Niby zima, ale trwająca pandemia skłania do korzystania z własnych środków lokomocji ☺ Zwłaszcza tych generujących (podobno) mniejsze koszty i łatwiejszych do zaparkowania, czyli rowerów. I właśnie dostałam do opracowania wydaną w 1893 roku broszurę dotyczącą sprzedaży rowerów przez Dom Handlowy Ludwik Reineke i Spółka (Люд. Райнеке и Комп.) w Warszawie.
Firma chwali się, że prowadzi wyłączną sprzedaż rowerów angielskich i amerykańskich w Carstwie Rosyjskim i Królestwie Polskim. W ofercie są rowery angielskie Quadrant firmy Stanley/Quadrant, Starley model Psycho oraz amerykańskie rowery Rambler. Sprzedaż wysyłkowa jest jak najbardziej możliwa a bezpieczeństwo opakowania zapewnione. Za skromną opłatą 50 kopiejek na tydzień pojazd można przechowywać w udostępnionym magazynie .
We wstępie katalogu pisze, że uczeni i lekarze polecają „sport kołowy”. Stosowany w odpowiednich dawkach poprawia stan zdrowia. I nie da się go zastąpić pedałowaniem na maszynie do szycia.
Katalog rekomendował model 17 „na nasze drogi”, zwłaszcza dla ciężkich cyklistów.
Model 18 miał obniżoną ramę dla wygody wsiadania.
Model 23 przeznaczony był do użytku wojskowego i na miejskie drogi.
Ekonomiczny model 20 skonstruowany był z tańszych komponentów.
Są też bicykle Crypto – o jednym kole dużym, drugim małym.
I rowery dla młodzieży: chłopięce i dziewczęce.
Rower dla dziewczynki sprzedawany był od razu z osłoną na tylne koło, żeby sukienka się nie wkręcała. W wariantach dla dorosłych taką osłonę trzeba było dokupić osobno.
W tej kategorii jest tez tricykl.
Oraz wszystko co kolarzowi potrzebne – czyli dodatkowe elementy wyposażenia rowerowego: dzwonki (a raczej trąbki), lampki, peleryny, torby rowerowe, narzędzia.
Firma oferuje także naczynia kuchenne „z czystego niklu” – materiału bardzo twardego a jednocześnie lekkiego, nagrzewającego się do wysokich temperatur i nie utleniającego się tak łatwo jak miedź. Nie trzeba więc pokrywać wnętrza garnków ołowiem (sic!). W tych supergarnkach gotuje się szybciej, zdrowiej i taniej, a także łatwiej się czyści niż żelazne i miedziane.
Ponad to w sprzedaży są lampy naftowe, maszyny do pisania „Boston” oraz domowe zestawy do galwanizowania złotem, srebrem i miedzią lub niklowania – polecane jubilerom, zegarmistrzom, rękodzielnikom, a także jako pomoc (zabawka) edukacyjna.
Niestety nie udało mi się znaleźć żadnych informacji ani o Domu handlowym Ludwika Reineke ani o samym właścicielu. Z naszej publikacji wiemy, że dom handlowy mieścił się na ulicy Marszałkowskiej 134 przy skrzyżowaniu z ulicą Świętokrzyską, ale ani Ilustrowany przewodnik po Warszawie na rok 1892 wydany przez W. Czajewskiego (sygn. BUW 9.42.9.107.) ani Księga adresowa miasta Warszawy (1896, 1897) ułożona przez Al. Józefa Wiśniakowskiego (sygn. BUW 4g.22.5.34.) nie wymieniają takiego sklepu ani osoby, chociaż zawierają dane innych sprzedawców rowerów. Udało się natomiast odkryć, że Ludwik handlował rowerami już wcześniej. W No 32 Niwy z 1891 roku (Нива : иллюстрированный журнал литературы и современной жизни, sygn. BUW: 24.10.2.1.) na stronie 707 jest reklama sprzedaży rowerów przez Ludwika Reineke, tym razem na ulicy Chłodnej 55.
I ten niepozorny katalog pełniący w swoim czasie rolę czysto użytkową być może jest wszystkim, co po 120 latach zostało po firmie dumnie sprzedającej zagraniczne rowery jako jedyny przedstawiciel na Cesarstwo Rosyjskie i Królestwo Polskie.
A ponieważ coraz bliżej wiosna to polecam: Kobiety na rowery!
Opisany druk:
Anglijskie velosipedy Kvadrant, Kripto, Psiho i amerikanskie rambler : mužskie, damskie i dlâ ûnošej : isklûčitelʹnaâ prodaža na Imperiû i Carstvo Polʹskoe v torgovom dome Lûd. Rajneke i Komp. v Varšave Maršalkovaskaâ ulica No 134 na uglu ulicy Sv. Kresta. Varšava : Varšavskaâ Tipografiâ i Litografiâ, 1893. = Англійскіе велосипеды Квадрант, Крипто, Психо и американскіе Рамблер : мужскіе, дамскіе и для юношей : исключительная продажа на Имперію и Царство Польское в торговом доме Люд. Райнеке и Комп. в Варшаве Маршалковская улица No 134 на углу улицы Св. Креста. Варшава : Варшавская Типографія и Литографія, 1893. Sygn. GDŻS: DU I P.36[7983]a
Anna Zawadzka, Gabinet Dokumentów Życia Społecznego