Halloween i Holy Wins

Od początku lat 90 XX w. w Polsce popularne jest celtycko-anglosaskie święto Halloween. Gdyby zapytać przypadkowego przechodnia na ulicy co to za święto? jakie są jego korzenie? zapewne odpowiedziałby, że kojarzy mu się ono z podświetloną dynią oraz dzieciakami przebranymi za duchy, czarownice i wampiry. Halloween, upowszechnione w USA, stało się popularne na całym świecie.

Halloween, Samhain i Dziady

Geneza Halloween to pogańskie rytuały związane z końcem lata i początkiem zimy. Celtowie wierzyli, że w dzień Samhain (noc z 31 października na 1 listopada) zaciera się granica pomiędzy światami. Wtedy to duchom, zarówno złym, jak i dobrym, łatwiej się przedostać do świata żywych.

W Polsce w okresie pogańskim również obchodzono podobne święto zwane Dziadami. Jednak u Słowian chodziło raczej o cześć oddawaną zmarłym przodkom. Najważniejszym elementem tego święta była łączność z tymi, których kochaliśmy, a już odeszli. Adam Mickiewicz obrzędy związane z tym świętem opisał w cyklu dramatów romantycznych „Dziady” (BUW, Wolny Dostęp PG7158.M5 D9 2000 oraz na portalu Wolne Lektury)

Tradycja celtycka była bardzo żywa na terenie Wielkiej Brytanii i północnej Francji aż do początku IX w. kiedy to Kościół Katolicki przeniósł uroczystość wszystkich świętych z 13 maja na 1 listopada. Powody były dwa: pierwszym był problem z wyżywieniem pielgrzymów przybywających do Rzymu na to święto wiosną. Drugim, dużo ważniejszym, było przeciwstawienie się obchodom święta Samhain. Dlaczego? Ponieważ było ono związane nie tylko z kultem zmarłych przodków, ale również z magią i kultem bożków pogańskich. Pomimo tego pewne elementy pogańskie przetrwały, szczególnie w krajach zamieszkiwanych przez Celtów. Nazwa została zmieniona z Samhain na All Hallows’ Eve.

W latach 40. XIX w. Irlandzcy imigranci sprowadzili tradycje związane z tym świętem do Ameryki Północnej. 31 października 1920 r. w mieście Anoka w stanie Minnesota odbyła się pierwsza w USA parada z okazji Halloween. W drugiej połowie XX w. zaczęto obchodzić Halloween również w krajach Europy Zachodniej.

Można przypuszczać, że Halloween stało się tak bardzo popularne na świecie dlatego, że ludzie lubią się bawić, dla niektórych jest to pewien rodzaj karnawału. Dla sprzedawców z kolei to jeden z najlepszych okresów zarabiania pieniędzy ‒ Halloween jest obecne jednym z najbardziej komercyjnych świąt w roku.

Dzień Wszystkich Świętych, czyli kogo?

All Hallows’ Eve ‒ Halloween ‒ oznacza co prawda wigilię dnia Wszystkich Świętych, jednak oba święta mają zupełnie inny nastrój i charakter. Halloween to raczej radosna maskarada, przebieranki, święto wampirów, duchów i czarownic. Dzień Wszystkich Świętych jest w Kościele katolickim obchodzony jako dzień afirmacji życia w formie, w jakiej chrześcijanie spodziewają  się je osiągnąć po śmierci, życia definiowanego jako to, które osiąga całą pełnię (J 11,25; Rz 6,22 – Biblia. Nowy Testament. BUW Wolny Dostęp BS2172 1997). 1 listopada wspominamy tych, co do których mamy pewność, że osiągnęli życie wieczne, że są już w niebie, tych, których Kościół katolicki ogłosił świętymi

Związane jest to z odpowiednimi procedurami, koniecznością udokumentowania cudów i drobiazgowymi badaniami detali biograficznych, oraz istniejącym wśród wiernych kultem danego świętego. Zainteresowanych tym tematem odsyłam do publikacji Lawrence’a S. Cunninghama Krótka historia świętych (BUW Wolny Dostęp BX 2333 C85165 2009) oraz Petera Browna Kult świętych. Narodziny i rola w chrześcijaństwie łacińskim (BUW Wolny Dostęp BX 2333 B76165 2007).

W ciągu 2000 lat istnienia Kościoła, świętych pojawiło się już bardzo wielu. Jak w tym gąszczu imion i przydomków się nie pogubić? Jest Św. Antoni Padewski, św. Teresa z Avila, św. Brunon z Kolonii czy św. Ekspedyt. Kościół Katolicki oprócz tego, że ogłasza ludzi świętymi, to jeszcze przypisuje im pewne „specjalizacje”.

W sprawach beznadziejnych najlepiej zwracać się do św. Judy Tadeusza (studenci wiedzą o co chodzi, szczególnie przed trudnym egzaminem) a w sprawach związanych z Internetem do św. Izydora z Sewilli. Św. Izydor był arcybiskupem Sewilli żyjącym na przełomie VI i VII w. Uważał, że należy kształcić młodzież, przekazując jej wiedzę na wszelkie możliwe sposoby tak aby była mądra i pobożna.

Patronem bibliotekarzy jest podobno św. Hieronim;). Ten święty przez całe życie zajmował się księgami. Za cel swego życia postawił sobie pracę naukową. Znany jest z przetłumaczenia ksiąg Pisma Świętego z języków oryginalnych na łacinę (tzw. Wulgata).

Aby się nie pogubić w tłumie męczenników, doktorów Kościoła, dziewic, misjonarzy, królowych i cesarzy, prostych duchownych i papieży wymyślono spisy świętych. Na początku były to Martyrologia czyli spisy męczenników, w późniejszym okresie Acta Sanctorum (w końcu nie wszyscy święci to męczennicy). Acta Sanctorum możecie znaleźć w ebUW). Polecam również Złotą Legendę; BUW Wolny Dostęp: BX4654 .J3165 2003.

---

---

Skąd Holy Wins w tytule?

Od kilku lat w Kościele Katolickim w Polsce promowane są tzw. marsze świętych. Taka alternatywa dla przebieranek związanych z Halloween. Przyjęły one nazwę Holy Wins. Dzieciaki przebierają się za swoich ulubionych świętych, przy okazji ucząc się o ich życiu oraz nieźle bawiąc.

Zdjęcia z procesji Holy Wins:

---

---

Życzę wszystkim powodzenia w odkrywaniu świętych oraz poszukiwania wiadomości na ich temat w naszej Bibliotece.

Adam Owczarczyk, Oddział Rozwoju Zasobów Elektronicznych