W dekadę po zajęciu nowego gmachu Biblioteka Uniwersytecka UWM w Olsztynie zaprosiła na konferencję poświęconą problematyce przestrzeni bibliotecznych – gmachom starym i nowym, adaptacji, przebudowie, wykorzystaniu itd.
Po wykładzie inauguracyjnym nastąpiła sesja moderowana przez Ewę Kobierską-Maciuszko, w której przedstawiano konkretne zrealizowane projekty na świecie i w Polsce (Ewa Adaszynska: Przestrzeń biblioteki ‒ jej aspekty i przeobrażenia) oraz szczegółowe rozwiązania w Bibliotece Głównej Akademii Marynarki Wojennej (Małgorzata Szubrycht) i Biblioteka Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, oddana do użytku w 2013 (dr Kazimierz Adamczyk).
Taras biblioteki z widokiem na piękną zieleń
W wielu prezentacjach poza ewidentną dumą z zasiedlenia nowych budynków czy przeprowadzonej modernizacji pojawiał się wątek fuszerki budowlanej i trudności organizacyjno-finansowych. Jaskrawym przykładem był proces decyzyjny poprzedzający modernizację Biblioteki Głównej Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie, przedstawiony ‒ obok szeregu innych prozaicznych doświadczeń przez dr Bogumiłę Konieczny-Rozenfeld.
Agnieszka Bobruk (Dolnośląskie Centrum Informacji Naukowej i Ekonomicznej we Wrocławiu) i Danuta Gurdak (Biblioteka Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie) w wystąpieniu Zasady projektowania i architektury zrównoważonej w bibliotekach akademickich z wolnym dostępem do zbiorów – przykłady realizacji mówiły o potrzebie realizacji naszych planów w zakresie budownictwa użyteczności publicznej (bibliotek) z uwzględnieniem i rachunku ekonomicznego, i szacunku dla przestrzeni otoczenia, i dobrego wykorzystania istniejącej infrastruktury miasta, zwłaszcza komunikacyjnej (atrybuty architektury zrównoważonej: likeability, loveability, loose fit, low energy, longevity, location sensitive). Zrównoważona biblioteka to biblioteka dobrze położona, zbudowana z dobrych jakościowo materiałów, o przestrzeni bardzo przemyślanej i przejrzystym układzie zbiorów.
O symbiozie różnych agend uczelni pomieszczonych w sąsiedztwie biblioteki na przykładzie głęboko zmodernizowanym budynku Biblioteki Uniwersytetu Medycznego w Łodzi mówił Witold Kozakiewicz w wystąpieniu Rewitalizacja po Łódzku – Strefa Wiedzy i Innowacji Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Szczególnie efektowne biblioteki Trójmiasta przedstawiły referaty Gabrieli Skorackiej ‒ Przestrzeń Biblioteki ECS jako symbol i znak oraz Romana Wojciechowskiego ‒ Sopoteka ‒ miejsce otwarte na ludzi. Obie książnice znakomicie wyposażone ‒ pierwsza z racji bezpośredniej funkcji, a więc bycia częścią prestiżowego Europejskiego Centrum Solidarności, druga przyciąga użytkowników dizajnerskim sprzętem firmy Apple.
Ciekawe zagadnienie poruszyła w swoim wystąpieniu Wykorzystanie technologii augmented reality w przestrzeni bibliotecznej. Analiza problemowa artykułów w bazie Library, Information Science and Technology Abstracts Justyna Jerzyk-Wojtecka z Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego. Autorka omówiła rezultaty lektury 88 tekstów poświęconych AR, z których wynika, że wdrożenie rozwiązań posługujących się tą technologią może w radykalny sposób przyśpieszyć eliminowanie z rynku pracy zawodu bibliotekarza w jego tradycyjnej wymiarze.
W sesji poświęconej rozmaitym formom przestrzeni bibliotecznej miało miejsce m.in. wystąpienie przedstawicielki gospodarzy ‒ dr inż. Katarzyny Maćkiewicz, poświęcone przestrzeni naukowej, i Agnieszki Kościelniak-Osiak – przestrzeni społecznej.
-
- Gospodarze zadabali o czas wolny i zaproponowali zwiedzanie …
-
- … olsztyńskiego Muzeum Nowoczesności z eksponatami ilustującymi cywilizacyjny rozwój miasta i okolicy.
Niestety niewiele można było się z tej konferencji dowiedzieć na temat praktycznych, codziennych adaptacji przestrzeni bibliotecznych, zwłaszcza w kontekście nowych pomysłów i np. zdobywania środków na ich realizacje. W dalszym ciągu najczęściej przedstawiane są efekty dużych realizacji budowlano-rewitalizacyjnych z wykorzystaniem środków unijnych, obejmujących na ogół całe biblioteki. Ciekawym wyjątkiem był tu zreferowany przez Helenę Olszewską pomysł stworzenia Czytelni Komiksów w Bibliotece Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Towarzysząca referatom dyskusja ewoluowała poza ścisłą problematykę budownictwa bibliotecznego w stronę pytań bardziej egzystencjalnych: dla kogo my to wszystko robimy? co zrobić z coraz niższą frekwencją w bibliotekach mimo tych wszystkich wspaniałości, które oferujemy czytelnikowi? jakie błędy marketingowe popełniamy? A może to nie kwestia naszych błędów tylko globalnej tendencji cywilizacyjnej? I choć wielkie biblioteki akademickie wciąż bronią się jeszcze przed inwazją narzędzi komunikacji elektronicznej, nasz los w skali makro-historycznej wydaje się przesądzony. Tymczasem jednak, wbrew dekadenckim nastrojom, szczerze gratulowaliśmy dyr. Scholastyce Baran i jej poprzedniczce – Danucie Koniecznej jubileuszu Biblioteki UWM, która już od 10 lat służy kręgom akademickim Olsztyna, jak również całej Warmii.
Tekst: Agnieszka Kościelniak-Osiak, Oddział Promocji, Wystaw i Współpracy,
Ewa Kobierska-Maciuszko, Centrum NUKAT
Zdjęcia: Agnieszka Kościelniak-Osiak