P Język. Literatura
Małgorzata Marcjanik, Słownik językowego savoir-vivre’u, wydanie 2 zmienione, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2020.
BUW Wolny Dostęp PG6434 .M375 2020
Drugie wydanie słownika zostało przeredagowane. Autorka pisze we wstępie:
„Obecne wydanie zawiera tylko te zwroty, które są znane – mówiąc w pewnym uproszczeniu- Polakom wszystkich pokoleń.[…] Nie ma w obecnym słowniku zwrotów, które zaskakują nowością czy atrakcyjnością.” (s. 5)
Książkę podzielono na 52 rozdziały, z których najobszerniejsze to Pożegnanie, Przeproszenie i Podziękowanie. Zwroty grzecznościowe są opatrzone wyjaśnieniami, w jakich sytuacjach można ich używać. Towarzyszą im przykłady tak omówione przez autorkę:
„Materiał przykładowy jest obszerny […] Zaczerpnięty został z gromadzonych od roku 1990 zwrotów grzecznościowych. Pochodzą one przede wszystkim z zasłyszeń w trakcie tzw. obserwacji uczestniczącej […] w różnych polskich miastach, miasteczkach i małych miejscowościach, w różnych środowiskach społecznych i zawodowych. W mniejszej części pochodzą także ze współczesnych polskich seriali, telewizyjnych i radiowych programów publicystycznych oraz tzw. śniadaniowych, z prasy (szczególnie z tabloidów), ze współczesnych polskich filmów, z dialogów polskich powieści obyczajowych i z kryminałów, jak też z przykładów podawanych przez autorów prac językoznawczych.” (s. 8)
W wielu sytuacjach nie wystarcza polszczyzna, pojawiają się wyrażenia zapożyczone z innych języków: angielskiego (lider), niemieckiego, francuskiego, włoskiego, czeskiego, czasami bardzo przetworzone (pardonsik, sorka, si ju, bondżorno, siemandejro). Zdarzają się nawet wyrażenia łacińskie. Niestety, w drugim wydaniu wypadło „Ave”, które w wydaniu pierwszym zostało ozdobione przykładem: „Student do kolegi: Ave Macieju!” (s.51).
Niewielka grupa wyrażeń kojarzy się literaturą, telewizją, filmami. Mamy na przykład powitanie „Dzień dobry, jestem z Kobry” (ten kryminalny cykl telewizja zaczęła nadawać 65 lat temu), przy którym znajduje się cytat z rozmowy nastolatków:
– Dzień dobry, jestem z „Kobry”.
– Cześć, jestem teść .
Niestety, nie wiemy, kiedy zanotowano tę rozmowę – czy mogło to być w naszym stuleciu?
Kolejne wyrażenie „Sory Winnetou” (s. 271) zostało zilustrowane kilkoma przykładami z wypowiedzi nastolatków i studentów, np.:
-Czego nie wpadłaś do mnie na chatę?
-No sory Winnetou, ale jak miałam przyjść, jak mam szlaban?
Byłoby ono też na miejscu w rozmowie siedemdziesięciolatków, dla których bohater Karola Maya, grany w jugosłowiańsko-niemieckich westernach przez Pierre’a Brice’a, był bohaterem dzieciństwa i młodości. Pierwsza część cyklu, „Skarb w Srebrnym Jeziorze”, miała przecież premierę w 1962 roku.
Przed trzydziestu laty powstał „Terminator 2”, w którym postać kreowana przez Arnolda Schwarzeneggera wypowiedziała słynne „Hasta la vista, baby”. Zdanie to, nieco zmienione, trwa w mowie Polaków, np. w „No to asta la vista, panowie”. Tak pożegnał się z kolegami pewien student (s. 378). Szkoda, że zaczerpnięte z życia przykłady użycia formuł grzecznościowych nie są datowane…
Słownik jest wyposażony w indeks. Liczy on 13 stron (s. 421-434). Czytamy w nim, że na stronach 333-334 zostało wymienione nazwisko Jan Sebastian Bach. Okazuje się, że jest to „forma żartobliwego toastu (będąca nazwą własną), nawiązująca do formy onomatopeicznej No to bach!”
Co dodać?
Dzienks (s. 226), no to ja mykam…narazicho i dobranoc (s. 362). Zesemesujemy się (s.
