Heinrich Aldegrever, Pycha, 1552.
W ramach jubileuszowych obchodów 500-lecia reformacji w Coburgu odbyła się międzynarodowa konferencja Protestantische Bilderwelten. Glaube und Selbstverständnis im Spiegel der Druckgraphik (8-10 października 2017). Zorganizowana przez Gabinet Rycin (Kupferstichkabinett der Kunstsammlungen der Veste Coburg) oraz Haus der Bayerischen Geschichte stanowiła dopełnienie interesującej wystawy Ritter, Bauern, Lutheraner eksponowanej na zamku Veste. Sympozjum koncentrowało się na roli grafiki jako środka w kształtowaniu protestanckiej tożsamości począwszy od przełomowego roku 1517 po późny wiek XIX. Tematyka wystąpień była zróżnicowana, obejmowała zagadnienia dotyczące nie tylko sztuki wysokiej, ale też wytworów kultury ludowej. Doskonale zorganizowane obrady podzielono na następujące sekcje: tradycja i innowacja, wizerunki reformatorów, walka pomiędzy wyznaniami, protestancka tożsamość, drogi do szczęścia.
Barthel Beham, Maria z Dzieciątkiem przy oknie, 1520-1540.
Celem mojego referatu, wygłoszonego w pierwszej części, było zaprezentowanie wpływu „nowej wiary” i postulowanych przez reformatorów zmian na twórczość artystów określanych jako Kleinmeister (więcej na ich temat zob. https://buwlog.uw.edu.pl/bezbozni-malarze-z-gabinetu-rycin). Działalność Barthela i Sebalda Behamów, Georga Pencza czy Heinricha Aldegrevera była ściśle powiązana z protestantyzmem, a jednocześnie pozostawała na usługach „dawnej wiary”. Prace tych twórców cechowało zróżnicowanie, zarówno pod kątem tematyki, jak i techniki wykonania: od rycin typowo propagandowych, takich jak druki ulotne czy wielkoformatowe drzeworyty po miniaturowe miedzioryty. Mimo że te ostatnie nie były powiązane bezpośrednio z nowym ruchem religijnym, ich powstanie nie byłoby możliwe gdyby nie zmiany związane z reformacją. Oprócz oddziaływania postulatów reformacji, jak i przenikania się wątków katolickich i protestanckich w twórczości norymberskich małych mistrzów, ważnym aspektem były ich własne przekonania, nie wpisujące się w żadne z głównych nurtów wyznaniowych tego czasu.
Tekst i zdjęcia: Małgorzata Łazicka, Gabinet Rycin