ECIL 2017 – Europejska konferencja edukacji informacyjnej (Saint-Malo, Francja, 18-21 września 2017 r.)

W połowie września w urokliwym francuskim miasteczku Saint-Malo odbyła się 5. edycja European Conference on Information Literacy (ECIL), zorganizowana przez Wydział Nauk o Informacji i Komunikacji Uniwersytetu w Zagrzebiu oraz Wydział Zarządzania Informacją Uniwersytetu Hacettepe w Ankarze, we współpracy z Information Literacy Association (InLitAs). Jestem członkinią Komitetu Programowego tej konferencji (biorę udział w selekcji nadesłanych abstraktów oraz oceniam końcowe wersje artykułów).

W konferencji uczestniczyło 330 osób z 50 krajów. ECIL to, obok angielskiego LILAC, największe i najważniejsze odbywające się w Europie coroczne spotkanie bibliotekarzy i badaczy zajmujących się kompetencjami informacyjnymi i edukacją informacyjną. Podczas czterodniowych obrad odbyło się 5 warsztatów, wygłoszono 211 referatów (w sesjach równoległych), 12 krótkich prezentacji (tzw. pecha-kucha), zaprezentowano 26 posterów, 7 prezentacji z badań doktoranckich, odbyły się 4 dyskusje panelowe.

Wybrane referaty zostaną opublikowane w recenzowanym tomie pokonferencyjnym, nakładem wydawnictwa Springer w ramach serii „Communications in Computer and Information Science” (Kurbanoglu et al., eds. 2018).

Hot topic

Zagadnienia poruszane na konferencjach ECIL odzwierciedlają najnowsze tendencje w badaniach kompetencji informacyjnych oraz edukacji informacyjnej i ich zastosowaniu w praktyce. W tym roku szczególnie dużo mówiono o zarządzaniu danymi naukowymi. Po raz pierwszy w historii konferencji ECIL odbyła się sesja specjalna poświęcona zarządzaniu danymi badawczymi (ang. research data management). Wygłoszono 20 referatów podsumowujących badania przeprowadzone w 19 krajach. Właśnie w tej sesji wygłosiłam referat dotyczący badań (realizowanych wspólnie z Ewą Rozkosz z Dolnośląskiej Szkoły Wyższej i Jędrzejem Leśniewskim z Politechniki Wrocławskiej) przeprowadzonych wśród społeczności akademickiej Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Wrocławskiej, mających pokazać stopień świadomości respondentów co do właściwego podejścia do danych badawczych: szczegółowego planowania procesu zarządzania nimi przed podjęciem prac badawczych, strategią ich przechowywania i udostępniania. Zdefiniowanie luk w wiedzy w tym zakresie środowiska naukowego pozwoli na przygotowanie odpowiednich wytycznych i oferty szkoleniowej wspierającej naukowców w procesie badawczym.

Ciekawym uzupełnieniem wystąpień zaprezentowanych w sesji poświęconej zarządzaniu danymi badawczymi było wystąpienie Rene Schneidera z Genewskiej Szkoły Administracji Biznesem, który przedstawił program warsztatów z zakresu podstaw zarządzania danymi badawczymi w różnych dyscyplinach, ze szczególnym naciskiem na humanistykę cyfrową. Warsztaty składające się z pięciu modułów przeznaczone są dla osób, które w przyszłości same będą szkoliły innych w tym zakresie (ang. train-the-trainers).

Trendy

Wszystkie prezentacje dostępne są już na stronie konferencji w zakładce Speakers & programme. W moim wpisie chciałabym zwrócić uwagę na kilka wystąpień, które zainteresowały mnie najbardziej.

