BuwLOG

Jadwiga Ćwiekowa (1920-2014)

„Szefowa”

19 maja w Archikatedrze pw. Św. Jana Chrzciciela pożegnaliśmy śp. Jadwigą Ćwiekową, polonistkę i bibliotekarkę, starszego kustosza dyplomowanego BUW. To był jej kościół parafialny, znaczną część ”warszawskiego” życia mieszkała na Starówce, w uroczym, choć nieludzko zarzuconym książkami, mieszkaniu na poddaszu kamienicy na Krzywym Kole.

Był rok 1949 kiedy rozpoczęła pracę w BUW i równolegle studia na Wydziale Polonistyki UW, po czym przepracowała w Bibliotece Uniwersyteckiej 45 lat, z czego 28 na stanowisku kierowniczki Oddziału Opracowania Rzeczowego Zbiorów.

Zanim jednak do tego doszło było życie inne, życie najpierw spokojne i dostatnie a wkrótce potem, za sprawą kataklizmu dziejowego, pełne bólu i rozpaczy.

Jadwiga Ćwiekowa urodziła się 21 sierpnia 1920 roku w Przasnyszu, w rodzinie inteligenckiej o korzeniach szlacheckich. Należała do pokolenia, które zaznało dobrodziejstwa spokojnego dorastania i kształcenia tuż przed dramatem II wojny światowej, wojny, która pochłonęła Kraj, Przasnysz, a także nadzieje i plany młodej żony i matki, wtedy Jadwigi Otłowskiej, żony przasnyskiego nauczyciela, Wladysława Otłowskiego, z którym wspólnie organizowali tajne nauczanie na ziemi przasnyskiej. Władysław Otłowski zginał męczeńską śmiercią na przasnyskim rynku 17 grudnia 1942 roku. Nie sposób już teraz zrozumieć, nam współczesnym – najedzonym, ogrzanym, bezpiecznym, skąd wtedy czerpała siłę, aby przeżyć, uchronić dziecko i dalej działać w Tajnej Organizacji Nauczycielskiej, aż do końca wojny.

Powojenny okres warszawski rozpoczęty studiami polonistycznymi, pracą w Bibliotece a wkrótce szczęśliwym małżeństwem ze Zbigniewem Ćwiekiem historykiem z Uniwersytetu Warszawskiego, był pracowity i obfitujący w kolejne sukcesy macierzyństwa, pracy zawodowej i działalności w środowisku bibliotek warszawskich.

Początki kariery Pani Jadwigi w BUW to praca w w Biurze Katalogowym, pod kierunkiem Wandy Sokołowskiej, Marii Kicińskiej, Zofii Kossonogowej – wybitnych bibliotekarek jeszcze przedwojennej proweniencji, świetnych metodyków pracy bibliotecznej. Specjalizacją Jadwigi Ćwiekowej stało się przedmiotowe (czyli wyszczególniające temat, na wzór haseł encyklopedycznych) opracowanie piśmiennictwa naukowego, lata całe zajęła jej przebudowa i unowocześnienie języka haseł przedmiotowych BUW, którego główny zrąb stworzył, prawie pół wieku wcześniej w Bibliotece Uniwersyteckiej w Wilnie, Adam Łysakowski.

J.Cwiekowa_1_1

(Fotografia z lat 60. lub 70. XX wieku ze zbiorów Gabinetu Dokumentów Życia Społecznego BUW. Stoją od lewej Krystyna Niklewicz, Wacław Gołda, Irena Gilowska,Wanda Sokołowska, Jadwiga Ćwiek, Teresa Sulerzyska, Edward Stańczak, Hanna Zasadowa, Halina Pfeiffer, Kazimierz Biały. Siedzą od lewej: Henryka Kostecka, Stanisława Chodziecka, Jadwiga Kaczorowska, Maria Kicińska)

Z tą pracą, jakże ściśle bibliotekarską, wręcz warsztatową, wiązała się całkiem obszerna działalność dydaktyczna Jadwigi Ćwiekowej. Prowadziła wykłady i ćwiczenia dla studentów w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UW, była wieloletnim opiekunem praktyk studenckich i staży zawodowych, była też egzaminatorem w Komisji Egzaminacyjnej przy Ministrze Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki ds. Bibliotekarzy dyplomowanych. Spod jej ręki wyszły kadry profesjonalnych bibliotekarzy, nie tylko buwowskich, w tym przynajmniej kilkoro dyrektorów.

