#WeAreIFLA
O sesji Lightning Talks – pomyślanej w formacie pięciominutowych, innowacyjnych wystąpień pisałam już w naszym “poiflowym” cyklu wpisów blogowych wcześniej (link L2L).
Tym razem opiszę dwa wystąpienia opisujące projekty związane z podnoszeniem kompetencji cyfrowych. Pierwszy z nich – skierowany do studentów, drugi – do bibliotekarzy.
Logo IFLA WLIC Ateny 2019
Heather Todd z Biblioteki Uniwersytetu Queensland wystąpiła z prezentacją pt. We saw a need: we published Digital Essentials using students, learning designers and subject experts as peer reviewers.
W 2018 r. ten australijski uniwersytet przeprowadził wśród swoich studentów ankietę nt. wykorzystywania technologii. To właśnie z niej pochodzi zawarte w tytule tego postu zdanie. Otóż na pytanie, czym są kompetencje cyfrowe (ang. digital literacy), jeden ze studentów odpowiedział, że tym, co jego mama lub babcia robią na komputerze (oryg. Digital literacy? That’s something my mom or grandma do on the computer). I chyba właśnie wtedy uniwersyteccy bibliotekarze zauważyli potrzebę, o której mowa w tytule wystąpienia.
Powstał internetowy kurs, wzmacniający kompetencje cyfrowe, zatytułowany Digital Essentials. Dostępny jest na licencji CC, więc i my możemy go śmiało wykorzystywać we własnej pracy z użytkownikami. Kurs składa się z 15 modułów. Pierwsze cztery wprowadzają do tematu i dotyczą: platform elektronicznych wykorzystywanych na Uniwersytecie Queensland, komunikacji online, podstaw pracy w Internecie czy cyfrowego obywatelstwa (oryg. digital citizenship).
W kolejnych jedenastu potrzeba pogłębionych kompetencji cyfrowych poruszana jest przy okazji omawiania różnych aktywności towarzyszących w życiu codziennym, takich jak: tworzenie treści dla celów Internetu, korzystanie z mediów społecznościowych, wyszukiwanie i wykorzystanie różnych typów mediów, zarządzanie plikami na własnym komputerze, szukanie pracy poprzez przeglądanie ofert online albo tzw. kompetencje prywatności (ang. privacy literacy, tłum. własne – ZW). Kompetencje te dotyczą postaw użytkowników informacji względem zbierania, przetwarzania, dystrybucji i wykorzystania danych osobowych[1], a w kontekście środowiska cyfrowego mogą być także definiowane jako połączenie faktycznej lub deklaratywnej („wiedzieć że”) oraz proceduralnej („wiedzieć jak”) wiedzy dotyczącej prywatności w sieci[2] .
Inne moduły są już dużo bardziej połączone z edukacją akademicką, np. te poświęcone sztucznej inteligencji czy zarządzaniu danymi badawczymi.
Kurs Digital Essentials – The University of Queensland – kliknij print screen, aby przejść do kursu
A akurat zarządzanie danymi badawczymi (ang. Research Data Management) to jeden z najczęściej poruszanych ostatnio tematów w kontekście wsparcia procesu badawczego przez biblioteki akademickie. Bardzo dobrze wyczuwa to Elsevier. Ten wydawca Elsevier chętnie współpracuje przy projektach z uczelniami wyższymi, dzięki temu pokazuje, że nie jest wyłącznie nastawioną na zysk korporacją, lecz firmą, której naprawdę zależy na rozwoju kompetencji środowiska akademickiego. Świetnie. W ramach kolejnej współpracy, tym razem z siedmioma amerykańskimi uniwersytetami, m.in. bostońskim i harwardzkim, powstał kurs RDMLA – Research Data Management Librarian Academy. Podczas Kongresu IFLA zapowiedziała go Jean P. Shipman z Elseviera. Zapowiedziała, bo było to w sierpniu, a kurs miał ruszyć na początku października.
Jak zapowiedziano, tak zrobiono – od 7 października kurs dostępny jest online na platformie canvas.net
Już sama nazwa sugeruje, że kurs wspiera bibliotekarzy w pogłębianiu ich kompetencji w zakresie zarządzania danymi badawczymi. Składa się z ośmiu rozdziałów/modułów, na każdy trzeba poświęcić od 45 minut do półtorej godziny. Poruszone zagadnienia to:
- Foundations of RDM
- Navigating research data culture
- Advocating and marketing the value of RDM in libraries
- Launching data services in libraries
- Project management and assessment (as relates to RDM services)
- Overview of data analysis and visualization tools
- Overview of coding tools (Python, Jupiter Notebook)
- Overview of platform tools (Open Science Framework, Mendeley Data, and others)
Rejestracja na kurs RDMLA
Jak to we wszystkich kursach online bywa, na każdy rozdział składają się: slajdy, filmiki, ćwiczenia, quizy i materiały do własnej, pogłębionej lektury.
A o interesującej karierze Jean Shipman, która 30 listopada, po 37 latach pracy odeszła na emeryturę, więc RDMLA jest niejako “końcem wieńczącym jej dzieło”, można poczytać w listopadowym numerze newslettera Elsevier Library Connect.
[1] Veghes, C., Orzan, M., Acatrinei, C., & Dugulan, D. (2012). Privacy Literacy: What Is And How It Can Be Measured? Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica, 2(14), 1–36.
[2] Trepte, S., Teutsch, D., Masur, P. K., Eicher, C., Fischer, M., Hennhöfer, A., & Lind, F. (2015). Do People Know About Privacy and Data Protection Strategies? Towards the “Online Privacy Literacy Scale” (OPLIS). In S. Gutwirth, R. Leenes, & P. de Hert (Eds.), Reforming European data protection law (pp. 333–365). Springer, Dordrecht.
Zuza Wiorogórska
