniwersytet_Warszawski. W projekcie uczestniczyli pracownicy GZM: Aleksandra Górka (typowanie, opracowanie bibliograficzne, koordynacja prac związanych ze przekazywaniem obiektów do skanowania, zabezpieczenie opracowanych zbiorów w obwoluty bezkwasowe) oraz Piotr Maculewicz (przetwarzanie skanów do plików PDF zgodnie ze standardami IMSLP, sporządzenie wymaganych tam opisów w interfejsie Wiki, publikacja). Skanowania i publikacji wraz z odpowiednimi metadanymi w e-bUW dokonał Oddział Rozwoju Zasobów Elektronicznych BUW.

Pozostaje nam, obserwatorom życia muzycznego, z uwagą i zainteresowaniem śledzić wykonania tych odświeżonych utworów na koncertach, festiwalach i na płytach – publikowane przez IMSLP statystyki wskazują na wiele pobrań opublikowanych tam partytur z UW.

Projekt realizowany w 2017 r. i dofinansowany ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na działalność upowszechniającą naukę (DUN) na lata 2017-2018, nr umowy 650/P-DUN/2017/; zadanie 2: Cenne druki muzyczne z przełomu XIX i XX w. – opracowanie, digitalizacja i udostępnienie w e-bUW oraz International Music Score Library Project.

 

Aleksandra Górka, Gabinet Zbiorów Muzycznych

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.