Dżentelmeni podobno nie rozmawiają o pieniądzach…

… ale bibliotekarze nie mają żadnych oporów. VI Ogólnopolska Konferencja Naukowa Pieniądze dla bibliotek, czyli fundraising biblioteczny, zorganizowana przez Bibliotekę Uniwersytecką  im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku odbyła się w dniach 29-30 czerwca 2017 r.

---

---

Program konferencji dostępny na stronie http://bg.uwb.edu.pl/konferencja2017/?pid=Program

Celem konferencji, jak zadeklarowali organizatorzy,  była  „dyskusja i wymiana doświadczeń dotyczących pozyskiwania środków pozabudżetowych przez biblioteki oraz ich rola w finansowaniu działalności bibliotecznej.”

Konferencja odbyła się na nowym Kampusie Uniwersytetu w Białymstoku, przy ul. Ciołkowskiego. Obrady (i program towarzyszący) zostały przeprowadzone bardzo sprawnie, z dotrzymaniem zaplanowanych terminów.

Wystąpienia wygłosili zarówno bibliotekoznawcy (Formy wspierania bibliotek w Polsce na przestrzeni wieków – mecenat indywidualny, społeczny, państwowy – dr Katarzyna Zimnoch, Zakład Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu w Białymstoku, Strona internetowa biblioteki i jej system zintegrowany jako narzędzia pozyskiwania dodatkowych funduszy – dr hab. Dariusz Grygrowski, Katedra Badań nad Bibliotekami i Innymi Instytucjami Kultury Uniwersytetu Warszawskiego, Zarządzanie informacją – dobrze zainwestowane pieniądze biblioteki – dr hab. Katarzyna Materska, prof. UKSW, Biblioteka Główna Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), jak i bibliotekarze-praktycy (Czy ja też mogę zostać fundraiserem? ABC dla bibliotekarzy – mgr Monika Curyło, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Czy pozyskiwanie zewnętrznych źródeł finansowania biblioteki to szansa na jej rozwój? – mgr Violetta Perzyńska, Biblioteka Główna im. Jędrzeja Śniadeckiego, AWF Warszawa, Doświadczenia Biblioteki Uniwersyteckiej im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku w pozyskiwaniu funduszy pozabudżetowych – mgr Agata Czerska, Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku)

Międzynarodowy charakter konferencji nadał udział gości z pobliskiej Białorusi: Lilii Gorbunovej z Biblioteki Baranowickiego Uniwersytetu Państwowego i Mikołaja Gryńki z Grodzieńskiego Uniwersytetu Państwowego im. Janki Kupały. Pani Gorbunowa wygłosiła referat Wybrane aspekty gospodarki finansami w Bibliotece Baranowickiego Uniwersytetu Państwowego.

Konferencję sponsorowały firmy EBSCO, ALEPH Polska, Elibron, H+H Software GmbH, IBUK Libra, Arfido Sp. z o.o., Digital Document Professionals oraz Clarivate Analytics, których przedstawiciele mieli okazję przedstawić swoje produkty i usługi w wystąpieniach na zakończenie każdej z czterech sesji.

Najżywszą dyskusję wzbudził referat dr hab. Wandy A. Ciszewskiej z Instytutu Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Wypłata wynagrodzenia z tytułu public lending right. Wynikało z niego, że liczba twórców i wydawców, którzy zarejestrowali się na stronie Stowarzyszenia Autorów i Wydawców COPYRIGHT POLSKA, które dokonuje w latach 2016-2020 podziału i wypłaty wynagrodzenia za użyczanie przez biblioteki publiczne egzemplarzy utworów wyrażonych słowem, jest stosunkowo niewielka, a kwoty wypłat bardzo zróżnicowane. Dyskusja dotyczyła tego, co można zrobić, aby z PLR korzystało więcej twórców, oraz kto był tym szczęśliwcem, który zgarnął największą kwotę z tytułu PLR za 2016 rok (ponad 20 000 zł).

