B L Filozofia. Psychologia. Religia. Oświata
Cathy O’Neil, Machina wstydu: kto zarabia na twoim poniżeniu?, przełożył Jerzy Babarowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2023.
BUW Wolny Dostęp BF575.S45 O54165 2023
– Wstydziłbyś się!
– Wstydziłabyś się!
Czy w ogóle istnieje ktoś kto tego nie słyszał lub nie był odbiorcą takiej przygany? Brr… Na samą myśl o tym mam ochotę czmychnąć do mysiej norki lub najlepiej w ogóle zniknąć. Wstyd jest emocją. Wywołuje lawinę różnych przykrych reakcji: począwszy od rumieńca, poprzez zwątpienie we własne siły, uczucie utraty godności, poczucie izolacji, osamotnienia… A toksyczny wstyd może doprowadzić do depresji.
Książka, którą mam przed sobą przedstawia wstyd, jako siłę o globalnym zasięgu. Wstyd odziera nas z wartości, sprawia, że czujemy się podle i co najgorsze (i dla wielu zapewne zaskakujące) jest sprzymierzeńcem całego systemu wyzysku. Jak udowadnia Cathy O’Neil istnieją sposoby na to, aby na wstydzie zarabiać. A duże korporacje znają się na rzeczy i wiedzą jak wykorzystywać naznaczonych piętnem wstydu.
„Możliwości zarabiania na wstydzie wynikającym z otyłości są nieograniczone. Jeden z nich polega na eksponowaniu grubych ludzi – im grubszych, tym lepiej – w telewizji. To jest właśnie założenie programu reality show The Biggest Loser. Pojawiający się w nim uczestnicy, faktycznie bardzo duzi, pod tym właśnie kątem są wybierani: „potrzebujący pomocy” przemysłu dietetycznego w kreskówkowo wyolbrzymiony sposób. A podprogowy przekaz wysyłany milionom widzów jest taki, że oglądają życiowych nieudaczników.” (Cathy O’Neil, Machina wstydu, Warszawa: 2023, strona 36.).
Na szczęście wstyd nie zawsze jest trucizną i potrafi być pożyteczny. Bo, gdy mamy odwagę stanąć w czyjejś obronie i stosujemy wobec sprawcy niegodziwego czynu taktykę kulturalnego i delikatnego ośmieszenia, to w takim konkretnym przypadku, przyznają Państwo sami, nie powinniśmy się wstydzić własnego zachowania.
„Idealnym przykładem jest Greta Thunberg, szwedzka nastolatka, która w 2018 roku rozpoczęła samotną kampanię zawstydzania trucicieli środowiska i ratowania planety od globalnego ocieplenia. Zmobilizowała w tym celu uczniów na całym świecie. Próby zawstydzenia jej – włącznie z pogardliwymi twitami Białego Domu i próbami naniesienia jej wizerunku na pornograficzne obrazki – zawiodły i sprawiły, że ci, którzy się ich dopuszczali wyglądali na zdesperowanych i niemoralnych.” (Cathy O’Neil, Machina wstydu, Warszawa: 2023, strona 186.).
Bez wstydu o wstydzie w książce Cathy O’Neil „Machina wstydu: kto zarabia na twoim poniżeniu”.
AM C D-F GN700-875 Nauki historyczne
Łukasz Tomasz Sroka, Tel Awiw: nowoczesne miasto starożytnego narodu, przedmowa Ron Chuldaj, Kraków ; Budapeszt ; Syrakuzy: Wydawnictwo Austeria, 2022.
BUW Wolny Dostęp DS110.T357 S76 2022
Tel Awiw – Białe Miasto – Ha-Ir ha-Lewana – White City.
Pisarz Szalom Asz powiedział: „Czym jest Nowy Jork dla świata, tym Tel Awiw jest dla Żydów”. Za to Burmistrz Miasta Tel Awiw-Jafa Ron Chuldaj jest zdania, że jego miasto swoim urokiem jest w stanie podbić cały świat. Natomiast Ilan Szchori, który jest znanym biznesmenem i politykiem uważa Tel Awiw za „Miasto, które urodziło państwo.”
Tel Awiw Łukasza Sroki jest mieszanką historii i teraźniejszości.
