Biblioteka Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego mieści się przy Krakowskim Przedmieściu 26/28, w siedzibie Instytutu Archeologii ‒ historycznym budynku Szkoły Głównej.
Uniwersytet Warszawski – historyczny budynek Szkoły Głównej obecnie znajduje się tu Instytut Archeologii UW. (zdj. Michał Dąbski )
Obecność archeologii, jako instytucji na Uniwersytecie Warszawskim rozpoczyna nominowanie Erazma Majewskiego w 1919 r na profesora zwyczajnego w Katedrze Archeologii Przedhistorycznej UW.
Prof. Erazm Majewski (1858-1922), obraz w Instytucie Archeologii, fot. Michał Dąbski
Jego zastępcą zostanie w 1920/1921 r. doc. dr Włodzimierz Antoniewicz, który ma za zadanie zorganizowanie Zakładu Archeologii Przedhistorycznej z siedzibą w Pałacu Staszica.
Prof. Włodzimierz Antoniewicz – portret, fot. Michał Dąbski
Pieczęć Zakładu Archeologii Przedhistorycznej, fot. Miron Bogacki
Zakład zajmuje dwie sale i korytarz. Pomieszczenia te służą „jako sala biblioteczna, sala seminaryjna, pomieszczenia dla zbiorów zabytków oraz gabinet Kierownika Zakładu”. Zaczątkiem nowo powstającej biblioteki „był depozyt Włodzimierza Antoniewicza stanowiący 520 tomów i 150 różnych wydawnictw wypożyczonych z Biblioteki Uniwersyteckiej”. Po śmierci prof. Majewskiego na kierownika Zakładu Archeologii Przedhistorycznej UW zostaje powołany W. Antoniewicz, który od 1923 r. zostaje prof. nadzwyczajnym, a od 1928 prof. zwyczajnym. Po śmierci (1973 r.) Profesora jego prywatny księgozbiór w formie darowizny zasilił księgozbiór Biblioteki.
Oddzielną biblioteką tworzył powołany w 1931 r. Zakład Archeologii Klasycznej kierowany przez prof. Kazimierza Michałowskiego.
Pieczęć Zakładu Archeologii Klasycznej, fot. Miron Bogacki
Prof. Kazimierz Michałowski, fot. Tadeusz Biniewski
Mieścił się na parterze w jednym pokoju Budynku Pomuzealnego, obok Galerii Odlewów Gipsowych. Działalność tych Zakładów w czasie II wojny światowej oficjalnie została zawieszona, ale mimo wszystko odbywały się tajne wykłady z archeologii. Po wkroczeniu Niemców do Warszawy zbiory biblioteki ZAP wziął w depozyt BUW. Na polecenie niemieckiego Komisarza włączono je do ogólnego księgozbioru, tylko część z nich skatalogowano. Po wojnie tylko niewielka część z nich powróciła do Katedry. Więcej szczęścia miał księgozbiór Katedry Archeologii Klasycznej. Po wyrzuceniu jego na dziedziniec Uniwersytetu, udało się uzyskać zgodę na umieszczenie go w BUW, jako zespołu wyodrębnionego. Część księgozbioru spłonęła w pokoju asystentki Zakładu, ocalało około 60%. Natychmiast po zakończeniu wojny oba Zakłady wznowiły działalność i przystąpiły do odbudowania warsztatu pracy, również zasobów bibliotek. Między innymi do zbiorów biblioteki ZAP trafiła część poniemieckiego księgozbioru uniwersyteckiego z Wrocławia i Biblioteki Miejskiej w Gdańsku.
W miarę upływu czasu zmieniają się nazwy katedr i zakładów (Zakład Archeologii Antycznej, Katedra Archeologii Pierwotnej z Zakładem Antropologii, przekształcone później w Katedrę Archeologii Pradziejowej i Wczesnośredniowiecznej, Katedra Archeologii Śródziemnomorskiej), powstają nowe (Zakład Archeologii Słowiańskiej).
W 1976 r. doszło do połączenia w jeden Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego Katedry Archeologii Pradziejowej i Wczesnośredniowiecznej, Katedry Papirologii i Katedry Archeologii Śródziemnomorskiej. Biblioteka powstała w wyniku połączenia zbiorów bibliotek Katedry Archeologii Śródziemnomorskiej i Katedry Archeologii Pradziejowej i Wczesnośredniowiecznej. Kierownikiem zostaje dr Tomasz Scholl. Księgozbiorów formalnie nie połączono. Funkcjonowały nadal przy Zakładach, jako dwie oddzielne biblioteki: Archeologii Pradziejowej i Wczesnośredniowiecznej na ul Widok 10 i Archeologii Śródziemnomorskiej na ul. Krakowskie Przedmieście 1. Zgromadzenie w jednym miejscu całego księgozbioru nastąpiło pod koniec lat 90. XX w., w chwili umieszczenia całego Instytutu w tzw. „barakach” przy ulicy Żwirki i Wigury 97/99.
Pieczątka Biblioteki Instytutu Archeologii UW, fot. Miron Bogacki
Obecnie Instytut Archeologii wchodzi w skład Wydziału Historycznego UW. Jest największą archeologiczną instytucją akademicką w Polsce i jedną z największych na świecie. Zapewnia specjalizację w niemal wszystkich dziedzinach nowoczesnej archeologii i nauk jej pokrewnych. Zasoby biblioteczne obejmują publikacje dotyczące prehistorii, archeologii prehistorycznej, archeologii klasycznej, archeologii Bliskiego Wschodu i Egiptu, archeologii średniowiecznej i nauk pomocniczych archeologii. Biblioteka przechowuje także książki z księgozbiorów profesorów: Włodzimierza Antoniewicza, Kazimierza Michałowskiego, Martina Jahna, Jerzego Kolendo, Michaela Muller-Willego a także Fundacji Volkswagena. Zbiory naszej Biblioteki wzbogacają liczne publikacje pozyskiwane w ramach wymiany międzybibliotecznej z bibliotekami w Polsce i za granicą. Biblioteka posiada zbiór prac magisterskich absolwentów Instytutu Archeologii UW, a także rozprawy doktorskie.
Od października 2006 roku Biblioteka Instytutu Archeologii opracowuje swoje zbiory we wspólnym Katalogu Bibliotek UW.
Biblioteka zajmuje kilka pomieszczeń, na które składają się Czytelnia, pokój pracowniczy oraz magazyny.
Czytelnia dysponuje 21 miejscami dla czytelników, w tym 4 stanowiskami komputerowymi.
Księgozbiór jest dostępny dla osób niepełnosprawnych.
Oprócz dostępu do wi-fi w Czytelni znajduje się księgozbiór podręczny, w tym leksykony, słowniki, encyklopedie i inne książki najczęściej udostępniane przez studentów archeologii. Jest czynna codziennie od 8.00 do 17.00, w czasie zjazdów studiów zaocznych w niedzielę od 10.00 do 16.00. Dostęp do zasobów bibliotecznych oferowany jest na miejscu. Wypożyczenia udzielane są pracownikom naukowo-dydaktycznym Wydziału Historycznego i z innych ośrodków w ramach wymiany między bibliotekami oraz studentom na zasadach określonych w regulaminie Biblioteki.
Elżbieta Roszyk, Biblioteka Instytutu Archeologii UW
Naprawdę dobrze napisane. Wielu osobom wydaje się, że mają odpowiednią wiedzę na opisywany temat, ale niestety tak nie jest. Stąd też moje pozytywne zaskoczenie. Jestem pod wrażeniem. Koniecznie będę rekomendował to miejsce i często odwiedzał zeby przejrzeć nowe artykuły.