Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie w 2013 roku podpisała umowę o współpracy z Państwową Publiczną Naukowo-Techniczna Biblioteką Syberyjskiego Oddziału Rosyjskiej Akademii Nauk w Nowosybirsku, zwaną także Biblioteką Akademicką. Współpraca ta dotyczy działalności naukowo-badawczej, kultury oraz wymiany doświadczeń organizacyjnych i technologii bibliotecznych. Jedną z jej form jest organizacja wspólnych konferencji i seminariów naukowych.
26 maja 2015 r. w BUW, odbyło się pierwsze wspólne seminarium Polskie i rosyjskie dziedzictwo kulturowe w zbiorach bibliotecznych – perspektywy badawcze. W czasie seminarium zaprezentowano pięć referatów oraz miała miejsce prezentacja zatytułowana Arkadij A. Tołoczanow – biografia bibliofila i urzędnika – wyniki nowych badań (prezentacja wpisała się w cykl spotkań Koła SBP „Klub pod Otwartą Księgą”). W pierwszej sesji seminarium Halina Mieczkowska, kierownik Gabinetu Starych Druków BUW, przedstawiła referat „Polonicum” – definicja, kryteria doboru, zastosowanie w bibliografii polskiej, następnie dr Irina Troyak, pracownik naukowy Akademickiej Biblioteki w Nowosybirsku, wygłosiła referat „Rossica” – ewolucja pojęcia w nauce rosyjskiej od XIX do XXI wieku. Te dwa referaty uświadomiły słuchaczom fundamentalne różnice w rozumieniu pozornie analogicznych pojęć, polonicum w nauce polskiej jest definiowane radykalnie odmiennie od przyjętej w nauce rosyjskiej definicji rossicum. W Polsce panuje tendencja do rozszerzającego traktowania tego pojęcia, natomiast nauka rosyjska zawęża pojęcie rossiców, wykluczając z niego, między innymi, publikacje wydane w języku rosyjskim. Zatem stosowany niekiedy w polskich publikacjach termin rossicum, utworzony analogicznie do polonicum, jest nieporozumieniem.
Od lewej: Zbigniew Olczak, Irina Troyak, Emilia Słomianowska-Kamińska. Fot. Małgorzata Jarosławska
W drugiej sesji zaprezentowano referaty przedstawiające dotychczasowy dorobek naukowy instytucji partnerskich: dr Andrej Borodichin, pracownik naukowy Biblioteki Akademickiej w Nowosybirsku i kierownik Oddziału Książki Rzadkiej przedstawił referat Oddział Książki Rzadkiej i Rękopisów: kolekcje, działalność naukowa i popularyzatorska (stan obecny); dr Tatiana Iljuszeczkina, pracownik naukowy Biblioteki Akademickiej w Nowosybirsku zaprezentowała temat „Polonica” w kolekcji książek europejskich syberyjskiej biblioteki akademickiej; na koniec Zbigniew Olczak, kierownik Gabinetu Zbiorów XIX Wieku BUW przedstawił referat Rosyjskie piśmiennictwo XIX wieku w zbiorach BUW. Na koniec dnia jeszcze raz głos zabrała dr Irina Troyak, która przedstawiła wyniki swoich badań dotyczących biografii i osoby A. A. Tołoczanowa. Wszystkie materiały seminarium zostaną opublikowane w całości po polsku, w czasopiśmie „Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi” oraz, w wersji skróconej, po rosyjsku w czasopiśmie „Bibliosfera”, wydawanym przez Bibliotekę Akademicką w Nowosybirsku. Wystąpienia referentów wywołały ożywioną dyskusję.
Wizyta w Oddziale Ochrony i Konserwacji Zbiorów. Fot. Andrej Borodichin
Goście z Nowosybirska pozostali w Warszawie kilka dni dłużej, w tym czasie odwiedzili wszystkie gabinety zbiorów specjalnych BUW, złożyli wizytę w pracowni konserwacji BUW i Centrum NUKAT. Ponadto zwiedzili Zamek Królewski, Łazienki Królewskie, starówkę. Złożyli wizytę w oddziałach zbiorów specjalnych Biblioteki Narodowej.
Andrej Borodichin, Tatiana Iliuszeczkina, Zbigniew Olczak. Fot. Irina Troyak
Seminarium mogło się odbyć dzięki zaangażowaniu i pracy wielu koleżanek i kolegów z BUW, a przede wszystkim życzliwości Dyrektor BUW, Jolanty Talbierskiej, która zdecydowała się sfinansować to przedsięwzięcie. Szczególne wyrazy wdzięczności należą się moderatorom poszczególnych sesji – pani Emilii Słomianowskiej-Kamińskiej, kierownikowi Gabinetu Dokumentów Życia Społecznego BUW oraz dr Marcie Kacprzak pracownikowi Gabinetu Zbiorów XIX Wieku, a także pani Barbarze Chmielewskiej, kierownikowi OGiUZ BUW, która zapewniła synchroniczne tłumaczenie referatów naszych rosyjskich gości oraz paniom Agnieszce Kościelniak-Osiak i Beacie Feliszewskiej z Oddziału Promocji BUW.
Organizatorzy mają nadzieję, że seminarium „Polskie i rosyjskie dziedzictwo kulturowe w zbiorach bibliotecznych – perspektywy badawcze” ożywi kontakty naukowe między instytucjami partnerskimi i przyczyni się do powstania wieloletnich programów badawczych. Pierwszy krok został wykonany, konieczne jest dalsze ustalenie wspólnych założeń metodologicznych i krytyczna recepcja dotychczasowego dorobku badawczego.
Zbigniew Olczak, Gabinet Zbiorów XIX wieku