Czy zaburzenia odżywienia się klikają? Czy to temat nośny, o którym chcemy rozmawiać w internecie, w telewizji, na uczelniach, w szkołach i w domach? Od czasu do czasu przez media społecznościowe, zwłaszcza Instagram, przewijają się relacje znanych celebrytek, które zwierzają się, że temat zaburzeń odżywiania dotyka je osobiście. Ma to niewątpliwy związek z promowanym trendem na ciałopozytywność, ale czy nie pogłębia jedynie schematycznych wyobrażeń o tych problemach? Tak można wywnioskować śledząc komentarze i reakcje na te wyznania.
Dziennikarka specjalizująca się w tematach społecznych, Klaudia Stabach, zauważając jak niewielką i jednocześnie prawie wyłącznie stereotypową mamy wiedzę o zaburzeniach odżywiania napisała książkę „Głodne. Reportaże o (nie)jedzeniu”. Chciała w ten sposób oddać głos osobom, które nie mają ogromnych zasięgów w mediach społecznościowych, nie występują na okładkach czasopism, ale mają do opowiedzenia historie trudne i ważne. Pokazać dobitnie, że nie jest to fanaberia nastolatek, ale poważna choroba, która może dotknąć dziecko i dorosłego bez względu na płeć, że ma wiele twarzy i rzetelna wiedza o niej może uratować życie. Książka ukazuje codzienność osób cierpiących na zaburzenia odżywiania i ich rodzin, a także wysiłek lekarzy, pielęgniarek i terapeutów.
Ta ważna i mocna książka stała się pretekstem do ósmej rozmowy w cyklu Pre/teksty. Spotkania biblioterapeutyczne, która odbyła się 22 maja 2023 r. w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie. W rozmowie udział wzięły Klaudia Stabach, autorka książki i Martyna Figurska, psychoterapeutka uzależnień, poprowadziła je Kaja Gołuchowska.
Pytanie, które być może nasuwa się teraz czytelnikowi tego tekstu, wypowiedziała na głos Kaja Gołuchowska. Dlaczego do rozmowy została zaproszona ekspertka, która pomaga ludziom uporać się z uzależnieniami? Okazuje się, że mechanizmy rządzące osobami uzależnionymi są zbieżne z tymi, które władają osobami z zaburzeniami odżywiania. Mówi się wręcz o osobach uzależnionych od niejedzenia. W obu przypadkach regulacja emocji odbywa się poprzez nałóg. Odmawianie jedzenia, kompulsywne objadanie się, prowokowanie wymiotów po posiłkach to też sposoby na uwolnienie emocji i można o nich myśleć jak o nałogu, uzależnieniu.
Temat zaburzeń odżywiania to temat kosztów ponoszonych przez jednostki i społeczeństwo w walce pozornie o ładne, szczupłe ciało, a tak naprawdę o akceptację, funkcjonowanie w grupie, lepsze relacje, miłość, sukces zawodowy. To co dla wielu jest codziennym dbaniem o siebie: aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie, powstrzymywanie się od zjedzenia deseru po obiedzie, dla kogoś może stać się źródłem ogromnego cierpienia i prawdziwym polem bitwy z własnym ciałem. To kwestia proporcji i granica między zdrowymi nawykami i zachowaniami, a tymi zaburzonymi bywa bardzo cienka. To może być przyczyną tak mocno stereotypowego postrzegania tego zespołu chorób. Psychoterapeutka podkreśliła, że nie można zapominać, że zaburzenia odżywiania łączą się z ryzykiem śmierci i jest to perspektywa szczególnie wstrząsająca dla rodzin i przyjaciół osób chorujących, którzy stają w obliczu tego problemu bezradni i zagubieni.
Mam nadzieję, że to spotkanie i rozmowa, jak i książka Klaudii Stachach, to kamyczki dorzucone do procesu otwierania oczu i umysłów, pobudzania wrażliwości i prawdziwej ciałopozytywności.
Nagranie spotkania jest do obejrzenia na kanale YouTube BUW. Warto, zachęcam: https://youtu.be/Mos9mu_LzYk
Książka czeka na półce w Wolnym Dostępie: Głodne. Reportaże o (nie)jedzeniu / Klaudia Stabach. Wielka Litera 2023 (RC 552. E18 S72 2023)
Kamila Krzyżanowska, Oddział Promocji, Wystaw i Współpracy