IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Informacja Naukowa w czasie zmian” zorganizowana przez Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii, Katedrę Informatologii Uniwersytetu Warszawskiego była wydarzeniem bardzo rozbudowanym. W dniach 15-16 maja w Bibliotece Uniwersyteckiej miało miejsce 50 wystąpień na różnorodne tematy związane z informacją naukową, informatologią, bibliotekami, przede wszystkim w kontekście innowacji.
Pierwszy dzień był dniem międzynarodowym, rozpoczął się od siedmiu wystąpień zaproszonych gości. Z tej sesji należałoby wyróżnić, nie tylko ze względu na treść, ale na sposób przekazu, wykład prof. Mieczysława Muraszkiewicza (Politechnika Warszawska) o szansach i zagrożeniach wiążących się z rozwojem sztucznej inteligencji. Prelegent zwracał uwagę na bliski moment wyprzedzenia inteligencji ludzkiej przez sztuczną i otwierające się w związku z tym możliwości, jak również zagrożenia płynące z takiej sytuacji.
W wystąpieniu profesora Tibora Koltaya (Esztérhazy Károl University) dotyczącym zmieniającego się sposobu wspierania badań naukowych przez biblioteki podkreślona została jakość dostarczanych danych oraz jakość opisujących je metadanych. Te dwa czynniki są bardzo ważne dla warsztatu badacza i rolą bibliotek jest zapewnienie ich wysokiego poziomu i integralności dostarczanych informacji. Nowa rola to również współpraca w wytwarzaniu narzędzi zwiększających dostępność oraz spełniających oczekiwania naukowców.
W prezentacji Alicji Waszkiewicz-Raviv dotyczącej identyfikacji i komunikacji wizualnej bibliotek, prelegentka wykazała, że wg badań, ciekawie i odpowiednio przygotowana informacja tekstowa jest skuteczniejsza niż kolorowe i krzykliwe plakaty, które użytkownicy już nauczyli się ignorować.
Wystąpieniem dotyczącym digitalizacji była prezentacja Karoliny Zawadzkiej (Uniwersytet Mikołaja Kopernika) o projekcie digitalizacji 12 tysięcy szklanych płytek z uniwersyteckiego obserwatorium astronomicznego w Toruniu. Podstawowym założeniem przedsięwzięcia było upublicznienie danych badawczych, które mogą posłużyć nie tylko do badania historii astronomii, ale mogą też być podstawą do dalszych prac naukowych. Tu też została podkreślona ważna rola jakości i kompletności metadanych, bez których dane w dużej mierze będą bezużyteczne.
16 maja był dniem z wystąpieniami w języku polskim. Prof. Maria Próchnicka (Uniwersytet Jagielloński) przedstawiła przegląd dostępnego piśmiennictwa z zakresu badań nad mobilnymi usługami bibliotecznymi. Podkreślony został brak strategii bibliotek w odniesieniu do tego typu urządzeń i zachowawcze podejście do tematu. Przytoczone statystyki pokazują, że urządzenia mobilne (przede wszystkim smartfony) zdobyły znaczną cześć rynku, a ich udział w nim stale wzrasta. Zaskakujący jest stosunkowo niewielki procent wykorzystania tabletów. Ale trzeba przyznać, że nadal prym wiodą komputery, zarówno w swojej stacjonarnej, jak i przenośnej formie.
Wartym uwagi wystąpieniem zaprezentowanym już pod koniec konferencji było przedstawienie przez dr Marcina Roszkowskiego tematu semantycznych adnotacji w kolekcjach cyfrowych. I tu znów pojawia się kwestia jakości metadanych w kontekście dodawanych przez użytkowników adnotacji semantycznych, które nie mają formalnych podstaw, lecz przy zachowaniu odpowiedniego standardu wpisywania są bardzo użyteczne w budowaniu kontekstu semantycznego dla adnotowanego tekstu. Taki charakter adnotacji może być podstawą dla funkcjonowania standardów, jak RDF, które z kolei mogą już być przetwarzane maszynowo i/lub służyć do budowy sieci powiązań semantycznych czy ontologii.
50 referatów konferencyjnych, równoległe sesje tematyczne, to wszystko w ciągu dwóch dni spowodowało, że konferencja była bardzo absorbująca. Merytoryczna wartość oraz poziom przedstawienia tematów wystąpień były zróżnicowane, ale zostało poruszonych kilka ciekawy (dla mnie) tematów. Sam zaprezentowałem bardzo ogólne założenia nowego oprogramowania dla biblioteki cyfrowej, które powstaje w ramach projektu „Nowa jakość udostępniania dóbr kultury na Uniwersytecie Warszawskim – stworzenie centrum digitalizacji zbiorów bibliotecznych i muzealnych„. Oprogramowanie będzie przede wszystkim proste w obsłudze dla czytelnika i zgodne z najnowszymi trendami w zakresie wyglądu i funkcjonalności stron www. Dzięki zastosowaniu najnowszych technologii IT będzie działało sprawnie i szybko, zarówno w zakresie wyszukiwania (również pełnotekstowego), jak i prezentacji zdigitalizowanych zbiorów Uniwersytetu Warszawskiego.
Grzegorz Kłębek, Oddział Rozwoju Zasobów Elektronicznych