Erasmus+ Santiago de Compostela i muszle św. Jakuba

Lotnisko Chopina o piątej rano. W tym właśnie miejscu rozpoczęłyśmy naszą wyprawę, w ramach szkolenia ERASMUS+ (28 czerwca – 6 lipca). Naszym celem stał się region nazywany przez wielu „płucami Hiszpanii”, czyli zalesiona Galicja. Po dwunastu godzinach podróży trafiłyśmy do krainy baśniowych mgieł snujących się nad pięknie zielonymi wzgórzami. A deszcz, który nas przywitał dodał jeszcze tajemniczości temu wyjątkowemu miejscu. To tutaj, w Santiago de Compostela miałyśmy spędzić najbliższe pięć dni.

Santiago de Compostela stolica Galicji jest jednocześnie miejscem spoczynku jednego z dwunastu apostołów – św. Jakuba, a co za tym idzie, miastem pielgrzymów. Znakiem rozpoznawczym miejscowości pełnej kamiennych uliczek stała się muszla przegrzebka, która towarzyszy pielgrzymom na szlaku.

Sięgając do korzeni tego miasta należy wspomnieć o legendzie związanej z odkryciem grobowca Świętego Jakuba Apostoła. Według podania, w roku 813 pustelnik Paio spostrzegł dziwne światła przypominające gwiazdy, które unosiły się nad górą Libredon (Campus Stellae – Pole Gwiazd, stąd wywodzi się nazwa Compostela). Paio oczarowany widokiem, powiadomił o magii zjawiska biskupa z Iria Flavia. Ten zaś w miejscu płynących ku górze świateł odkrył grobowiec jednego z uczniów Jezusa Chrystusa. Świątynia, która została wybudowana przez króla Asturii i Galicji w hołdzie Św. Jakubowi stała się miejscem kultu dla pielgrzymów z całego świata. W niej znajduje się Botafumeiro – największa na świecie, mierząca 160 cm wysokości kadzielnica.

Otwarcie w tej okolicy Uniwersytetu, w XVI wieku przyczyniło się do rozwoju i świetności Santiago de Compostela. Stolica Galicji słynie również z Placu Fonseca, który czaruje bajecznymi ogrodami i jest popularnym miejscem spotkań mieszkańców. I w takiej właśnie niepospolitej scenerii stoi sobie Kolegium Fonseca, budynek uważany za kolebkę tutejszego Uniwersytetu liczącego 500 lat.

Obecnie mieści się w nim Uniwersytecka Biblioteka Generalna, w której organizowane są słynne na cały świat wystawy. W czasie naszego pobytu miałyśmy przyjemność podziwiać ekspozycję poświęconą dziełom Owidiusza. Uniwersytet składa się z dwóch kampusów położonych w północnej i południowej części miasta. Aby do nich dotrzeć wystarczy zaplanować trzydziestominutowy spacer pośród kamiennej zabudowy i osobliwego parku. Biblioteka, w której odbywałyśmy szkolenie zajmuje aż pięć pięter i ma w swoich zbiorach ponad 300 000 jednostek. Natomiast cała kolekcja biblioteczna, która jest rozsiana po wydziałach uniwersyteckich liczy sobie ponad milion woluminów. Polityka kompletowania księgozbioru oparta jest na kupnie, darach, prężnie działającej wymianie międzybibliotecznej, a także na egzemplarzu obowiązkowym. Biblioteka Generalna posiada cenny przywilej otrzymywania dwóch takich egzemplarzy. Może pochwalić się również uczestnictwem w wielu aukcjach bibliofilskich. Bogate zbiory z XIX w. są doceniane przez naukowców i badaczy z całego świata. Dlatego też w okresie wakacyjnym na Uniwersytet przyjeżdża wiele osób zainteresowanych studiowaniem starych i wartościowych ksiąg. Najcenniejszą taką księgą pieczołowicie chronioną w potężnym sejfie, którą miałyśmy okazję zobaczyć na własne oczy i dotknąć (oczywiście w białych rękawiczkach) była Libro de Horas de Fernando I de Leon z 1055 roku. Warto w tym miejscu również zaznaczyć, że Biblioteka Generalna posiada największy na świecie zbiór galicyjski, który obejmuje publikacje dotyczące regionu, autorów i języka. Zasoby z tej tematyki mają odrębną klasyfikację. Dużą dla nas niespodzianką i wyróżnieniem stało się umieszczenie w katalogu on-line informacji o książce z tej kolekcji, którą miałyśmy przyjemność samodzielnie skatalogować.

