Informatorzy dziedzinowi w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie

Za niecodzienność, a nawet przewrotność można by uznać umieszczenie wpisu o BUW na BuwLOGu 😉 Dlatego też, aby tego uniknąć, o BUW pisać nie będę. Wspomnę jedynie, że nasza Biblioteka liczy sobie 200 lat i jest jedną z największych bibliotek akademickich. Liczba zbiorów przekracza 3 000 000 jednostek i dziennie odwiedza ją ponad 2 000 użytkowników…

Przedstawię za to Państwu w skrócie czym w Bibliotece zajmują się informatorzy dziedzinowi (między innymi ja – Dorota Bocian – informator dziedzinowy w dziedzinie prawa i nauk politycznych), czyli pracownicy Oddziału Usług Informacyjnych i Szkoleń, w skrócie OUIS. OUIS jest bardzo młodym Oddziałem, powstał w 2014 roku i został wyodrębniony z Oddziału Udostępniania i Informacji Naukowej. Natomiast historia komórek, które specjalizowały się u nas w informacji bibliotecznej sięga ubiegłego wieku. W marcu 1951 r. powołano do życia Ośrodek Informacyjno-Bibliograficzny, który przez krótką chwilkę był połączony z Działem Udostępniania Zbiorów. W 1952 r. doczekał się samodzielności i otrzymał nazwę Oddział Informacyjno-Bibliograficzny i Szkolenia Zawodowego. W 1964 r. przemianowano go na Oddział Informacji Naukowej i pod tą nazwą funkcjonował do czasu przeprowadzki Biblioteki do obecnego gmachu, czyli do 1999 r.

W skład Oddziału Usług Informacyjnych i Szkoleń wchodzi czterech pracowników Informatorium i siedmiu informatorów dziedzinowych, a nad wszystkim czuwa szef, a raczej szefowa 🙂 Zanim przejdę do prezentacji naszych obowiązków służbowych wspomnę o relacjach zawodowych w Oddziale, skoro o nim jest teraz mowa. Różnorodność zadań nałożonych na pracowników Informatorium wymaga od nich szerokich kompetencji. Podkreślam to, ponieważ sprawne funkcjonowanie naszego Oddziału zależy od ścisłej współpracy wszystkich pracowników. A to oznacza, że informatorzy dziedzinowi biorą często czynny udział w pracach Informatorium. Na szczególną uwagę zasługuje obsługa czata (Zapytaj nas online). Usługa, która została uruchomiona w 2015 r. oferuje użytkownikom rozmowę na „czacie”, a także możliwość kontaktowania się z Biblioteką drogą e-mailową. W 2017 r. za pomocą tej platformy zostało udzielonych 533 informacje. Informatorzy dziedzinowi są zobowiązani do odpowiedzi na zadane przez czytelników pytania dotyczące ich dziedzin. A jeśli mowa o dziedzinach… Stali bywalcy BUW wiedzą dokładnie, że mamy ich osiem:
• P Język. Literatura
• B L Filozofia. Psychologia. Religia. Oświata
• AM C D-F GN700-875 Nauki historyczne
• G-GF Q R-V Geografia. Nauki matematyczne, przyrodnicze i stosowane
• K J Prawo. Nauki polityczne
• H GN1-673 GR-GV Nauki społeczne. Antropologia
• M N Muzyka. Architektura. Sztuki piękne
• A Z Dzieła treści ogólnej. Bibliotekoznawstwo

Każda z wymienionych dziedzin ma swojego informatora dziedzinowego (aktualnie mamy jeden wakat)… Dla pewnego porządku przytoczę może definicję informatora dziedzinowego zwanego również bibliotekarzem dziedzinowym:

Absolwent studiów pierwszego lub drugiego stopnia z wybranej dziedziny wiedzy i jednocześnie posiadający wykształcenie z zakresu Informacji naukowej i bibliotekoznawstwa, odpowiedzialny w bibliotece naukowej za część księgozbioru, odpowiadającą posiadanemu wykształceniu, koncentrujący się wokół potrzeb informacyjnych określonej grupy studentów lub nauczycieli akademickich.
(Podręczny słownik bibliotekarza. Warszawa 2011 – BUW Wolny Dostęp Z1006.C93 2011)

Polskimi pionierami, którzy sformalizowali stanowisko informatora dziedzinowego były dwie biblioteki uczelniane: w Toruniu i Poznaniu. Miało to miejsce w 1993 r. Dosłownie kilka lat później, bo już w 1999 r. dołączyła do nich nasza Biblioteka. BUW jest pierwszą biblioteką uniwersytecką, która wyszła naprzeciw potrzebom użytkowników i w nowym gmachu bibliotecznym urządziła przyjazną dla nich przestrzeń, czyli tzw. Wolny Dostęp. Wolny Dostęp (WD) w BUW to otwarty magazyn rozmieszczony na dwóch piętrach Biblioteki i podzielony na osiem dziedzin, który udostępnia ponad 500 000 książek i czasopism. Zaś wspólnym zadaniem informatorów dziedzinowych i pracowników Oddziału Udostępniania jest opieka nad poszczególnymi dziedzinami w WD.
Pracę na stanowisku informatora dziedzinowego podzieliłam na trzy obszary:
• Działalność informacyjną,
• Działalność szkoleniową,
• Działalność dodatkową.

DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNA
Biblioteczna działalność informacyjna dzieli się w naszym Oddziale na informację ogólną (obsługiwaną przez Informatorium – W 2017 r. ponad 38 000 udzielonych informacji) i właśnie na informację dziedzinową (obsługiwaną przez informatorów dziedzinowych). W 2017 r. w dziedzinach zostało udzielonych ponad 9000 informacji. Informację dziedzinową można w naszym przypadku pogrupować na:
1. Dyżury w dziedzinie, które są okazją do konsultacji bibliotekarzy i czytelników,
2. Dyżury w Informatorium, w godzinach od 21 do 22,
3. Kwerendy, czyli pisemne zestawienia bibliograficzne (W 2017 roku informatorki dziedzinowe wykonały 41 takich zestawień, na które to zestawienia składało się w sumie 1 073 pozycje)

DZIAŁALNOŚĆ SZKOLENIOWA
Działalność szkoleniową można rozpatrywać pod kątem edukacji czytelników i edukacji bibliotekarzy, których obowiązkiem jest ustawiczne podnoszenie swoich kwalifikacji. Oferta szkoleniowa obejmuje:

• Szkolenia biblioteczne
• Szkolenia dla chętnych
• Punkt obsługi studenta zagranicznego
• Kurs Napisz z nami tekst naukowy
• Oprowadzanie wycieczek i gości BUW
• Praktyki studenckie
• Udział w szkoleniach
• Konferencje, debaty, spotkania, warsztaty, pokazy, wyjazdy.

Szkolenia biblioteczne dla nowych studentów to jedno z większych, realizowanych corocznie zadań naszego Oddziału. Nasi młodzi użytkownicy mają wybór pomiędzy uczestnictwem w lekcji bibliotecznej prowadzonej przez bibliotekarza (W 2017 r. niestety jedynie 17% nowych studentów zdecydowało się na tę formę szkolenia), a przystąpieniem do szkolenia w wersji on-line (W 2017 r. z tego trybu szkoleniowego skorzystało 83% nowych studentów). Stałym punktem są również Szkolenia dla chętnych, które odbywają się w drugą środę każdego miesiąca i nie cieszą się zbyt wielkim powodzeniem. Interesującym przedsięwzięciem jest zorganizowanie przez Oddział Punktu obsługi studenta zagranicznego, w którym m.in. prowadzone są szkolenia dla grup ERASMUS i grup wydziałowych UW. Uruchomienie cyklu kursów Napisz z nami tekst naukowy jest naszym czołowym projektem ostatnich lat. W 2017 r. Oddział Usług Informacyjnych i Szkoleń przeszkolił w formie tradycyjnej na kursach bibliotecznych i specjalistycznych 2325 osób. W ramach tego projektu proponujemy następujące spotkania z użytkownikami:

• Moduł 1 – Źródła informacji i ich selekcja. Część ogólna
– Jak szukać literatury do tekstu naukowego?
– Zaloguj się do wiedzy. Praktyczne umiejętności korzystania z e-zbiorów. Książki i czasopisma elektroniczne w sieci UW.
• Moduł 1 – Źródła informacji i ich selekcja. Część profilowa
– Źródła informacji dla historyków i archeologów
– Źródła informacji dla historyków sztuki
– Poszukujemy wspólnie – warsztaty z wyszukiwania
– Tradycyjne i internetowe źródła informacji dla polonistów
– Tradycyjne i internetowe źródła wiedzy o antyku – wykład i warsztaty
– Tradycyjne i internetowe źródła informacji dla filologów
– O źródłach informacji z zakresu prawa
– Elektroniczne bazy prawnicze w BUW – prezentacja z elementami warsztatu
– E-źródła dla: nauk biologicznych, przyrodniczych i medycznych, matematycznych, nauk ścisłych (chemia, fizyka, astronomia), dla nauk o Ziemi i nauk o środowisku
– Ekonomia&Biznes. Wybrane zasoby elektroniczne UW
• Moduł 2 – Microsoft Word dla piszących teksty naukowe. Struktura pracy
• Moduł 3 – Przypisy i bibliografia załącznikowa
• Moduł 4 – Menedżery i generatory bibliografii
– kurs obsługi Mendeleya
– kurs obsługi Citavi
• Moduł 5 – Jak pisać i publikować zgodnie z prawem i etyką? Promocja dorobku naukowego
• Ocena wyników działalności naukowej
– Bibliometria
– Altmetria
• Kierunek prawo autorskie – zagadnienia podstawowe
• Library trainings for international students

Oprowadzanie wycieczek i gości BUW jest naszą standardową usługą. W ubiegłym roku skorzystało z niej 1428 osób. Gościliśmy u siebie m.in. Bibliotekę Narodową Mołdawii, Ambasadora Meksyku w Polsce, pracowników ukraińskich uczelni i organizacji pozarządowych. W praktykach studenckich uczestniczyło 14 osób.