Danuta Nitecki z Drexel University przedstawiła współczesną bibliotekę akademicką jako miejsce pracy. Tradycyjna przestrzeń biblioteczna coraz częściej traktowana jest jako learning center, czyli miejsce pracy osób uczących się. Wykorzystując badania zachowań informacyjnych użytkowników bibliotek oraz information literacy, rozumianą tutaj jako zestaw praktyk uwarunkowanych społecznie, Nitecki postuluje przedefiniowanie przestrzeni uczenia się i przekształcenie jej do potrzeb użytkowników.

Nicole Johnston i Jodi Neindorf z australijskiego Edith Cowan University oraz Meggan Houlihan z New York University w Abu Dhabi przedstawiły wyniki badań przeprowadzonych wśród zagranicznych studentów obu uniwersytetów, dotyczących ich oczekiwań względem usług informacyjnych oferowanych przez biblioteki. Studentów zagranicznych na uczelniach jest coraz więcej, w związku z powszechnie panującym trendem na umiędzynarodowianie uniwersytetów, tymczasem badań dotyczących potrzeb informacyjnych tej grupy użytkowników nie przeprowadza się wiele. Autorki zachęciły do skorzystania z ankiet i metodyki przez nie wypracowanych, przeprowadzenie badań w wielu krajach i porównanie wyników. Przekonywały, że międzynarodowa współpraca bibliotek akademickich w tym zakresie jest ważna, aby wypracować jak najlepsze standardy wspierania zagranicznych studentów.

Na zagadnienie różnic w dyscyplinach naukowych i ich wpływie na to, jak studenci prowadzą wyszukiwania w źródłach informacji zwrócili uwagę w swoim wystąpieniu Jean-Pierre V. M. Hérubel i Clarence Maybee z Purdue University. Zaproponowali, aby szkolenia z zakresu edukacji informacyjnej połączyć z nauczaniem podstaw metodologii danej dyscypliny, tak aby od początku studenci wiedzieli, jak efektywnie wyszukiwać informację w danym kontekście.

Lindsay Roberts z University of Colorado zaprezentowała, oparty na ciekawym podejściu teoretycznym, program szkoleń z zakresu edukacji informacyjnej dla doktorantów. Założyła, że skoro studenci byli wystarczająco zmotywowani, by rozpocząć studia doktoranckie, należy tę motywację wykorzystać i podtrzymać, wspierając ich w pracy naukowej. Program szkoleń został oparty na teorii kompetencji informacyjnych w  środowisku pracy, poczuciu własnej skuteczności, metaliteracy, skuteczności własnych kompetencji informacyjnych oraz teorii wyznaczania celów.

Także Hana Janečková z Politechniki w Brnie podjęła tematykę edukacji informacyjnej dla doktorantów. Jest to grupa użytkowników, która od trzech lat znajduje się w centrum oferty szkoleniowej biblioteki. Kurs zaczyna się testem wejściowym, pozwalającym określić stopień kompetencji informacyjnych doktorantów. W trakcie szkolenia, realizowanego zarówno na platformie Moodle, jak i podczas tradycyjnych zajęć, wykorzystywane są kreatywne techniki nauczania, m.in. wykorzystywane są różne gry, tak aby każdy z uczestników był aktywnie zaangażowany w szkolenie.

Tematyce fake news poświęcone było m.in. wystąpienie Johna N. Gathegi z Uniwersytetu Południowej Florydy. Przypomniał on, że nie jest to zjawisko nowe, ale z pewnością znów stało się o nim głośno w ostatnim czasie ‒ przy okazji Brexitu oraz wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych. Gathega przedstawił koncepcję fake news, modele badania wpływu fałszywych informacji na opinię publiczną, sposoby edukowania obywateli w rozpoznawaniu rzetelnych informacji. Podkreślił rolę, jaką odgrywają wysokie kompetencje informacyjne w dobie nagromadzenia fałszywych informacji.

Obszerne, merytoryczne sprawozdanie z ECIL 2017 zostanie tradycyjnie opublikowane w nr 2/2017 „Zagadnień Informacji Naukowej”.

Tekst i zdjęcia: Zuza Wiorogórska