„Kultowym miejscem w Tel Awiwie stał się pierwszy kiosk (przyjęła się nawet jego angielska nazwa The First Kiosk), który powstał w 1910 roku pośrodku bulwaru Rothschilda i miał w swojej ofercie świeży gazoz, czyli wodę sodową podawaną z syropami w różnych smakach. W menu pojawiły się również kawa, herbata i desery.” (Łukasz Tomasz Sroka, Tel Awiw: nowoczesne miasto starożytnego narodu, Kraków (etc.): 2022, strona 105.).
„Po odzyskaniu niepodległości w 1948 roku w Jerozolimie i Tel Awiwie wybito pierwszą izraelską monetę. Była wykonana z aluminium i prezentowała kiść winogron.” (Łukasz Tomasz Sroka, Tel Awiw: nowoczesne miasto starożytnego narodu, Kraków (etc.): 2022, strona 213.).
Tel Awiw oznacza w języku hebrajskim: Wzgórze (Tel) Wiosny (Awiw). Miasto, które zostało założone w 1909 roku, dzięki swojemu geostrategicznemu położeniu zajmuje nadrzędną pozycję w Izraelu i często nazywane jest „bańką” lub „państwem w państwie”. Bez przesady można również uznać, że jest dla swoich obywateli oknem na świat. Bowiem telawiwskie lotnisko jest największym izraelskim portem lotniczym. Zresztą, w całym Izraelu nie ma równie rozwiniętego transportu publicznego jak właśnie w Tel Awiwie. Wzgórze Wiosny to centrum nauki, kultury, handlu, biznesu, sportu i rekreacji. Ciekawostką jest to, że jest także przestrzenią przyjazną dla wegan i wegetarian. Wegańska Stolica Świata (Vegan Capital of the World) – to właśnie Tel Awiw. A oprócz tego to Najbardziej Przyjazne Psom Miasto na Świecie (The Most Dog – Friendly City in the World).
Ponad 400 stron poświęconych tej nadmorskiej metropolii, dla której słońce świeci ponad trzysta dni w roku! Lektura nadobowiązkowa czeka na Państwa w zbiorach BUW. Zapraszam 🙂
„…Tel Awiw, Tel Awiw, Tel Awiw,
błękitne morze, miasto na piasku, Tel Awiw.
Tel Awiw jest wszystkim, Tel Awiw.
Znam tylko jedno takie miasto…”
(Aris San (w:) Łukasz Tomasz Sroka, Tel Awiw: nowoczesne miasto starożytnego narodu, Kraków (etc.): 2022, strona 286.).
G-GF Q R-V Geografia. Nauki matematyczne, przyrodnicze i stosowane
Liane Holliday Willey, Bezpieczeństwo kobiet z zespołem Aspergera: umiejętności życiowe, które mogą uratować niejedną dziewczynę, przekład Juliusz Okuniewski, Gdańsk: Harmonia Universalis, 2021.
BUW Wolny Dostęp RC553.A88 W548165 2021
„Kiedy ziewasz, twoje ciało uwalnia neuroprzekaźniki – oksytocynę i acetylocholinę, które mogą złagodzić stres. Ćwicz ziewanie 10-15 razy z rzędu z krótką przerwą między ziewnięciami, a zmniejszysz swój stres do poziomu, z którym będziesz w stanie sobie poradzić.” (Liane Holliday Willey, Bezpieczeństwo kobiet z zespołem Aspergera, Gdańsk: 2021, strona 95.).
To nie jest żaden naukowy podręcznik, który naszpikowano niezrozumiałymi w dodatku terminami medycznymi. To jest niewiarygodnie przydatny poradnik dla tych, którzy utracili wiarę, że codzienność z zespołem Aspergera wcale nie musi być straszna.
Liane Holliday Willey, która żyje z zaburzeniem ze spektrum autyzmu, skupia się w swojej niezwykłej książce na:
- wyzwaniach, które stoją przed dziewczętami i kobietami z zespołem Aspergera,
- strategiach, dzięki którym życie z zespołem Aspergera nie jest trudne.
Życiowe doświadczenia autorki opisane w książce są cennym źródłem wiedzy dla tych, którzy czują się pogubieni i nie potrafią sobie radzić w świecie z ASD, czyli z Autism Spectrum Disorder. W książce Liane Holliday Willey znajdą Państwo szereg cennych wskazówek, które jak czarodziejski drogowskaz wskazują właściwą drogę i pomagają omijać najtrudniejsze pułapki.
