Światowy Dzień Własności Intelektualnej

Światowy Dzień Własności Intelektualnej, ustanowiony przez UNESCO, obchodzony jest 24 kwietnia. Z tej okazji w Filharmonii Narodowej w Warszawie odbyła się konferencja poświęcona ochronie wizerunku Fryderyka Chopina. Konferencję zorganizowali: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Filharmonia Narodowa, Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej.

W 2001 roku ogłoszono w Polsce, wyjątkowy akt prawny – Ustawę o ochronie dziedzictwa Fryderyka Chopina (Dz.U. 2001 Nr 16 poz. 168). Celem ustawy jest ochrona dziedzictwa, nazwiska i wizerunku kompozytora.

Mocą ustawy powołano do życia Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, nadając mu szczególna rolę na podstawie art. 4 i 5 ustawy – państwowej instytucji kultury, której zadaniem jest nie tylko ochrona dziedzictwa i popularyzacja twórczości Chopina na świecie, ale również sprawowanie pieczy nad utworami i przedmiotami związanymi z kompozytorem. Instytut sprawuje opiekę nad Muzeum Fryderyka Chopina w Zamku Ostrogskich w Warszawie oraz oddziałami – Salonikiem Chopinów na Krakowskim Przedmieściu i Domem Urodzenia Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli. Organem opiniotwórczym i doradczym dyrektora Instytutu została Kapituła Ochrony Wizerunku i Imienia Fryderyka, która po reaktywacji w 2014 roku stworzyła „Regulamin ochrony nazwiska i wizerunku Fryderyka Chopina” przyjęty na mocy zarządzenia dyrektora Instytutu. Regulamin określa zasady, na jakich podmiotom gospodarczym udzielana jest licencja na użycie oznaczenia Chopin. W regulaminie ustalono, iż usługa bądź produkt, które mają nosić oznaczenie nie mogą być sprzeczne z wartościami kultury wysokiej oraz powinny odwoływać się do najwyżej jakości i kunsztu w danej dziedzinie. W ten sposób chciano ograniczyć nadużywanie nazwiska i wizerunku kompozytora. Jeżeli przedsiębiorca chce dokonać w Urzędzie Patentowym rejestracji np. znaku towarowego, w którego nazwie pojawi się nazwisko kompozytora musi on uzyskać licencję od Instytutu, również sam Urząd Patentowy konsultuje takie zgłoszenie z Instytutem. Wnioski o uzyskanie licencji rozpatruje Kapituła. Okazuje się, że dwa najbardziej chyba kojarzone użycia nazwiska kompozytora: wódka produkowana przez Polmos Siedlce a także nazwa lotniska Chopin Airport pojawiły się w przestrzeni społecznej przed uchwaleniem ustawy – istnieje duże prawdopodobieństwo, że przy obecnych regulacjach Kapituła nie zgodziłaby się na takie użycie oznaczenia Chopin.

Jesteśmy jedynym krajem Unii Europejskiej, który skomercjalizował ochronę dóbr osobistych postaci historycznej. Wizerunek Mozarta można wykorzystywać bez ograniczeń. Okazuje się, że podczas Roku Mozartowskiego przedsiębiorcy zaproponowali np.: kiełbaski w kształcie skrzypiec, piłki golfowe, skarpetki a nawet… damską bieliznę.

Agnieszka Wróbel, Oddział Rozwoju Zasobów Elektronicznych