Aktorzy: UNICA, czyli stowarzyszenie uniwersytetów z europejskich stolic. Zrzesza 51 uczelni z 37 miast. Organizuje liczne konferencje i spotkania, na co dzień pracują grupy robocze UNICA, w tym – Scholarly Communication Working Group.
Scena: Aula Parva Uniwersytetu Wileńskiego. Miejsce przepiękne i dostojne, chociaż sprawiające, że tęskni się za lepszą akustyką.
Sufit w Auli Parva. Fot. A. Wołodko
Wydarzenie: jedna z ciekawszych konferencji, w jakich ostatnio brałam udział: 9th Scholarly Communication Seminar. UNICA zaprosiła tym razem do Wilna przedstawicieli bibliotek i wydawnictw uczelnianych, żeby wspólnie zastanawiać się nad tegorocznym tematem – “Academic Libraries and Open Science – how to meet the challenges” (Biblioteki uczelniane i otwarta nauka – jak sprostać wyzwaniom). Na liście uczestników ok. 50 osób, w sam raz, żeby ogarnąć grono wzrokiem i łatwo nawiązać bezpośrednie relacje.
Z programem seminarium można się zapoznać tu:
http://www.unica-network.eu/sites/default/files/9th_scholarly_communication_seminar_program_20191003.pdf
Większość prezentacji jest dostępna na stronie: http://www.unica-network.eu/event/9th-scholarly-communication-seminar
Program konferencji był bardzo zróżnicowany – znalazło się w nim miejsce dla wystąpień przedstawiciela Komisji Europejskiej, Jean-Francoisa Dechampa (Research & Innovation in transformation: a transition towards Open Science), przewodniczącej LIBER Jeanette Frey (Research Libraries Powering sustainable Knowledge in the Digital Age: LIBER’s Open Science Strategy) czy przedstawiciela gospodarzy, prorektora Uniwersytetu Wileńskiego Rimantasa Jankauskasa (Open Science strategy building in Lithuania). Większość czasu należała jednak do bibliotekarzy. Jedna z części miała formułę krótkich wystąpień i prezentacji case studies z różnych bibliotek (sesja 5: Speakers’ corner: share your experience!), osobna sesja była poświęcona relacjom bibliotek i wydawnictw uniwersyteckich w strukturach różnych uczelni (sesja 6: Library and university press collaborations).
UW na seminarium UNICA poza autorką notatki reprezentowała również Diana Pustuła, kierowniczka Biura Międzynarodowych Programów Badawczych. Wzięła udział w panelu dyskusyjnym The library, vector of change towards Open Science, przedstawiając własną perspektywę – osoby funkcjonującej w uczelni jako liaison officer. Prezentacja Diany Pustuły koncentrowała się na tym, jak bardzo niedocenianym i potrzebnym elementem układanki, z jaką mamy do czynienia przy okazji międzynarodowych grantów jest biblioteka uniwersytecka. Ucieszyłam się, że mamy tak zbieżne poglądy.
Iryna Kuchma, reprezentująca EIFL (Electronic Information for Libraries https://www.eifl.net/) przedstawiła projekt FOSTER, którego celem jest wszechstronne promowanie otwartej nauki w środowiskach naukowców. Na stronie projektu (https://www.fosteropenscience.eu/) est wiele materiałów szkoleniowych do wykorzystania i inspiracji.
Uniwersytet w Edynburgu (dyrektorka tamtejszej biblioteki, Robin Rice, była jedną z uczestniczek seminarium) prowadzi Research Data Blog – http://datablog.is.ed.ac.uk/ – inspirujący przykład tego, jak biblioteka akademicka może wspierać naukowców. Ten sam uniwersytet ma również w ofercie szkolenie Mantra https://mantra.edina.ac.uk/ – Research Data Management Training, bardzo warte uwagi.
Całe seminarium było krzepiącym dowodem, że środowisko akademickie już nie poprzestaje na wymianie opinii na temat potrzeb promowania Open Access. Teraz Open Access staje się koniecznością (czasami ze względów formalnych – projekty finansowane ze środków EU muszą publikować wyniki badań i dane badawcze w otwartym dostępie), rozmawiamy więc nie o tym “czy”, tylko “jak” – jak zorganizować publikowanie i korzystanie z OA na uczelni i – jak zwiększyć kompetencje wszystkich stron zaangażowanych w otwarty dostęp.
Konkluzję dwudniowych obrad najlepiej oddaje tytuł wystąpienia jednego z keynote speakerów, Eloya Rodriguesa, dyrektora biblioteki Uniwersytetu Minho (Portugalia): Open is not enough: towards innovative, equitatable and sustainable scholarly communication (Otwartość nie wystarczy: w kierunku innowacyjnej, równej i zrównoważonej komunikacji naukowej).
Anna Wołodko