Porady o tym:
Jak bezpiecznie nawiązywać zdrowe kontakty towarzyskie,
Jak nie być ofiarą,
Jak radzić sobie ze stratą i zerwanymi więziami,
Jak radzić sobie z nastrojami,
Jak komfortowo podróżować,
Jak pielęgnować ciało, umysł i co robić, aby wyglądać dobrze,
Jak radzić sobie z codziennością, która przecież nikogo nie rozpieszcza,
Jak mierzyć się z prawdą o zespole Aspergera.
„Prawdziwe, życzliwe i sensowne wsparcie pozwala osobom z zespołem Aspergera utrzymać się na powierzchni. W młodości liczyłam na rodziców, którzy chronili mnie przed dręczeniem, nieporozumieniami, niedouczonymi nauczycielami i wszystkim, co mogło mnie skrzywdzić. Czym bardziej widoczne były moje zaburzenia, tym łatwiej dało się zauważyć, że ja i tata mówimy językiem, którego mama nie rozumie nie zależnie od tego, jak usilnie się stara. Okazuje się, że tata był taki sam jak ja. Idąc za radą psychiatry, mama dała mnie tacie pod opiekę, żeby mógł pokazać swojemu małemu klonowi, jak radzić sobie z neurotypowym labiryntem. Mama była naszym kołem ratunkowym, ale to mój ojciec stał się moim osobistym tłumaczem, nauczycielem i klejem, który trzymał mnie w jednym kawałku.” (Liane Holliday Willey, Bezpieczeństwo kobiet z zespołem Aspergera, Gdańsk: 2021, strona 60-61.).
H GN1-673 GR-GV Nauki społeczne. Antropologia
Ralph Dahrendorf, Pokusy wyzbycia się wolności: intelektualiści w czasach próby, przełożył Adam Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Agora, 2022.
BUW Wolny Dostęp HM728 .D34165 2022
Jak to się stało, że wśród intelektualistów XX wieku znalazło się tak wielu sprzymierzeńców faszyzmu i komunizmu?
„Jeszcze bardziej zaskakująca jest wypowiedź Karla Manheima, frankfurckiego profesora socjologii, który jako Żyd od razu poczuł się zmuszony emigrować. Wraz z żoną Juliską zamieszkali w Londynie. W lecie 1934 roku odwiedził ich młody socjolog amerykański Edward Earl Eubank i zapytał między innymi, co sądzą o Hitlerze. „We like him”, brzmiała odpowiedź.” (Ralph Dahrendorf, Pokusy wyzbycia się wolności: intelektualiści w czasach próby, Warszawa: 2022, strona 22.).
Ale jeśli pokusimy się o odwrócenie pytania pojawi się nam totalnie inny obraz…
Jak to się stało, że wśród intelektualistów XX wieku znalazło się tak wielu przeciwników faszyzmu i komunizmu?
Ralph Gustav Dahrendorf był niemieckim socjologiem, politologiem i politykiem. Napisanie książki zajęło mu wiele lat. Jak sam mówił, na początku miała być ona traktatem, potem dialogiem, ale ostatecznie stała się studium. Studium o oportunistach i o ludziach, którzy oparli się wszelkim pokusom wyzbycia wolności.
Oto bohaterowie książki: Karl Popper, Isaiah Berlin, Raymond Aron, Norberto Bobbio, Hannah Arendt, Theodor W. Adorno, George Orwell, Martin Heidegger, Ernst Junger, Jean-Paul Sartre, Manes Sperber, Arthur Koestler, Gyorgy Lukacs.
„Książka ta ma charakter rekonesansu, jest podróżą do źródeł ducha liberalnego. Jest próbą wykrycia, jakie cechy uzdatniają ludzi do tego, by również w niesprzyjających warunkach nie rezygnować z obrony idei, na których opierają się liberalne porządki. Kto pozostaje silny, gdy większość słabnie? Można by mówić o teorii wolności opartej na cnotach (Tugendlehre der Freiheit).” (Ralph Dahrendorf, Pokusy wyzbycia się wolności: intelektualiści w czasach próby, Warszawa: 2022, strona 13.).
O zagadce umysłów liberalnych niepodatnych na pokusy w książce Ralpha Dahrendorfa.
A Z Dzieła treści ogólnej. Bibliotekoznawstwo
Amy S. Bruckam, Czy można ufać Wikipedii?: społeczności internetowe i konstrukcja wiedzy, przekład: Fabian Tryl, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2023.