Znajdowała też czas na pisanie i napisała sporo, w większości prac dokumentacyjnych i metodycznych, ale też recenzji, opinii, w tym trzy największe i chyba najistotniejsze publikacje:
1) Opracowanie przedmiotowe piśmiennictwa: język haseł przedmiotowych: katalog przedmiotowy, Warszawa: PWN, 1988 (BUW wolny dostęp Z695 .C95 1988)
2) Polskie biblioteki naukowe (wspólnie z Ryszardem Przelaskowskim), Warszawa: SBP, 1975 (BUW wolny dostęp Z675.R45 C89 1975)
3) Zbiory polonijne BUW i wybranych bibliotek instytutowych UW, Warszawa: DiG, 1999 (BUW wolny dostęp Z818.W27 B537 1999).

Kolejnym polem aktywności Pani Jadwigi była praca w Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich. Pełniła wiele funkcji w latach 60. i 70. minionego stulecia. Była, między innymi, Przewodniczącą Sekcji Bibliotek Naukowych (1972-1976); Przewodniczącą Komisji Kształcenia i Doskonalenia Zawodowego (1972-1985), a już na emeryturze przez wiele lat pracowała w Zespole Historyczno – Pamiętnikarskim przy warszawskim oddziale SBP.

A dlaczego „Szefowa”? Jak tylko sięgają pamięcią najstarsi bibliotekarze BUW wszyscy ją tak nazywali. I tak ja zapamiętaliśmy – jej uczniowie, współpracownicy, przyjaciele – jako wymagającą a jednocześnie wyrozumiałą Szefową, skupioną na warsztacie bibliotekarskim i młodych adeptach tego rzemiosła, żywiołową i wrażliwą, co objawiało się najpełniej w krytycznych momentach naszego życia, również prywatnego.

Kiedy 32 lata temu, jesienią 1982 roku rozpoczynałam pracę w Oddziale kierowanym przez Panią Jadwigę, zwracała się do mnie per „Mała”, mówiła mniej więcej tak: „no, niezła jest ta nasza Mała, ale jeszcze musi się dużo uczyć”. Miała rację. A wiele, wiele lat później, gdy dany mi był przywilej żegnania naszych odchodzących na zawsze Koleżanek i Kolegów, mówiła: „tylko pamiętaj Mała, tak samo masz powiedzieć na moim pogrzebie”.

Starałam się, Szefowo. Dziś pożegnałam Panią w imieniu dyrekcji Biblioteki Uniwersyteckiej, całej społeczności pracowników BUW oraz w imieniu Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.

Dziękujemy!

Ewa Kobierska-Maciuszko

19 maja 2014

1 comment for “Jadwiga Ćwiekowa (1920-2014)

  1. Jerzy Siedlecki
    2 czerwca 2014 at 19:28

    W niedzielę 13 grudnia 1981 roku pierwsze zajęcia (Źródła informacji) mieliśmy mieć z Panią Jadwigą Ćwiekową. Dotarłem lekko spóźniony. Pod drzwiami IBINu ujrzałem popłakujące koleżanki i Panią Jadwigę pocieszającą je i zapraszającą wszystkie do swojego domu. Wybuchł stan wojenny a koleżanki nie mogły dotrzeć do rodzin w ich miastach. Zajęcia zostały odwołane…

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.