fot. Mirosław Kaźmierczak ©Uniwersytet Warszawski
27-28 stycznia 2020 r. miała miejsce już XIII edycja konferencji Studenci zagraniczni w Polsce 2020. Spotkanie organizuje Fundacja Edukacyjna Perspektywy, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich oraz jedna z uczelni – w tym roku była to Politechnika Łódzka.
Tematyka konferencji każdego roku koncentruje się wokół umiędzynarodowienia – różnorodnych aspektów tego zjawiska na polskich uczelniach. W 2019 r. przyjechało do Polski ok. 85 tys. studentów z zagranicy. Dąży się do osiągnięcia liczby 100 tys., którą prognozowano już na rok 2020.
Prezentacje i dyskusje dotyczyły wielu kwestii związanych z internacjonalizacją polskiego szkolnictwa wyższego. W latach 1990-tych wypromowano medycynę jako wiodący kierunek przyciągający studentów zagranicznych, okazuje się jednak, że to podejście posiada duże ograniczenie, brakuje bowiem odpowiedniego zaplecza klinicznego. Nowym eksportowym kierunkiem może stać się IT – specjalizacja ukierunkowana na informatykę.
Rozważaniom na temat tych możliwości poświęcona została pierwsza sesja: Polska jako międzynarodowy HUB naukowy i edukacyjny w zakresie IT. W sesji brali udział kluczowi interesariusze: przedstawiciele uczelni, resortu cyfryzacji, samorządu i organizacji pozarządowych wspierających edukację w zakresie STEM (ang. Science, Technology, Engineering, Mathematics). Program Polska IT HUB powołany został w listopadzie 2019 r. Innym działaniem ukierunkowanym na promowanie tej specjalizacji jest Perspektywy Women in Tech Summit – największa w Europie impreza gromadząca kobiety, głównie studentki z kierunków IT i Computer Science. W ramach tych działań odbywają się cykle spotkań w wielu krajach, szczególnie wschodnich rejonów – Armenii, Azerbejdżanie, Białorusi, Gruzji, Kazachstanie, Ukrainie, czy Uzbekistanie. Fundacja Perspektywy w drodze konkursu funduje stypendia dla 200 studentek (liczba uczestniczek wzrasta z roku na rok) i promuje Polskę jako zagłębie edukacji, badań oraz profesjonalnego rozwoju i kariery w obszarze IT/Computer Science. Ukierunkowanie na wspomniane rejony wschodnie zostało celowo wybrane jako dające możliwości przyszłego rozwoju i zapewnienia studentów z zagranicy.
Wobec inicjatywy powołania Uniwersytetów Europejskich podjęto dyskusję nad możliwymi scenariuszami rozwoju tych uczelni oraz potencjalnych korzyści oraz zagrożeń, jakie niesie ta inicjatywa dla polskiego szkolnictwa wyższego. Warto wspomnieć, że na to wyzwanie Komisja Europejska odpowiedziała uruchomieniem nowego strumienia finansowania w ramach programu Erasmus+.
Wobec dużej liczby zagadnień, które przy takiej okazji warto i należy poruszać, zorganizowano cztery sesje równoległe. Każda wydawała się interesująca:
- Szkoły doktorskie – szansą na umiędzynarodowienie polskiej uczelni?
- E-marketing – wsparcie dla umiędzynarodowienia. Wyzwania zarządcze, narzędzia i dobre praktyki.
- Umiędzynarodowienie nauk o zarządzaniu i jakości – dobre praktyki i inspiracje na sukces uczelni polskich.
- Obcy na kampusie? Studenci obcokrajowcy w polskim środowisku akademickim.
Wybrałam szkoły doktorskie, aby dowiedzieć się, w jaki sposób będą się rozwijać i jak planowany jest sposób ich działania. Panelistami w tej części byli: Bartłomiej Banaszak, dyrektor Departamentu Nauki w MNiSW, Agnieszka Stefaniak-Hryćko, wicedyrektor NAWA, prof. Ireneusz Zbiciński, prorektor ds. nauki na Politechnice Łódzkiej, prof. Ireneusz Piramidowicz, kierownik Szkoły Doktorskiej na Politechnice Warszawskiej oraz Aleksy Borówka z Uniwersytetu Wrocławskiego, przewodniczący Krajowej Reprezentacji Doktorantów. Podkreślano, że pomimo, że ustawowe rozwiązanie dotyczące np. bezpłatnych studiów doktoranckich jest unikatowe w skali europejskiej, to i tak nie gwarantuje to wysokiego stopnia umiędzynarodowienia na tym poziomie studiów, który nadal pozostaje niski. Występują też sprzeczne rozwiązania, bo z jednaj strony studia są bezpłatne, a z drugiej studenci-doktoranci z zagranicy otrzymują stypendia, których polskie uczelnie nie potrafią rozliczać. Generalnie problemem są duże dysproporcje między wysokością stypendium doktoranckiego w Polsce (ok. 500 euro), a tym przyznawanym za granicą (ok. 1500-2000 euro), co z pewnością nie stanowi atrakcyjnej oferty. Kolejnym nierozwiązanym problemem jest brak funduszy publikacyjnych dla doktorantów, co uniemożliwia publikowanie w renomowanych zagranicznych czasopismach.
To coroczne spotkanie przedstawicieli administracji uczelni, w tym władz najwyższych oraz pracowników jednostek współpracujących z ośrodkami zagranicznymi jest bardzo dobrą okazją do przedyskutowania najtrudniejszych problemów pojawiających się w związku z internalizacją polskiego szkolnictwa wyższego. Omawiano kwestie organizacyjne, m.in. podnoszony był długi czas oczekiwania studentów aplikujących w konsulatach i ogólnie sposób pracy Urzędu ds. Cudzoziemców. Ale zauważano także, że o potencjale polskich uczelni niewiele wiadomo na świecie, co może być przyczyną niskiego stopnia umiędzynarodowienia szkolnictwa wyższego w Polsce.
Ciekawą częścią konferencji były ostatnie panele poświęcone praktycznym rozwiązaniom i działaniom programów, jak Study in Poland i instytucji, m.in. NAWA, których inicjatywy, np. Akademia Internacjonalizacji, wspierają umiędzynarodowienie polskiego szkolnictwa wyższego.
Po raz kolejny wręczane były także nagrody – w ramach X edycji konkursu Interstudent 2020 (nagradzani są studenci na poziomie licencjatu, magisterium oraz studiów doktoranckich) oraz w II edycji nagrody środowiskowej Gwiazdy umiędzynarodowienia 2020 (m.in. Gwiazda Badań, Gwiazda nauczania, Gwiazda Zarządzania).+
Lilianna Nalewajska, Oddział Usług Informacyjnych i Szkoleń