BUW Wolny Dostęp AE100.B78165 2023
„Powiedzenie, że coś „jest prawdą”, jest pewnym skrótem językowym, ponieważ „dowody zdecydowanie to sugerują i to najlepsze, co możemy zrobić, dopóki nie dowiemy się, że jest inaczej”.” (Amy S. Bruckam, Czy można ufać Wikipedii?, Warszawa: 2023, strona 88.).
Nie da się wiedzieć wszystkiego. A prawda i fałsz zlewają się w necie w jedno. Wszechobecny szum informacyjny nie ułatwia nam zdobywania prawdziwej wiedzy. Ratunkiem staje się wiara w wybrane źródła informacji. Środki masowego przekazu są bez dwóch zdań kopalnią wiedzy i mają moc kształtowania obrazu świata i naszych horyzontów (wąskich lub szerokich 😉 ). Bezpardonowym królem na każdą okazję stał się Internet. Medium, które włada naszą codziennością i uzależnia bez skrupułów (o konieczności detoksykacji ofiar Internetu może innym razem).
Zaś zaufanie do Wikipedii jest bardzo złożonym zagadnieniem. O tym przeczytają Państwo w rozdziale trzecim książki Amy S. Bruckam. Nie da się zaprzeczyć temu, że współpracujący ze sobą wolontariusze z całego świata wkładają mnóstwo wysiłku w to, aby zasoby Wikipedii były fachowym źródłem informacji o bezprecedensowej wartości. Natomiast prawdą jest również to, co podkreśla autorka, że istnieją na przykład placówki szkolne, które zabraniają dzieciom cytowania jak i korzystania z Wikipedii. Co oczywiście nie zmienia faktu, że ta wielojęzyczna encyklopedia internetowa ma się świetnie i działa dzięki zaangażowaniu całej rzeszy ochotników, naukowców i specjalistów. I to jej przypisuje się usunięcie z rynku informacyjnego większości encyklopedii papierowych. A od początku 2021 roku jest dostępna aż w 306 językach! I to bez wątpienia jest jej sukcesem. Jak również i to, że dobre praktyki wypracowane przez społeczność Wikipedii są gwarancją sprawnego działania tego obywatelskiego projektu. Zaś wartością dodaną całego przedsięwzięcia jest otwarty dostęp do multidyscyplinarnej bazy wiedzy…
Książka, którą dziś Państwu proponuję to jednak coś więcej niż tylko dowód na to, że inicjatywa wikipedystów ma sens. Autorka „Czy można ufać Wikipedii” jest bacznym obserwatorem zachowań społecznych w necie i powszechnego zjawiska zawiązywania się przeróżnych grup internetowych. Tym samym warto przyjrzeć się czynnikom, które decydują o tym, że dana społeczność może w Internecie funkcjonować i przede wszystkim bez przeszkód ze sobą współpracować. Amy S. Bruckam zwraca także szczególną uwagę na złe zachowania w sieci i zadaje sobie pytanie, czy można się temu przeciwstawiać? I czy istnieją sposoby na to, aby w świecie wirtualnym dominowały jedynie „good practice” i prawe reguły? I poza tym, czy istnieją sposoby, które wydobędą z użytkowników Internetu to, co w nich najlepsze, a twórców i zarządców systemów komputerowych zmotywują do etycznego działania?
Cały Internet to ekosystem o wyjątkowej konstrukcji, który ma wpływ na nasze życie. I to od nas zależy, czy ten nasz wirtualny świat będzie powszechnym przekleństwem, czy bezpieczną przystanią. I czy narzucona mu przyjazna rola tzw. trzeciego miejsca stanie się wspólną odpowiedzialnością. Każdy z nas po trosze może być przecież godnym zaufania gospodarzem tej jedynej w swoim rodzaju sieciowej przestrzeni.
Na koniec fragment nowego kodeksu etycznego Stowarzyszenia Maszyn Obliczeniowych (ACM), który doczekał się ważkich i jakże potrzebnych zmian… Co prawda dopiero po 25 latach obowiązywania, ale lepiej późno niż wcale:
„3.7. Rozpoznaj i zaopiekuj się systemami, które zostały zintegrowane z infrastrukturą społeczną.” (Amy S. Bruckam, Czy można ufać Wikipedii?, Warszawa: 2023, strona 243.).
Informacje o książkach przygotowała:
Dorota Bocian – Oddział Opracowania Zbiorów.
Propozycje tytułów książek we współpracy z Dorotą Bocian przesłali:
Pracownicy Sekcji KBK – Oddział Opracowania Zbiorów.