ERASMUS+ Castellanza (gdzie to w ogóle jest?)

LIUC ‒ Università Cattaneo został założony w 1991 roku w ciekawym miejscu ‒ w dawnej ogromnej przędzalni (działającej w latach 1840-1970). 

Jak zaadaptować budynki fabryczne do potrzeb uczelni? Najlepiej zaangażować do tego uznanego architekta. Aldo Rossi, jeden z najlepszych włoskich architektów, laureat m. in. Nagrody Pritzkera, nazywanej architektonicznym Noblem, sprostał zadaniu. I tak, w oddalonej o 40 kilometrów od Mediolanu Castellanzy, powstał prywatny uniwersytet, ufundowany z pieniędzy włoskich towarzystw przemysłowych, z myślą o o edukacji przyszłych pokoleń menadżerów przemysłu. Obecnie LIUC kształci ok. 2500 studentów na trzech głównych kierunkach: ekonomii i zarządzaniu, prawie i inżynierii przemysłowej, prowadzi studia trzech stopni.

Misja uczelni to Nauka ‒ Dydaktyka ‒ Rozwój wiedzy o regionie. Te trzy założenia wpisują się także w zadania biblioteki, ale o tym później.

Biblioteka uniwersytecka (Biblioteca Mario Rostoni) zajmuje niewielki budynek, w którym mieszczą się zbiory drukowane (uszeregowane wg klasyfikacji dzięsiętnej Deweya), wypożyczalnia, czytelnia czasopism (na niektórych półkach są już tylko kody QR, odsyłające do wersji elektronicznej), miejsca do pracy i odpoczynku. W budynku jest 350 miejsc do pracy w pięciu czytelniach dziedzinowych. Jednak działalność biblioteki znacznie wykracza poza budynek ‒ szerokie usługi biblioteczne towarzyszą studentom i pracownikom LIUC na różnych etapach nauki.

Na swojej stronie internetowej biblioteka zamieszcza pięć praw Ranganathana i wielu jej działaniach widać wyraźne do nich nawiązania. Przede wszystkim Biblioteka Mario Rostoni jest, jak chce Ranganathan, żywym, rozwijającym się organizmem. Poza świadczeniem standardowych usług bibliotecznych w jej ofercie są również:

Prezentacje biblioteczne

Biblioteka LIUC wykorzystuje wszystkie okazje, żeby poinformować studentów o swoich zbiorach i usługach.

Każdego roku, podczas dnia inaugurującego rok akademicki, dyrektor występuje z krótką, ogólną prezentacją biblioteki (dla studentów 1. roku studiów licencjackich, a dzień później ‒ studiów magisterskich).

Ponadto, na każdym roku studiów licencjackich biblioteka prowadzi kilkugodzinną edukację informacyjną ‒ kurs wpisany w program studiów.

Dla studentów studiów magisterskich przewidziane są konsultacje na bazie wyników z programu Turnitin (patrz niżej) oraz szkolenie z wykorzystania terminala Bloomberg, a dla doktorantów ‒ kurs na platformie moodle.

Biblioteka również dostarcza licznych materiałów dydaktycznych ‒ na jej stronie można znaleźć krótkie filmiki ‒ wywiady z pracownicami, na temat tego, jak korzystać z OPAC-u, czy jak wyszukiwać przy użyciu haseł przedmiotowych 

oraz bardzo wiele prezentacji na temat różnych aspektów wyszukiwania:

Poza materiałami dostępnymi online, biblioteka oferuje szereg usług informacyjnych i dydaktycznych. Do tych pierwszych należą m.in. reference interview, czyli indywidualne spotkania z bibliotekarzem mające na celu pomoc w wyszukiwaniu potrzebnych materiałów, konsultacje bibliograficzne oraz pomoc w prawidłowym redagowaniu prac naukowych. Wszystko po to, by podczas testu pracy dyplomowej pod kątem plagiatu (patrz niżej) wynik był jak najlepszy.

Kursy IL

W swoim podejściu do problematyki Information Literacy Biblioteka LIUC odwołuje się do koncepcji Carol Kuhlthau oraz modelu siedmiu filarów IL opracowanego przez SCONUL.

Biblioteka ma bogate doświadczenie w nauczaniu Information Literacy. Przez wiele lat oferowała kursy w tym zakresie dla studentów, od 2008 roku zajęcia IL są wpisane do programu studiów. Pojawiają się na każdym roku, na każdym stopniu studiów, w zakresie odpowiadającym potrzebom studentów na tym konkretnym etapie nauki. Zajęcia IL sa prowadzone przez czterech pracowników Biblioteki.  

Usługi antyplagiatowe

LIUC używa systemu antyplagiatowego Turnitin. Każda z prac pisemnych studentów jest sprawdzana przy użyciu tego systemu ‒ i to jest zadanie biblioteki. Wykazana przez Turnitin liczba zapożyczeń powyżej określonego progu to nie tylko odrzucenie pracy, ale też czytelny sygnał, że student potrzebuje wsparcia w zakresie wiedzy, jak poprawnie wykorzystywać źródła i jak cytować. We współpracy z Biblioteką może poprawić pracę.