Biblioteka wykorzystuje zintegrowany system biblioteczny Millennium. Z usług bibliotecznych, czytelnicy mogą korzystać od poniedziałku do piątku, w godzinach od 9 do 21, w weekendy Biblioteka jest zamknięta. W życiu każdego studenta sesja egzaminacyjna to czas wytężonej pracy, nieprzespanych nocy i poszukiwania idealnych miejsc do nauki. Bibliotekarze w liczbie 40 osób wychodzą naprzeciw potrzebom studentów, organizują akcję podobną do naszej i udostępniają przestrzeń książnicy do 3 nad ranem. Zadaniem bibliotekarzy jest wyznaczanie specjalnych stref, w których studenci mogą w ciszy i spokoju przyswajać nawet najbardziej niezrozumiałą wiedzę, ale nie biorą udziału w całym przedsięwzięciu. Porządku na terenie Biblioteki pilnują pracownicy ochrony.

W Bibliotece funkcjonują dwa katalogi:

– kartkowy, z którego korzystają głównie bibliotekarze,

– elektroniczny, który jest dostosowany do oczekiwań czytelników.

Oprócz tradycyjnej wypożyczalni, Biblioteka umożliwia czytelnikom samodzielne wypożyczanie i zwracanie wypożyczonych zbiorów przy pomocy self-checków. Urządzenia te cieszą się ogromną popularnością pośród użytkowników.

Największym uznaniem studentów cieszy się jednak pięciopiętrowa Biblioteka Prawa, usytuowana w nowoczesnym budynku, którą otacza kolorowy ogród.  Dwa ostatnie piętra zostały przeznaczone dla kadry naukowej. Trzy pozostałe zajęli studenci, zachwyceni idealnymi warunkami do pracy. Nie zraża ich nawet zakaz siadania i rozkładania książek na podłodze. I nie ma w tym nic dziwnego, skoro mają do swojej dyspozycji ponad tysiąc miejsc siedzących, których lokalizacja sprzyja skutecznemu przyswajaniu wiedzy. Zieleń i kaskady wodne wewnątrz budynku tworzące wyjątkowej urody ogród uzupełniają ten sielankowy obraz. A zatem, naturalnym wydaje się być fakt, że podczas sesji, chętnych do skorzystania z Biblioteki jest tak dużo, że ustawiają się do niej kolejki. Przysłowiowe „ogonki” generują również same bramki wejściowe, które wpuszczają na teren Biblioteki ograniczoną liczbę studentów. Zasada jest całkiem prosta: liczba studentów nie może być większa niż liczba miejsc siedzących w Bibliotece. Co więcej, jeśli przez okres dłuższy niż 20 minut stolik nie jest przez nikogo zajmowany, kolejna osoba ma prawo przy nim usiąść. Księgozbiór (podobnie jak u nas) został podzielony na taki, który można wypożyczyć i na taki, z którego można korzystać jedynie na miejscu. I ten (zupełnie jak u nas) został oznaczony czerwonymi nalepkami. Do opracowania księgozbioru Biblioteka korzysta z własnej klasyfikacji wzorowanej na klasyfikacji z Fryburga. W Bibliotece pracuje 16 osób. Dyrektor Biblioteki jest odpowiedzialny za kształtowanie księgozbioru, czyli zarówno za zakup nowości, jak i wycofywanie starych pozycji. Ścisła współpraca z kadrą naukową ułatwia podejmowanie właściwych decyzji.

Wizyta na Uniwersytecie w Santiago de Compostela stała się również szczególną okazją do zwiedzania niepowtarzalnej Biblioteki Amerykańskiej. Zbiory liczące ponad 32 000 woluminów to fenomenalne źródło informacji na temat plemion indiańskich zamieszkujących tamtejsze tereny, a także mapy, popiersia i artefakty z codziennego życia.

Nasz pobyt w sercu Galicji bardzo szybko dobiegł końca. Nie bez żalu żegnałyśmy się z przesympatycznymi bibliotekarzami. Czas wypełniony po brzegi rozmowami i podglądaniem pracy kolegów i koleżanek po fachu posłużył nam do wymiany cennych doświadczeń zawodowych. Bajkowa „kraina deszczowców”, mgieł, pielgrzymów oraz wyjątkowej urody Uniwersytetu na długo zapadną nam w pamięć.

Agnieszka Bartczak, Magdalena Szymańska, Oddział Udostępniania Zbiorów
Fot. Magdalena Szymańska