Wpis nr 100

Dawno, a nawet bardzo dawno temu nie było niczego naturalnego w posługiwaniu się cyframi z tej prostej przyczyny, że najzwyczajniej w świecie nie istniały. Aż trudno to sobie wyobrazić, prawda? Życie bez liczby 100 i cyfr w ogóle.

A oto historia powstania cyfr w pigułce, czyli w niewyobrażalnie błyskawicznym skrócie. Osoby zainteresowane zgłębieniem tajemnicy cyfr odsyłam do książki Georgesa Ifraha: Dzieje liczby, czyli historia wielkiego wynalazku, Wrocław 1990 (BUW Wolny Dostęp: QA141.2. I35165 1990)

Na początku była tzw. metoda odpowiedniości 1-1, która polegała najprościej rzecz ujmując na parowaniu jednego elementu zbioru z elementem drugiego zbioru. Wyobraźmy sobie pasterza, który nie znał cyfr, i nie znał pojęcia „liczenia”, za to cenił sobie porządek w zagrodzie. Bez najmniejszego więc problemu potrafił obserwować stan liczebny swoich zwierząt, i wyłapywał wszelkie braki w stadzie liczącym 100 kóz i 100 owiec. Sposób był niezwykle prosty, ponieważ każdej kózce była przyporządkowana jedna owieczka. Aby „policzyć” dany zbiór posługiwano się również muszlami, paciorkami, zębami słonia, patykami, czy też ziarnami kakao, a także wykonywano nacięcia na kościach i kawałkach drewna. Ta jasna metoda rachowania polegała na tym, że zbierano na przykład 100 muszelek i podporządkowywano je 100 owieczkom. Kiedy zbliżał się wieczór, pasterz wpuszczając pojedynczo owce do zagrody odkładał na bok kolejne muszelki. Jeśli ilość zwierząt zgadzała się z ilością uskładanych muszli, można było zapewne uznać dzień za szczęśliwie zakończony.

Pewnego jednak dnia, noszenie stosów kamieni, dźwiganie zębów słonia i upychanie muszli po kieszeniach (nie mam pojęcia, czy istniały wtedy kieszenie:), historia kieszeni jest tematem na zupełnie inną notatkę) wszystkim się znudziło. Porzucono więc kłopotliwe rekwizyty, bo odkryto, że ludzkie ciało to swoistego rodzaju liczydło, z którego w nieskomplikowany sposób można korzystać. Do tego celu zaczęto używać przede wszystkim palców dłoni i stóp, a potem nawet całej reszty ciała, włączając w to zarówno lewe jak i prawe ucho. Można rzec bez zbytniej przesady, że to ręka ludzka stała się najłatwiej dostępnym dla wszystkich narzędziem wspomagającym liczenie!

W którymś momencie i ta koncepcja przestała zadowalać, ponieważ pojawił się problem z zapisywaniem wyników „liczenia”. Uff! Wymyślono więc znaki graficzne, które zapoczątkowały erę cyfrową. Świat stał się areną eksperymentów, bo każdy chciał udowodnić, że to jego cyfry są najlepsze i zasługują na miano uniwersalnych. Powstały więc najpierw cyfry greckie (liczba sto wyglądała na przykład jak odwrócona duża litera „L”), i cyfry rzymskie (któż z nas nie zna setki zapisanej w formie litery „C”, choć początkowo wyglądała jak krzyżyk przecięty pionową kreską). Narodziło się też zero, które dzięki hinduskim uczonym zrewolucjonizowało świat numeracji. A w międzyczasie na bazie grafiki hindi pojawiły się na świecie cyfry arabskie. Arabowie nazwali je ghabar (pył), bo nim właśnie rachmistrze posypywali tabliczki, na których zapisywano arytmetyczne działania.

I to był właśnie początek liczby 100 i naszych współczesnych cyferek, które do dnia dzisiejszego jednoczą w wyjątkowy sposób całą ludzkość:)

Liczba 100 wszechobecna w naszym życiu jest liczbą naturalną i była uważana za liczbę doskonałą. Marzymy o posiadaniu setek banknotów stuzłotowych. Woda w naszych czajnikach wrze w temperaturze 100 stopni Celsjusza. 100 senatorów liczy sobie Senat Rzeczypospolitej Polskiej. Sen o zerze to zapowiedź kluczowych zmian, a pojawienie się w nim dodatkowo liczby 100 oznacza, że kluczowe zmiany staną się jeszcze bardziej kluczowe:) Sto jest kwadratem liczby 10 i bazą przy obliczaniu procentów. Jeden wiek liczy sobie sto lat, a w setnym roku naszej ery urodził się Klaudiusz Ptolemeusz (grecki uczony).

Zachęcam do zabawy „z czym kojarzy Ci się liczba 100?” (zapewniam frajda murowana i setna rozrywka :))

Mnie osobiście kojarzy się z zabawną, pouczającą  historyjką Danuty Wawiłow i Olega Usenko Bajka o stu królach Lulach (BUW Magazyn – sygnatura 882371):

„…Ach cóż za widok!

Czy to sen jeszcze?

Czy to jest jawa?

Stu królów Lulów

kroczy ku niemu

z lewa i z prawa.

Stu królów Lulów –

A każdy piękny,

Dumny i młody.

Stu królów Lulów..

Wszyscy podobni

jak krople wody…”

No cóż. Zbliża się pora na następny blogowy wpis, wpis z numerem 101:)

101? Hm…Mam!! „101 Dalmatyńczyków”!!

Kłaniam się Państwu 🙂

Boci@n