375).
B L Filozofia. Psychologia. Religia. Oświata
Liv Larsson, Wstyd, złość i poczucie winy – dzwonki alarmowe. Odczytywanie i transformacja trudnych uczuć z perspektywy Porozumienia bez Przemocy, Poznań: DU (Dialogue Unlimited), 2020.
BUW Wolny Dostęp BF 637 .C45 L35 2020
Porozumienie bez Przemocy to zarówno filozofia życia, jak i sposób komunikowania się, oparte na empatii. Podejście to stworzył amerykański psycholog i mediator Marshall Rosenberg. Prezentowana książka jest długo oczekiwanym polskim tłumaczeniem publikacji Liv Larsson. Szwedzki oryginał ukazał się w 2010 roku, a angielskie tłumaczenie (również dostępne w BUW) w 2012 roku.
Tytułowe uczucia: wstyd, złość, poczucie winy wydają się częste, znane i powszechnie postrzegane jako niechciane i utrudniające porozumienie z innymi ludźmi. Autorka przedstawiła je jako sygnały, które alarmują o tym, że pewne potrzeby nie zostały zaspokojone. Lektura książki to równoległe przyjrzenie się okolicznościom, w jakich te emocje są wyzwalane, sposobom, w jaki powstają i wpływają na nasze funkcjonowanie, na nastawienie do siebie samych, do ludzi wokół, a także ich nastawienie do nas. Z perspektywy Porozumienia bez Przemocy to dążenie do satysfakcjonującej obie strony komunikacji stanowi cel. Wgląd w emocje zaburzające lub wręcz uniemożliwiające taką komunikację pozwala pełniej zrozumieć siebie i świadomie podążyć za „drogowskazami do potrzeb”.
AM C D-F GN700-875 Nauki historyczne
Adam Łukaszewicz, W słońcu Egiptu: z dziejów podróży nad Nil, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2021.
BUW Wolny Dostęp DT49.98 .L85 2021
Egipt – popularna „destynacja” wakacyjna wielu Polaków. Ten kraj i jego cywilizacja fascynowały od wieków i przyciągały wielu podróżników. Prof. Adam Łukaszewicz, wykładowca na Wydziale Archeologii UW, przedstawia w książce postacie wielu podróżników, kolekcjonerów, rabusiów i innych osób zafascynowanych (choć na różne sposoby) krajem nad Nilem.
G-GF Q R-V Geografia. Nauki matematyczne, przyrodnicze i stosowane
Justyna Małkuch-Świtalska, Projekty naukowe. Zarządzanie w praktyce, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020.
BUW Wolny Dostęp Q180.55.M3 M35 2020
Praca Małkuch-Świtalskiej jest już czwartą pozycją z serii praktycznych poradników PWN dla pracowników naukowych pt. „Biblioteka badacza”. Jakiś czas temu na BUWlogu
Nowości książkowe w BUW – sierpień 2020
polecaliśmy Państwa uwadze „Cyfrowy warsztat humanisty” Anny Matysek i Jacka Tomaszczyka.
Po prezentowane obecnie „Projekty naukowe” powinni sięgnąć naukowcy zarządzający bądź przygotowujący się do zarządzania projektami naukowymi. Autorka – menedżer nauki z trzynastoletnim doświadczeniem – dzieli się własnymi doświadczeniami, stąd każdemu rozdziałowi towarzyszą konkretne przykłady i ćwiczenia. Omówiono poszczególne etapy prowadzenia projektu: od planowania, tworzenia harmonogramu i budowania zespołu, przez problemy logistyczne i kadrowe, opracowanie budżetu, po zakończenie i ewaluację. Nie zabrakło wyjaśnienia kwestii prawnych w badaniach z zasygnalizowaniem planu zarządzania danymi (samo to zagadnienie jest jednak na tyle obszerne, że zasługuje na odrębny praktyczny poradnik). Jeden rozdział poświęcono także monitoringowi, kontroli i ocenie ryzyka projektu. Jeśli dodać do tego nakreśloną przez autorkę sylwetkę doktoranta-doktora-badacza, jak również kwestie etyki w środowisku naukowym oraz omówienie relacji międzypokoleniowych i mentorskich w tego typu przedsięwzięciach (wszystko zawarte w dwóch ostatnich, ogólniejszych rozdziałach), to otrzymujemy wysoce pożyteczną publikację, nasyconą fachową wiedzą.
