Na okładce wizerunek rękojeści szpady.
Książka miesiąca – Luty 2019
Biblioteka Austriacka w Bibliotece Uniwersyteckiej oraz Instytut Austriacki w Warszawie mają przyjemność polecić Państwu w ramach wspólnego projektu „Książka miesiąca” klasyczną nowelę Arthura Schnitzlera z 1900 r., pt. Leutnant Gustl. Arthur Schnitzler należy do najważniejszych przedstawicieli wiedeńskiego modernizmu, a Leutnant Gustl jest jednym z najsłynniejszych jego tekstów pisanych. Schnitzler zwraca w swojej twórczości szczególną uwagę na stan psychiczny swoich bohaterów. Dzięki głębszemu wglądowi w wewnętrzne konflikty swoich figur literackich czytelnik/czytelniczka uzyskuje obraz kształtującego ich społeczeństwa. W prezentowanym opowiadaniu Schnitzler opisuje lęki, obsesje oraz neurozy młodego porucznika armii austro-węgierskiej z perspektywy samego zainteresowanego. Książkę można wypożyczyć w wersji oryginalnej w Bibliotece Austriackiej na 3. piętrze oraz w sekretariacie Instytutu Austriackiego na ul. Zielnej 37. W Bibliotece Uniwersyteckiej jest dostępne tłumaczenie zbioru pod tytułem Lejtnant Gustl i inne opowiadania (BUW Magazyn 185107).
W szatni sali koncertowej porucznik Gustl zostaje obrażony przez piekarza. Porucznikowi zapiera dech: jak odpowiednio zareagować na tego rodzaju zuchwałość. Wojskowy kodeks honorowy rozróżnia dwie możliwości: pojedynek lub samobójstwo. Pojedynek z niższym rangą piekarzem jest wykluczony, pozostaje więc druga możliwość… Schnitzler prowadzi swojego bohatera meandrami nocnej odysei po Wiedniu, co kończy się w zaskakujący sposób. Tym czym dla bohaterów Ulissesa Jamesa Joyce’a jest Dublin, tym dla porucznika Gustla u Schnitzlera jest Wiedeń: kulisami wyrafinowanego „myślącego teatru”.
Wielki austriacki dramaturg Arthur Schnitzler urodził się w 1862 r. w Wiedniu jako syn lekarza. Po studiach medycznych uzyskał stopień doktora i pracował najpierw jako lekarz asystent w wiedeńskiej klinice, później jako lekarz we własnym gabinecie lekarskim. Literatura zaczęła odgrywać znaczącą rolę dopiero po 1880 r. Schnitzler był zaprzyjaźniony z literackimi tuzami swojego czasu Hugonem von Hofmannsthalem czy Richardem Beer-Hofmannem. Dzięki swym opowiadaniom i dramatom należał do krytyków systemu Monarchii Austro-Węgierskiej. Do najsłynniejszych utworów scenicznych, które są do tej pory wystawiane na scenach europejskich, należą Liebelei (pol. Miłostka) (1895), Reigen (pol. Korowód) (1896/97) czy Professor Bernhardi (pol. Profesor Bernhardi) (1912). Również jego opowiadania i nowele zaliczają się do światowej literatury i wyróżniają się dzięki innowacyjnym formom prezentacji jak np. monolog wewnętrzny (Leutnant Gustl, 1900). Na kanwie noweli Traumnovelle (pol. Jak we śnie) (1925) powstał w 1999 roku film Stanleya Kubricka pod tytułem Oczy szeroko zamknięte.
Buch des Monats – Februar 2019
Die Österreich-Bibliothek in der Universitätsbibliothek Warschau empfiehlt in Zusammenarbeit mit dem Österreich Institut Warschau im Rahmen des Projekts „Buch des Monats“ die klassische Novelle Leutnant Gustl aus dem Jahr 1900 von Arthur Schnitzler, einem der wichtigsten Vertretern der Wiener Moderne. Leutnant Gustl ist sein bekanntester Erzähltext. Schnitzler lenkte das Augenmerk vor allem auf die psychischen Vorgänge seiner Figuren. Gleichzeitig mit dem Einblick in das Innenleben der Schnitzlerschen Figuren bekommt der Leser/die Leserin auch ein Bild von der Gesellschaft. In der Novelle stellt er all die Ängste, Obsessionen und Neurosen eines jungen Leutnants der k.u.k. Armee aus der Innenperspektive des Soldaten dar. Interessierte Leser und Leserinnen können die Erzählung in der Originalfassung sowohl in der Österreich-Bibliothek Warschau im 3. Stock als auch am Österreich Institut in der Zielna 37 ausleihen. In der Universitätsbibliothek Warschau gibt es eine polnische Ausgabe dieser Novelle unter dem Titel Lejtnant Gustl i inne opowiadania (BUW Magazyn 185107).
Der Leutnant Gustl wird an der Garderobe eines Konzertsaals von einem Bäckermeister angepöbelt. Gustl stockt der Atem: Wie soll er auf eine solche Unverfrorenheit angemessen reagieren? Der Ehrenkodex des Militärs befiehlt: Duell oder Selbstmord. Ein Duell mit dem rangniederen Bäcker ist nicht möglich. Bleibt nur das andere … Schnitzler treibt seinen Helden in einer nächtlichen Odyssee durch Wien, die schließlich zu einem überraschenden Ende führt. Was für die Helden von James Joyce’ Roman „Ulysses” Dublin ist, ist für Schnitzlers Gustl Wien: Kulisse für ein raffiniertes „Kopftheater”.
Der große österreichische Dramatiker Arthur Schnitzler wurde 1862 in Wien als Sohn eines Arztes geboren. Nach dem medizinischen Studium promovierte er zum Dr. med. und arbeitete zunächst als Assistenzarzt eines Wiener Klinikums, später als Arzt in seiner eigenen Praxis. Die literarische Tätigkeit spielte bereits seit 1880 eine Rolle in seinem Leben. Er war mit literarischen Größen seiner Zeit wie Hugo von Hofmannsthal und Richard Beer-Hofmann befreundet und zählte mit seinen Erzählungen und Dramen zu den Kritikern des K.u.K.-Systems. Zu den bekanntesten seiner Bühnenstücke, die auch heute noch häufig auf europäischen Bühnen aufgeführt werden, gehören Liebelei (1895), Reigen (1896/97) und Professor Bernhardi (1912). Auch seine Erzählungen und Novellen zählen zur Weltliteratur und zeichnen sich durch innovative Darstellungsformen wie den inneren Monolog (Leutnant Gustl, 1900) aus. Seine Traumnovelle (1925) wurde 1999 zur Grundlage von Stanley Kubricks Kinofilm Eyes Wide Shut.
Maciej Soborczyk, Biblioteka Austriacka
Fot. Bartłomiej Karelin, ORZE