Pewne emocje wywołał także referat Opłaty w bibliotece – źródło stałego dochodu czy istotny problem – Katarzyny Rutkowskiej i Joanny Putko z Biblioteki Politechniki Białostockiej. Wydaje się, że tytuł referatu dobrze oddaje stosunek bibliotek różnych typów do zagadnienia opłat (głównie za nieterminowe zwroty książek). Z jednej strony jest to źródło stałego dochodu i są biblioteki, które deklarują, że nie planują zrezygnowania z niego, jednak inne placówki uważają, że egzekwowanie kar jest dla biblioteki porażką i chcą od tej praktyki odejść.

Wartość praktyczną miało wystąpienie dr hab. Małgorzaty Kowalskiej z Instytutu Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, która jest członkiem Zespołu Interdyscyplinarnego oceniającego wnioski bibliotek o środki DUN. W wystąpieniu Grzechy główne bibliotek aplikujących o fundusze ze środków ministerialnych dr Kowalska wymieniła powtarzające się we wnioskach usterki, przedstawiła też pokrótce model działania Zespołu. Sprawa usterek we wnioskach bibliotek nie jest tak oczywista, jak mogłoby się wydawać. MNiSW, które decyduje o dofinansowaniu zadań DUN, nigdy nie zaprezentowało wniosku wzorcowego, żeby pokazać choćby oczekiwany poziom szczegółowości opisu zaplanowanych prac. Z doświadczenia BUW wynika też, że sposób oceny wniosków zmienia się w zależności od składu Zespołu. Jest więc tak, że do jako takiej skuteczności w pozyskiwaniu środków DUN można dojść wyłącznie metodą prób i błędów, a i tak zawsze będzie pewien margines niepewności.

W III sesji „Pozyskiwanie środków pozabudżetowych przez biblioteki akademickie” wygłosiłam referat Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie jako grantobiorca: sukcesy i porażki, który został dobrze przyjęty przez słuchaczy. Wydaje się, że taki  model pozyskiwania środków zewnętrznych, w którym zajmuje się tym specjalnie wydzielona jednostka, jest powszechnie uważany za najlepszy i dający nadzieję na najlepsze efekty działalności fundraisingowej. Jednak na utworzenie takiej jednostki  mogą sobie pozwolić tylko duże i relatywnie zamożne biblioteki. Sprawdza się tu więc nienowa teza, że trzeba mieć pieniądze, żeby pozyskiwać jeszcze więcej pieniędzy.

Wszystkie wygłoszone teksty znajdą się w Repozytorium UB, a w przyszłości (zapewne dopiero w 2018 r.) zostaną wydane drukiem.

Wydarzenie uważam za bardzo udane, mimo że początkowo pomysł połączenia teoretyków i praktyków fundraisingu na wspólnej konferencji uważałam za ryzykowny. Życzyłabym sobie okazji do częstszych spotkań, niekoniecznie w formule konferencji naukowych, ale może warsztatów czy forów wymiany dobrych praktyk. Sądzę, że przydałyby się wielu fundraiserom, bibliotekarzom projektowym i dyrektorom bibliotek.

Poza obradami organizatorzy zapewnili uczestnikom szereg atrakcji: zwiedzanie Tykocina, spektakl teatralny w białostockim teatrze, a w pokonferencyjną sobotę – wycieczkę do Grodna, ze zwiedzaniem Grodzieńskiego Uniwersytetu Państwowego im. Janki Kupały i jego Biblioteki, domu Elizy Orzeszkowej, cerkwi świętych Borysa i Gleba – najstarszej cerkwi prawosławnej w Grodnie, bazyliki katedralnej św. Franciszka Ksawerego i spacerem po mieście.

W białostockiej konferencji oprócz autorki notatki wzięła udział również Beata Feliszewska z Oddziału Promocji, Wystaw i Współpracy BUW.

Anna Wołodko, OPC