Dzielenie się doświadczaniem
Istotnym punktem programu Granada Library Staff Training Week były wystąpienia uczestników prezentujące ich rodzime biblioteki uniwersyteckie. Większość prezentacji zawierała standardowe, wikipedyczne informacje o placówkach, niektóre pokazywały też ciekawe projekty i praktyki realizowane w bibliotekach uniwersyteckich w Europie i w odleglejszych krajach.
Ann-Katrin Ek Skallberg z Biblioteki Uniwersytetu w Göteborgu przedstawiła np. prowadzone przez pracowników biblioteki szkolenia dla społeczności uniwersyteckiej nt. wyszukiwania i oceny wiarygodności źródeł informacji. Placówka organizuje również zajęcia analizujące obieg dokumentów w procesie legislacyjnym UE. Ich program powstał we współpracy Biblioteki Uniwersytetu w Göteborgu, Centrum Studiów Europejskich i Centrum Dokumentacji Europejskiej. Uczestnicy kursu dowiadują się, jak UE działa w praktyce, jak wyszukiwać dokumenty z instytucji unijnych i jak prześledzić proces legislacyjny – od najwcześniejszych wzmianek o danym zagadnieniu po ostatecznego brzmienie ustawy i jej transpozycję do ustawodawstwa państw członkowskich. Udział w zajęciach jest punktowany (15 ECTS). Szkolenia oferowane przez bibliotekę są realizowane na zamówienie wykładowców i finansowane z budżetu wydziału zamawiającego.
Hala Succar z Biblioteki Uniwersytetu Amerykańskiego w Bejrucie opowiedziała o ciekawym przykładzie udziału biblioteki w utrwalaniu i pielęgnowaniu dokumentów najnowszej historii kraju i regionu. W AUB zarchiwizowana jest kolekcja nagrań relacji pierwszego pokolenia uchodźców z Palestyny z 1948 r. Rolą biblioteki w zabezpieczeniu tego zbioru była digitalizacja nagrań, opatrzenie ich metadanymi i organizacja tematyczna zasobu. Nagrania są wykorzystywane m.in. podczas zajęć bibliotecznych. Bibliotekarze AUB zadbali również o archiwizację relacji z mediów społecznościowych dokumentujących tzw. III wojnę libańską, która miała miejsce w październiku 2024 r.
Bibliotekarki z Francji – Khadija Sekkar i Silvia Silini wspomniały o usłudze bibliotecznej finansowanej z budżetu państwa: biblioteki mogą zamawiać przygotowanie wersji audio danej książki na potrzeby studentów z ograniczeniem widzenia. Takie audiobooki są potem dostępne dla użytkowników wszystkich bibliotek uniwersyteckich we Francji.
Zuzana Vrbová z Biblioteki Uniwersytetu Karola w Pradze opowiedziała o praktyce włączania studentów w proste prace biblioteczne (np. odstawianie książek na półki) – w ramach wolontariatu lub za niewielkim wynagrodzeniem.
Interesujący projekt promujący zasoby biblioteki i wzmacniającym poczucie odpowiedzialności studentów i użytkowników biblioteki za jej zbiory przedstawiła Stavri Pitta reprezentująca Bibliotekę Uniwersytetu Cypryjskiego. Bibliotekarze postanowili włączyć społeczność akademicką i mieszkańców Nikozji w proces przenosin kolekcji do nowej siedziby biblioteki. Powstał 4-kilometrowy łańcuch współpracy. Tworzący go studenci, bibliotekarze i żołnierze ustawili się na drodze łączącej stary i nowy gmach i przekazywali sobie z ręki do ręki kolejne egzemplarze. Pierwszą książką, która odbyła tę osobliwą podróż, było O pochodzeniu gatunków Karola Darwina, a ostatnią – Odyseja Homera. Oba tytuły zostały wyłonione przez studentów w głosowaniu online. Podczas trwającej 2 godziny akcji przeniesiono w ten sposób 600 książek. Przetransportowanie, już w tradycyjny sposób, całości zbiorów (0,5 mln egzemplarzy) zajęło ok. 2 miesiące.
Innym przykładem przedsięwzięcia promującego uniwersytecki księgozbiór jest organizowany 2 razy w roku w Bibliotece Uniwersytetu w Wenecji pokaz najciekawszych książek z bibliotecznej kolekcji wyłonionych głosami studentów i wykładowców. O projekcie tym opowiedział Pasquale Spinelli z IUAV, największej we Włoszech biblioteki wydziału architektury.
Ja miałam przyjemność opowiedzieć uczestnikom Granada Library Staff Training Week o dwóch kampaniach adresowanych do użytkowników BUW, które zrealizowaliśmy w roku akademickim 2023/2024: Chodź do BuWu oraz BUW życzliwych sów. Animacja i grafiki przygotowane na potrzeby obu kampanii wzbudziły entuzjazm. Koleżanki i koledzy pytali również o realia funkcjonowania Biblioteki w trybie całodobowym.
Różnice organizacyjne i… kulturowe
Temat działania BUW w modelu 24/7 wzbudził zainteresowanie z uwagi na fakt, że żadna z bibliotek reprezentowanych podczas szkolenia nie działa całodobowo. Najczęściej są otwarte ok. 12 godzin, 5-6 dni w tygodniu. Natomiast niektóre z nich były dostępne (z zachowaniem odpowiednich ograniczeń i restrykcji) podczas całego okresu pandemicznego.
