Język estoński należy do grupy języków ugrofińskich, a posługuje się nim niespełna 1,2 mln osób na świecie. Nam wystarczyły dwa słowa: Tere! – na powitanie i pisitrükised – dżs-y. Dzięki programowi Erasmus, we wrześniu byłyśmy (Matylda Filas i Anna Zawadzka) w Estońskiej Bibliotece Narodowej.
Jakie konkretnie typy dokumentów kwalifikuje się jako dokumenty życia społecznego, o tym każda estońska biblioteka decyduje indywidualnie. W ESTER (zintegrowanym katalogu online) pracuje 10 bibliotek. Opiekująca się dżs-ami w Bibliotece Narodowej
Eneken Elias kataloguje te trudne dokumenty zbiorowo, jako zespoły tematyczne, w miarę potrzeb łącząc opisy zbiorowe z indywidualnymi opisami bibliograficznymi pojedynczych druków. Nie budzi to wśród estońskich bibliotekarzy emocji. Może w mniejszym gronie łatwiej o zgodę w sprawie procedur.
Zdecydowanie największe wrażenie zrobiła na nas kolekcja oryginalnych ilustracji estońskich artystów. Estońska BN pozyskała dotychczas ilustracje do 6,5 tys. książek, w tym kompletne portfolio grafika Villu Tootsa. W zbiorach posiada też XIX-wieczne klocki drukarskie z ilustracjami.
Zbiorami sztuki, ikonograficznymi, kartkami pocztowymi, muzykaliami zajmuje się Dział Sztuki. Biblioteka posiada ogromne zbiory sztuki estońskiej. Część należy do wyposażenia budynku. W roku ukończenia budowy – 1993, prawo zobowiązywało do wydania 1% kosztów budowy na artystyczne wyposażenie. W środku można więc podziwiać piękne witraże, rzeźby, kilimy, obrazy, grafiki i meble autorstwa estońskich projektantów. Część obiektów jest eksponowana na stałych wystawach, część zdobi pokoje pracowników. Osłonięte fotele są ulubionymi miejscami dla stroniących od tłoku gości biblioteki.
W całym budynku jest 6 galerii wystawowych oraz naprawdę dużo różnego rodzaju gablot. W każdej 
czytelni jest tematyczna wystawka i oryginalne grafiki na ścianach. 4-osobowy zespół Działu Promocji organizuje po 40 wystaw rocznie – zarówno ze zbiorów własnych jak i zewnętrznych. Co pół roku wydawany jest folder z programem imprez. Wynajem powierzchni wystawowych i sal stanowi 10% dochodów biblioteki. To jednak za mało na ogromne koszty ogrzewania, jakie generuje budynek. Dlatego, podobnie jak u nas, dyrekcja szuka możliwości sfinansowania renowacji.
Bibliotekarstwo estońskie nastawione jest na pracę w elektronicznych systemach informacyjnych. Prawie każdy Estończyk posługuje się elektroniczną kartą identyfikacyjną, która pozwala mu na korzystanie online z bibliotek, załatwianie spraw urzędowych czy głosowanie w wyborach. Materiały, do których dostęp jest ograniczony z powodu praw autorskich, są otwarte dla zalogowanych użytkowników. Od 2017 zacznie obowiązywać prawo nakazujące wydawcom przesyłania wyłącznie egzemplarza elektronicznego do Biblioteki Narodowej, która będzie nim dalej dysponować.
Ciekawe linki:
Polski portal o Estonii http://www.eesti.pl/
National Library of Estonia http://www.nlib.ee/en
ESTER zintegrowany katalog online https://www.ester.ee/
DIGAR National Library Digital Archive biblioteka cyfrowa http://www.digar.ee/arhiiv/en
Index Scriptorium Estoniae http://ise.elnet.ee/search
Eesti Veebarhiiv archiwum stron internetowych http://veebiarhiiv.digar.ee/
Eesti rahvusbibliograafia bibliografia narodowa http://erb.nlib.ee/
DEA digiteeritud eesti ajalehed zdigitalizowane gazety estońskie http://dea.nlib.ee/
Estończyków może jest niewielu, ale silną reprezentację bibliotekarzy z pewnością będzie można spotkać na Kongresie IFLA 2017 we Wrocławiu.
Tekst i zdjęcia: Matylda Filas, Gabinet Dokumentów Życia Społecznego