Przestrzeń obejmująca konferencje, debaty, spotkania, warsztaty, pokazy, wyjazdy jest ściśle związana z naszą działalnością informacyjną. Możliwość uczestnictwa w tego typu wydarzeniach rozwija nasze zawodowe kompetencje. W minionym roku informatorzy dziedzinowi mieli okazję brać udział m.in. w unijnym projekcie ERASMUS, a także w Kongresie IFLA we Wrocławiu. Nie zabrakło nas na Festiwalu Trzech Kultur we Włodawie i na Targach Książki Historycznej.

DZIAŁALNOŚĆ DODATKOWA
Oprócz świadczenia usług informacyjnych i szkoleniowych informatorzy dziedzinowi mają do wypełnienia szereg innych codziennych obowiązków. Do naszych stałych zadań należy m.in. współpraca z poszczególnymi oddziałami Biblioteki, zarządzanie księgozbiorem w dziedzinach, włączanie nowych czasopism do zbiorów w WD, przygotowywanie zniszczonych książek i czasopism do oprawy. Ostatnio, oferta biblioteczna została wzbogacona o usługi bibliometryczne. Na uwagę zasługują również zadania szczególne nałożone na informatorów dziedzinowych. Administrujemy kanałami informacyjnymi BUW: stroną internetową, kontami na facebooku i Instagramie, włączamy się w redagowanie bloga i jesteśmy odpowiedzialni za portale dziedzinowe. Działamy w Kole SBP przy BUW. Co roku bierzemy czynny udział w organizacji popularnej akcji „BUW dla sów”, wydarzenia „Noc Muzeów”, a także spotkań w ramach „Klubu pod Otwartą Księgą”. W 2017 r. nie zabrakło również w naszym Oddziale tzw. zadań jednorazowych, w które byłyśmy zaangażowane razem z innymi Oddziałami: IFLA, BIblioWawa, Kindloteka, „Koszyki w BUW”.
To tak pokrótce o nas 🙂 Bardziej dociekliwe osoby zachęcam do kontaktu e-mailowego informator.dziedzinowy@uw.edu.pl i na nasze dyżury w dziedzinach:

P – język, literatura
tel. (22) 55 25 381
poniedziałek – czwartek 11-13
piątek 15-17

B, L – filozofia, psychologia, religia, oświata
vacat
tel. (22) 55 25 166

AM C D-F GN700-875 – nauki historyczne
tel. (22) 55 25 160
poniedziałek, wtorek, czwartek, piątek 11-13
środa 13-15

G-GF Q R-V – geografia, nauki matematyczne, przyrodnicze, stosowane
tel. (22) 55 25 163
poniedziałek, wtorek, środa, piątek 10-12
czwartek 16-18

K, J – prawo, nauki polityczne
tel. (22) 55 25 202
poniedziałek 18-20
wtorek 16-18
środa – piątek 11-13

H GN1-673 GR-GV – nauki społeczne, antropologia
tel. (22) 55 25 193
poniedziałek 18-20
wtorek 14-16
środa – piątek 10-12

A, Z – dzieła treści ogólnej, bibliotekoznawstwo
tel. (22) 55 25 189
poniedziałek – piątek 9-11

M, N – muzyka, architektura, sztuki piękne
tel. (22) 55 25 196
poniedziałek, wtorek, czwartek, piątek 11-13
środa 14-16

PS Okazją do zaprezentowania stanowisk informatorów dziedzinowych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie stały się dwie konferencje, w których miałam przyjemność uczestniczyć i być prelegentem:

• 16 maja 2018 r. – Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej seminarium PolBiT. „Bibliotekarz dziedzinowy w bibliotece akademickiej”, Warszawa. Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej. Uczestnicy z Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie: Maja Bogajczyk, Lilianna Nalewajska, prelegent Dorota Bocian.
• 14-15 czerwca 2018 r. – XVI Konferencja Polskich Bibliotek Prawniczych. „Bibliotekarz w gąszczu praw”, Toruń. Biblioteka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Prelegent Dorota Bocian.

Dorota Bocian (Boci@n) Oddział Usług Informacyjnych i Szkoleń