Ciekawą różnicą jest również podejście do eksponowania starych druków na wystawach organizowanych w przestrzeni biblioteki głównej UGR w Hospital Real – stare dokumenty i księgi (m.in. datowane na XVI i XVII wiek) są tam eksponowane w zwykłych gablotach, bez dodatkowych zabezpieczeń czy zapewnienia regulacji temperatury i wilgotności powietrza.
Najwięcej dyskusji (i emocji) wzbudził jednak fakt oferowania wina do obiadów w uniwersyteckich kantynach, z których korzystaliśmy podczas pobytu na UGR. Posiłki były urozmaicone, bogate w warzywa i dostępne w dwóch wersjach (klasycznej i wegetariańskiej) oraz wzbogacone szklaneczką wina i deserem. Z naszych obserwacji wynika, że niewielu studentów wybierało wino do obiadu.
Interesującą różnicą kulturową była bliskość fizyczna i wzajemna serdeczność manifestowana przez bibliotekarzy UGR, którzy rozmawiając ze sobą lub prezentując się w sytuacjach oficjalnych (np. przy okazji wystąpień dla uczestników Staff Weeku) chętnie się obejmowali i przytulali. Południowy temperament zdecydowanie sprzyja budowaniu bliższych relacji między pracownikami biblioteki 🙂
Ta serdeczność znajdowała też odzwierciedlenie w postawie opiekunów naszego pobytu w Grenadzie, bibliotekarzy: Iñakiego A. de la Villa i Marii Jose Jimenez. Opracowali oni i zrealizowali z nami bogaty, różnorodny program merytoryczny, ale przygotowali też interesujące propozycje kulturalne: oprowadzanie po nieoczywistych miejscach Grenady związanych z historią miasta i UGR, po których przewodnikiem był Iñaki A. de la Villa, absolwent historii, czy indywidualne zwiedzanie imponującej siedziby Fundacji Rodriguez-Acosta i możliwość obejrzenia spuścizny hiszpańskiego malarza symbolisty José Maríi Rodrígueza-Acosty. Gmach należący dziś do fundacji został zbudowany w latach 1916-1930 i jest uznawany za jeden z najpiękniejszych projektów architektonicznych swoich czasów.
Iñaki i Maria Jose przez 5 dni dbali o nasz komfort i często dotrzymywali nam towarzystwa również poza godzinami pracy. Dzięki ich trosce, otwartości i… poczuciu humoru pobyt na UGR był wspaniałym doświadczaniem i dużą przyjemnością.
Wisienka na torcie, a nawet trzy
3 maja, w weekend poprzedzający Library Staff Training Week na UGR, w Grenadzie obchodzone było coroczne Święto Krzyża (Cruces de Mayo) upamiętniające zwycięstwo chrześcijaństwa po wiekach arabskiej dominacji. Celebracje odmieniają oblicze miasta, które wypełnia się muzyką, tańcem i radością. Kobiety i dziewczynki w tradycyjnych strojach do flamenco, z ciasno upiętymi włosami, bajecznymi chustami i wachlarzami spacerują po ulicach i tańczą na skwerach. Na placach i w różnych obiektach, tak kościelnych, jak i świeckich (np. przed restauracjami) ustawiane są kolorowe instalacje z czerwonymi sercami i przedmiotami nawiązującymi do historii miasta. Odwiedzenie Grenady właśnie tego dnia jest wyjątkowym przeżyciem.
Podczas pobytu nie sposób nie zwiedzić Alhambry – majestatycznie górującego nad miastem arabskiego zespołu pałacowego zbudowanego w latach 1232–1273 i rozbudowywanego do XIV wieku za panowania emirów z dynastii Nasrydów. W 1984 roku twierdza została wpisana na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. Można tu spędzić kilka godzin, błądząc po oddziałujących na wszystkie zmysły ogrodach Generalife, podziwiając finezję filigranowych zdobień sal, konstrukcję kolumnad na dziedzińcach czy niebo i zieleń odbijające się w tafli sadzawek w Pałacu Nasrydów albo odpoczywając w krużgankach zbudowanego na planie koła Pałacu Karola V. Egzotyka architektury i piękno zdobiącej ją zieleni dostarcza wielu niezapomnianych wrażeń.
Warto również wspiąć się wąskimi białymi uliczkami dzielnicy Albaicin, aby obejrzeć Sacramonte – dzielnicę cygańską z wykutymi w skałach romskimi domami i warsztatami. Romowie mieszkali w nich aż do lat 60. XX wieku, kiedy potężna powódź błotna zniszczyła to miejsce, pochłaniając wiele ofiar. Flamenco narodziło się właśnie wśród andaluzyjskich Romów i dziś w jaskiniach Sacramonte zorganizowane są pokazy tego tańca w wykonaniu profesjonalnych tancerzy.
Udział w Library Staff Training Week na UGR okazał się dla mnie nie tylko inspirujący zawodowo, ale też niezmiernie ciekawy turystycznie i towarzysko. Serdecznie polecam!
Urszula Szwed-Strych, Oddział Promocji, Wystaw i Współpracy