K J Prawo. Nauki polityczne
Adam Barbasiewicz, Ustawa o muzeach: komentarz, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2021.
BUW Wolny Dostęp KKP3182.5.A311996 B37 2021
Muzeum jest jednostką organizacyjną nienastawioną na osiąganie zysku, której celem jest gromadzenie i trwała ochrona dóbr naturalnego i kulturalnego dziedzictwa ludzkości o charakterze materialnym i niematerialnym, informowanie o wartościach i treściach gromadzonych zbiorów, upowszechnianie podstawowych wartości historii, nauki i kultury polskiej oraz światowej, kształtowanie wrażliwości poznawczej i estetycznej oraz umożliwianie korzystania ze zgromadzonych zbiorów. (art. 1 ustawy o muzeach)
W Polsce jest 1100 muzeów (dane Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów (NIMOZ):
24 państwowe,
36 współprowadzonych,
353 samorządowe,
583 prywatnych (w skład wchodzą muzea uniwersyteckie i kościelne).
Książka autorstwa Adama Barbasiewicza stanowi praktyczne opracowanie ustawy z dnia 21 listopada 1996 roku o muzeach (Dz.U.2020.902 t.j.) i omawia następujące zagadnienia:
– przepisy ogólne: pojęcie muzeum, zadania i zakres działania muzeów.
– organizacja muzeów: organizatorzy muzeów, rodzaje muzeów, organy muzeów, nadzór nad muzeami, przekształcanie muzeów i formy prawne muzeów.
– muzealia: pojęcie muzealium, kategorie zbiorów, zasady i tryb akcesji i deakcesji muzealiów, prawo pierwokupu i pierwszeństwa, prawo do wizerunku muzealiów.
– ochrona prawna eksponatów wypożyczonych z zagranicy (tzw. immunitet muzealny).
– pracownicy muzeów: grupa zawodowa muzealników i stanowiska wewnątrz niej, inni pracownicy muzeów, tryb stwierdzania kwalifikacji, etyka muzealna.
Autor poświęca również wiele uwagi orzecznictwu sądowemu, prezentuje wzory dokumentów związanych z zakładaniem i działalnością muzeów. W książce znaleźć można także kompendium wiedzy na temat rozporządzeń wykonawczych wydanych na podstawie ustawy i innych przepisów dotyczących działalności muzealnej.
Komentarz skierowany jest do muzeów, do organizatorów muzeów (w szczególności do administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego), do podmiotów kierujących prywatnymi muzeami, do kancelarii obsługujących muzea, a także m.in. do kolekcjonerów sztuki i domów aukcyjnych.
M N Muzyka. Architektura. Sztuki piękne
Katarzyna Nowakowska-Sito, Sztuka dwudziestolecia. Formy i konteksty, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2020.
BUW Wolny Dostęp: N7255.P6 N68 2020
Udało się! Po latach niebytu Polska wraca na mapy Europy i świata. Nowe państwo staje w obliczu nowych wyzwań, ale też nowych trendów, stylów i wartości. Co na to polska sztuka? Nie pozostaje bierna, chłonie te wszystkie zmiany każdą komórką i reaguje. Co z tego wyszło? Prace artystyczne, które w wyborze opisała Katarzyna Nowakowska-Sito.
W książce autorka pokazuje m. in., jak zmiany warunków mieszkaniowych, rozwój przemysłu i dużych miast czy umasowienie reklamy wpłynęły na twórczość polskich artystów. Skupia swą uwagę szczególnie na formie przekazu, przybliża nam kontekst powstania poszczególnych dzieł. Pokazuje szerokie spektrum różnych, często przeciwstawnych nurtów w sztuce tamtego okresu. Daje szansę by zachwycić się tym, czym zachwyciło się jury i publiczność międzynarodowej Wystawy Paryskiej z 1925 r.
Informacje o książkach przygotowali:
Dorota Bocian, Maja Bogajczyk, Alina Cywińska, Anna Kamińska, Tomasz Kasprowicz, Lilianna Nalewajska.