Dłonie odbite na ścianie jednej z jaskiń Cuevas de las Manos w prowincji Santa Cruz w Argentynie. autor: Marianocecowski, Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
Podobnie jak w latach ubiegłych (2008, 2012, 2015) zorganizowano konferencję naukową poświęconą bibliografii i danym bibliograficznym. Organizatorem był Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW. Odbyła się ona 7 maja 2018, a patronowała jej nowa jednostka organizacyjna Katedra Bibliografii i Dokumentacji (wcześniej Zakład Historii, Teorii i Metodyki Bibliografii). Radzie Naukowej i konferencji przewodziła prof. dr hab. Jadwiga Woźniak-Kasperek. Temat przewodni konferencji brzmiał Bibliografie specjalne: rozwój i integracja. W ciągu jednego dnia konferencji przedstawiono 14 referatów poświęconych różnym teoretycznym i praktycznym aspektom bibliografii specjalnych. Zwrócono uwagę na aktualność bazy bibliograficznej (czas pomiędzy publikacją artykułu naukowego a utworzeniem opisu bibliograficznego), wykorzystanie bibliografii specjalnych jako narzędzi badawczych do badań biblio- i naukometrycznych.
Interesujący był referat Bibliografie lokalne w opinii krytyków Artura Znajomskiego. Problematyka ta nie była do tej pory przedmiotem badań. Badano sugestie i zalecenia krytyków dla poszczególnych bibliografii lokalnych i ich respektowanie przez bibliografów.
Moją uwagę przyciągnęła analiza porównawcza polskich i niemieckich bibliografii regionalnych (Agnieszka Łakomy-Chłosta, Agnieszka Gołda). Porównano 54 bazy polskie i 15 niemieckich skupiając się na odmiennych definicjach pojęć bibliografii regionalnej, odrębnościach w gromadzeniu materiałów, podobieństwie w zakresie zasięgu formalnego i niejednakowym rozwoju komputeryzacji w obu krajach (Niemcy lata 70., Polska lata 90.).
Oczekiwania i potrzeby użytkowników względem bibliografii specjalnych omówiono na przykładzie Bibliografii Lubelszczyzny (Bożena Lech-Jabłońska) i Polskiej Bibliografii Lekarskiej (PBL), tworzonej w Dziale Bibliografii Medycznych Głównej Biblioteki Lekarskiej (GBL), (Dorota Ubysz, Wojciech Germaziak). Omówiono zmiany zachodzące w metodyce Bibliografii Lubelszczyzny. Jest ona opracowywana zgodnie z aktualnie obowiązującymi normami bibliograficznymi i standardami (w tym standardami opracowania formalnego i rzeczowego). W celu zapewnienia użytkownikom szybkiego i pełnego dostępu do informacji baza PBL w 2007 r. została udostępniona online. Część rekordów w bazie daje dostęp do pełnych tekstów artykułów lub linki na serwer wydawcy. Aktualnie dane zarejestrowane w bazie pochodzą z 1900 czasopism polskich i zagranicznych. Językiem informacyjno-wyszukiwawczym wykorzystywanym w bazie jest Tez-MeSH, polska wersja tezaurusa Medical Subject Headings (wg MeSH 2013). Zawiera terminologię angielską i polską z zakresu medycyny, nauk pokrewnych i organizacji ochrony zdrowia. Charakterystyki treściowe dokumentów sporządza się zgodnie z terminologią Tez-MeSH i zasadami indeksowania przyjętymi w NLM (National Library of Medicine) w Bethesda (USA). W GBL tworzona jest też baza Biogram, która zawiera informacje biograficzne o osobach związanych z medycyną na podstawie bieżącego polskiego piśmiennictwa medycznego (zawiera ponad 4800 rekordów).
W jednym z referatów przedstawiono bibliografię poloników zagranicznych na tle europejskich bibliografii eksterioryków od roku 1918 (Dorota Siwecka). Poruszono kwestię rejestracji eksterioryków w bibliografiach narodowych w aspekcie realizowania międzynarodowego programu uniwersalnej rejestracji bibliograficznej (Universal Bibliographic Control – UBC). Celem programu UBC było stworzenie podstaw dla rejestracji bibliograficznej w każdym kraju niezależnie od poziomu jego rozwoju technologicznego.
Na konferencji zaprezentowano także Śląską bibliografię historyczną (Małgorzata Pawlak, Karol Sanojca), Elektroniczną Bibliografię Nauk Teologicznych (Bogumiła Warząchowska).
Nieco inne spojrzenie na bibliografie specjalne przedstawił Mariusz Balcerek w referacie o eksporcie danych do menedżerów bibliografii w bibliografiach regionalnych na przykładzie Zotero, Mendeley i EndNote. Autor rozważał także dodanie do opisu bibliograficznego w formacie MARC21 identyfikatorów tekstów DOI (Digital Object Identifier) oraz autorów ORCID (Open Researcher and Contributor). Przetestowano katalogi wojewódzkich bibliotek publicznych i kilku bibliotek uniwersyteckich konkludując, że bibliograficzne katalogi nie zostały jeszcze dostosowane do współpracy z menedżerami.
Nie sposób omówić każdego referatu oddzielnie, szczególnie że wybrane teksty ukażą się niebawem drukiem, ale z pewnością wśród różnorodnego materiału każdy znalazł interesujący dla siebie temat.
Anna Stanis, Oddział Opracowania Zbiorów