Usługa ta wiążę się ściśle z edukacja informacyjną ‒ studentom 3. roku studiów licencjackich i 2. studiów magisterskich proponowane jest testowe sprawdzenie fragmentów niezłożonej jeszcze pracy dyplomowej ‒ jeśli Turnitin wykazał znaczny procent niewłaściwego wykorzystania źródeł w pracy, bibliotekarze zapraszają na spotkanie, na którym tłumaczą zasady właściwego cytowania i sporządzania bibliografii załącznikowej.

Rozbudowane katalogowanie

Biblioteka LIUC pracuje w systemie Zetesis, katalogowanie oparte jest na formacie UNIMARC. Jednak do podstawowego opisu bibliograficznego zdecydowano dołączyć skan okładki, streszczenie (autorstwa katalogującego bibliotekarza, po włosku nawet dla pozycji obcojęzycznych) oraz spis treści (wpisywany przez praktykujących w bibliotece studentów). Te „dodatki” bardzo doceniają studenci. Biblioteka prowadzi blog, na którym regularnie publikuje listy nowych nabytków, ze skanami okładek i streszczeniami właśnie. Przygotowywane są też co kwartał zestawienia nowości z podziałem na dziedziny.

Jeśli chodzi o zasoby elektroniczne, oprócz czasopism, biblioteka kupuje e-książki (głównie wydawnictwa Springer). Obecnie posiada ich ok. 6 tys. Dzięki aplikacji opracowanej wg własnego pomysłu opisy bibliograficzne są ładowane do OPAC-u bezpośrednio od wydawcy.

Bardzo ważnym elementem w Bibliotece LIUC jest katalogowanie semantyczne, które my nazwalibyśmy raczej tematycznym. Włoski słownik języka haseł przedmiotowych (czy też, jak ostatnio modnie to brzmi, deskryptorów) to Nuovo Soggettario, opracowywany i publikowany przez Bibliotekę Narodową we Florencji. Biblioteka LIUC współtworzy ten słownik, sugerując terminy ekonomiczne. Ponadto, biblioteka w 1991 r. stworzyła własny tezaurus (zainspirowany tematowaniem stosowanym wówczas przez British Library), który dodatkowo wykorzystuje przy tematowaniu zbiorów. Obecnie tezaurus LIUC zawiera ok. 9 tys. terminów.

Zajęcia dla licealistów i nauczycieli

Dodatkowym zadaniem biblioteki jest prowadzenie zajęć dla uczniów ostatnich klas liceów w ramach projektu “Non solo tesine”, realizowanego we współpracy z bibliotekami publicznymi w regionie oraz ze szkołami. Celem zajęć jest nauczenie licealistów wyszukiwania informacji do prac semestralnych oraz sporządzania bibliografii. Uczestnicy zajęć biorą udział w spotkaniach z pracownikami biblioteki LIUC i korzystają z materiałów dydaktycznych na platformie moodle uczelni. Dla projektu została przygotowana również aplikacja mobilna. Dodatkiem do oczywistej korzyści, jaką jest podniesienie poziomu kompetencji informacyjnych uczniów, jest promocja biblioteki, także jako instytucji uczącej, i przygotowanie przyszłych użytkowników jej usług.

Z kolei “Ri-cercare” to propozycja Biblioteki LIUC skierowana do nauczycieli liceum. Jest to 20-godzinny, ogólny kurs z zakresu edukacji informacyjnej. Bierze w nim udział ok. 30 nauczycieli rocznie. Głównym celem jest pokazanie szerokiej oferty materiałów, które można wykorzystać w procesie dydaktycznym. We włoskich szkołach nie ma zatrudnionych profesjonalnych bibliotekarzy, dlatego pomoc biblioteki akademickiej jest bardzo cenna.

Oba wyżej wymienione przedsięwzięcia wpisują się w misję uczelni, jaką jest rozwój wiedzy o regionie. Dopełnia je projekt “Archibibliolab” ‒ także skierowany do licealistów, w tym wypadku jednak nie dotyczy kompetencji informacyjnych, ale historii rozwoju regionalnego przemysłu. Tygodniowe zajęcia, w formie stacjonarnej szkoły letniej to połączenie wykładów profesorów LIUC z realizacją własnego projektu.

Podsumowanie

Koledzy bibliotekarze z Castellanzy nie ukrywają, że mają bardzo dużo zajęć, szczególnie kiedy do obowiązków na rzecz macierzystej uczelni dochodzą zadania realizowane w całej prowincji Varese, np. wykłady dla licealistów albo nauczycieli liceów. W tym natłoku zajęć poświęcili nam swój czas, także prywatny, dzieląc wiedzą i opiniami, dbając o to, żebyśmy podczas naszego stażu dowiedziały się wszystkiego, co warto wiedzieć o tej konkretnej bibliotece, o innych bibliotekach Lombardii i całych Włoch. Zapamiętamy zwłaszcza rozmowy z Laurą i Piero, z licznymi pozabibliotekarskimi dygresjami. Dzięki nim wiemy, że do spaghetti all’Amatriciana można z powodzeniem użyć pancetty.

Tekst i zdjęcia: Anna Wołodko, OPC i Zuza Wiorogórska, OWC czyli