Tę wizytę planowałam od kilku lat. Z dyrektor Anną Wołodko miałyśmy już umowę Erasmus, bilety na samolot i hotel zarezerwowany na lipiec 2020 r., ale w marcu wybuchła pandemia, krzyżując nie tylko nasze plany.
Jednak co się odwlecze, to nie uciecze. Na Lizbonie zależało mi, ponieważ w ramach cyklicznej konferencji European Conference on Information Literacy (ECIL), skupiającej bibliotekarki i bibliotekarzy oraz badaczki i badaczy specjalizujących się w edukacji informacyjnej, od dawna współpracuję z dr Tatianą Sanches, wykładowczynią i dyrektorką Biblioteki Instytutu Edukacji Uniwersytetu Lizbońskiego. A właśnie szeroko rozumiana edukacja informacyjna jest tematem niezwykle ważnym, który BUW powinien rozwijać obecnie najmocniej. Profil dr Sanches na Google Scholar: https://tinyurl.com/y6a8cz67
Ogólnym celem mojej wizyty było rozpoznanie organizacji pracy w Systemie Biblioteczno-Informacyjnym Uniwersytetu Lizbońskiego (dalej: System), ze szczególnym uwzględnieniem: struktury i strategii Systemu; edukacji informacyjnej; usług informacyjnych dla studentów, w tym studentów zagranicznych; wsparcia dla naukowców; polityki i wsparcia otwartej nauki.
Wsparcie otwartej nauki
Na Uniwersytecie Lizbońskim ten obszar nie leży w gestii bibliotek, a rektoratu, zatem trudno jest porównać prace. Można natomiast stwierdzić, że wspieranie nauki realizowane jest na wysokim poziomie, zatem może to być temat to zgłębienia w przyszłości. Dowodem na moje twierdzenie może być fakt, że Uniwersytet Lizboński zajmuje 201.-300. miejsce w tzw. Rankingu szanghajskim (dla porównania: UW 401.-500.). Chociaż Repozytorium Uniwersytetu Lizbońskiego nie wygląda tak szałowo jak nasze ReIn UW 🙂
Usługi biblioteczne dla studentów międzynarodowych
W przypadku Uniwersytetu Lizbońskiego większość studentów zagranicznych stanowią Brazylijczycy oraz studenci z tzw. Krajów PALOP (Países Africanos de Língua Oficial Portuguesa, pol. Kraje Afrykańskie Urzędowego Języka Portugalskiego), czyli z: Angoli, Gwinei Bissau, Gwinei Równikowej, Mozambiku, Wysp Świętego Tomasza i Książęcej, Wysp Zielonego Przylądka. Usługi informacyjne oferowane przez bibliotekę dla tej grupy są nieporównywalne z tymi, które świadczą inne uniwersytetu UE (może poza Francją), ponieważ skupiają się na różnicach kulturowych czy programowych, ale cała oferta jest przygotowana w języku portugalskim. Oczywiście Uniwersytet Lizboński przyjmuje studentów z krajów europejskich w ramach programu Erasmus+, ale głównie tych, którzy znają portugalski, ponieważ kadra dydaktyczna (poza wydziałami filologicznymi) nie jest wystarczająco przygotowana do prowadzenia zajęć w języku angielskim. Zatem tutaj trudno o czerpanie z doświadczeń bibliotek Systemu, natomiast dla mnie osobiście jest to ciekawe zestawienie z uniwersytetami francuskim, gdzie sytuacja jest analogiczna, a dotyczy studentów międzynarodowych z krajów afrykańskich będących niegdyś francuskimi koloniami.
Spotkanie z tłumaczami ACRL Information Literacy Framework
Bibliotekarze z Uniwersytetu Lizbońskiego są autorami oficjalnego (uznanego przez ACRL) tłumaczenia ram kompetencji informacyjnych wydanych przez amerykańskie Association of College and Research Libraries (https://www.ala.org/acrl/standards/ilframework). Tłumaczenie dostępne jest na stronie ACRL, link: https://bad.pt/formacao/projetos/combater_desinformacao/
Rozmowa z zespołem tłumaczy to bardzo ciekawe doświadczenie, na wypadek, gdyby nasze środowisko bibliotekarskie chciało spolszczyć ten dokument, a liderką prac mogłaby zostać BUW.
Biblioteka wsparciem metodologicznym dla doktorantów
W trakcie mojej wizyty odbyło się XIV Forum Młodych Badaczy (port. Fórum de Jovens Investigadores), w którym mogłam wziąć udział. Biblioteka od lat ma stałe miejsce w programie tego wydarzenia – oferuje trzygodzinny warsztat dotyczący pisania akademickiego (ang. academic writing) połączony z warsztatami z redagowania tekstów i cytowania źródeł w stylu APA.
Poznanie procesu powstawania strategii biblioteki
Biblioteka Instytutu Edukacji opracowała własną strategię na lata 2021-2024. Opiera się ona na pięciu filarach i może być inspiracją w tworzeniu tego typu dokumentów w bibliotekach UW. Te filary to: wsparcie nauki, wsparcie dydaktyki, wsparcie uczenia się, rozwój zasobów, innowacje i jakość (tu: badanie satysfakcji użytkowników, badanie wpływu biblioteki).
Ważna rola Stowarzyszenia Bibliotekarzy Portugalskich
Inaczej niż w Polsce, BAD (Associação Portuguesa de Bibliotecários, Arquivistas, Profissionais da Informação e Documentação) odgrywa znaczącą rolę we wspieraniu profesji. Podczas mojej wizyty wzięłam udział w spotkaniu BAD, na którym zaprezentowano pierwszy w historii Stowarzyszenia dogłębny raport z badań przeprowadzonych w latach 2021-2023, mających na celu zidentyfikowanie i scharakteryzowanie specjalistów ds. informacji i dokumentacji w Portugalii, link: https://bad.pt/profissao/estudo-profissionais-informacao/
Poznawszy mocne i słabsze strony bibliotek Systemu na Uniwersytecie Lizbońskim, nie uważam, że Uniwersytet Lizboński był najlepszym kierunkiem mojej mobilności Erasmus. Natomiast edukacja informacyjna i perspektywa współpracy z dr Sanches to mocne filary tego pobytu, które zamierzam rozwijać.
