Siedziba Zakładu Narodowego im. Ossolińskich przy ul. Szewskiej we Wrocławiu
W dniach 29 września – 1 października Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu gościł w swojej pięknej, historycznej siedzibie przy ul. Szewskiej międzynarodową konferencję Książka dawna i jej właściciele – stan badań, opracowanie, perspektywy. Konferencja została zorganizowana przez Grupę Polskich Bibliotek Naukowych Gromadzących Stare Druki we współpracy z Konsorcjum Europejskich Bibliotek Naukowych CERL.
Trudno w kilku zdaniach streścić mnogość zagadnień, które zaprezentowano podczas spotkania we Wrocławiu. Aby nakreślić choć zarys tego, z czym reprezentacja BUW (Marianna Czapnik, Iza Wiencek i autorka tego tekstu z Gabinetu Starych Druków oraz Agnieszka Fabiańska z Gabinetu Rękopisów i Iwona Leonowicz z NUKAT-u) miała przyjemność się zmierzyć, spróbujmy ująć wyjazd w ramy liczbowe. Być może w ten sposób uda się również uświadomić czytelnikom jak wielką pracę organizacyjną wykonali (z wyśmienitym skutkiem) gospodarze. Przejdźmy zatem do konkretów.
- Konferencja trwała dwa i pół dnia.
Marianna Czapnik prezentowała kolekcje BUW
- Uczestniczyło w niej więcej niż sto osób.
- Wygłoszono pięćdziesiąt osiem referatów, przeprowadzono ponad siedem godzin podsumowujących wystąpienia dyskusji pod okiem moderatorów i niezliczoną ilość merytorycznych rozmów w przerwach na kawę i lunch.
- Podczas konferencji referaty wygłosili przedstawiciele dwudziestu siedmiu polskich instytucji (zostały zaprezentowane kolekcje Ossolineum, bibliotek uniwersyteckich we Wrocławiu, Warszawie, Poznaniu i UMCS w Lublinie, Biblioteki Narodowej i Jagiellońskiej, Biblioteki Kórnickiej, Bibl. Gdańskiej, Bibl. Śląskiej, Książnicy Pomorskiej, Bibl. Publicznej w Bydgoszczy, omówiono polskie księgozbiory historyczne w zbiorach rosyjskich i bibliotece w Uppsali, lwowskie zbiory Bavorovianum, kolekcję Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Cieszynie a także zbiory prywatne, Świętosława Milczącego (mansjonarza przy kościele Mariackim w Krakowie), Andreasa Müllera Greifenhagiusa, Johanna Fidalke z Gdańska, antykwariusza Mariana Swinarskiego, rodziny Nosticów i Oppersdorffów oraz liczne zbiory klasztorne: paulinów na Jasnej Górze, klasztorów krakowskich (bonifratrów, dominikanów, jezuitów, karmelitów bosych i misjonarzy), bazylianów prowincji ruskiej oraz z Supraśla, augustianów z Książa Wielkiego, dominikanów z Sieradza, a ponadto kolekcje historyczne Biblioteki Katedralnej w Gnieźnie i Biblioteki Kapitulnej w Kielcach).
- Goście z zagranicy reprezentowali dwanaście różnych instytucji (CERL, Bibl. Narodowa w Hadze, Biblioteka Miejska w Lyonie, Uniwersytet Oksfordzki, Bibl. Uniwersytecka w Cambrigde, Bibl. Uniwersytecka w Wilnie, Lwowska Bibl. im. Stefanyka, Centralna Bibl. w Zurychu, Bibl. Muzeum Narodowego w Pradze, Bibl. Uniwersytecka w Uppsali, Ukraiński Katolicki Uniwersytet we Lwowie, Lwowski Narodowy Uniwersytet im. Iwana Franki).
Marian Lefferts przedstawiła krótką historię i plany CERL na najbliższe lata
Przedstawiciele CERL wygłosili szereg niezwykle ciekawych referatów dotyczących Konsorcjum (Marian Lefferts przedstawiła krótką historię i plany CERL na najbliższe lata, Dr Marieke Van Delft zaprezentowała bazę proweniencyjną CERL, Monique Hulvey z biblioteki miejskiej w Lyonie omówiła francuską bazę proweniencyjną Bibale, a Dr Geri Della Rocca De Candal opowiedział o projekcie 15cBooktrade oraz bazie inkunabułów MEI (Material Evidence in Incunabula) prowadzonej przy współpracy z uniwersytetem w Oksfordzie).
- Referaty były prezentowane w siedmiu blokach tematycznych:
- bazy proweniencyjne – zbiory bibliotek naukowych – struktura proweniencyjna
- zbiory bibliotek naukowych – proweniencje kolekcji inkunabułów
- zbiory bibliotek naukowych – kolekcje historyczne
- zbiory bibliotek naukowych i publicznych – kolekcje historyczne
- zbiory bibliotek kościelnych
- inne zagadnienia proweniencyjne
- Odbył się jeden panel dyskusyjny moderowany przez Mariannę Czapnik z Gabinetu Starych Druków BUW dotyczący potrzeby powstania polskiej bazy proweniencyjnej. Rozważania nad tematem (jak powinna być zbudowana baza, czy powinna działać w połączeniu z katalogiem NUKAT, w jaki sposób biblioteki dotychczas rejestrowały zapisy proweniencyjne) zaowocowały decyzją o powołaniu grupy roboczej, która przygotuje założenia dla ogólnopolskiej bazy.
- Podczas konferencji miała miejsce jedna prezentacja cymeliów ze zbioru Działu Starych Druków Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Zakończywszy podziwianie starych druków można było zwiedzić również wystawę dotyczącą Sienkiewicza i bliżej zapoznać się np. z rękopisami Quo Vadis czy Trylogii.
Prezentacja cymeliów ze zbioru Działu Starych Druków Zakładu Narodowego im. Ossolińskich
- Komunikację między uczestnikami ułatwiał jeden wzbudzający powszechny podziw tłumacz symultaniczny, który od wczesnych godzin porannych do późnych godzin wieczornych niestrudzenie przekładał z polskiego na angielski i vice versa każdy referat oraz niezwykle długie fragmenty dyskusji wygłaszane w specyficznym „dialekcie starodruczników”.
Konferencja zasiała w głowach uczestników wiele pomysłów, które, miejmy nadzieję, wydadzą plon w postaci ogólnopolskiej bazy proweniencyjnej. Cykl prezentacji był niepowtarzalną możliwością poznania historii polskich i zagranicznych księgozbiorów wraz z ich najciekawszymi, najcenniejszymi oraz najważniejszymi kolekcjami.
Obszerniejsza relacja z wyjazdu ukaże się wkrótce w roczniku „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi”.
Tekst i zdjęcia: Martyna Osuch, Gabinet Starych Druków