„Tak dawno nie mieliśmy gości!” W Łotewskiej Bibliotece Narodowej (LNB, Latvijas Nacionālā bibliotēka) zostałyśmy przyjęte z tym większym entuzjazmem, że wszyscy byli już bardzo stęsknieni za spotkaniami. Z drugiej strony pandemia była doskonałym czasem na, tak potrzebne, porządkowanie zbiorów.
Po budynku oprowadzała nas Irena Moreino autorka publikacji w języku polskim(!) o Terra Mariana 1186-1888, albumie podarowanym papieżowi Leonowi XIII przez arystokrację Łatgalii (czyli dawnych Inflant Polskich) podkreślającym rolę Kościoła katolickiego (w opozycji do protestanckich Niemców, Cerkwi i władzy Rosji Carskiej) na tych terenach. Znaczącą rolę w tym przedsięwzięciu odegrali polscy magnaci. Dziś funkcjonują tam cztery polskie szkoły, o których powstanie walczyła (bardzo na Łotwie lubiana) Ita Kozakiewicz (1955-1990).
Zamek światła / Szklana góra
Nowy (ukończony w 2014) budynek biblioteki nawiązuje do legendy o zamku światła, który zapadł się pod ziemię – nikt nie wie gdzie, a śpią w nim dawni bohaterowie. Ale będą śmiałkowie, którzy odnajdą to miejsce, a zamek znów będzie lśnił na chwałę Łotwy. Opowieść ta spisana przez poetę romantycznego Miķelisa Krogzemisa (1850-1879) po dodaniu muzyki stała się dla Łotyszy jedną z najważniejszych pieśni narodowych. Gunnar Birkets (1925-2017) autor projektu architektonicznego połączył tę narrację z bajką o szklanej górze (wiedzy, wolności), na którą warto się wspinać.
W przeprowadzkę księgozbioru do nowej siedziby zaangażowali się mieszkańcy Rygi tworząc dwukilometrowy łańcuch rąk podających sobie książki w styczniowym mrozie -20°C. Łańcuchy ludzi i festiwale chórów są charakterystyczne dla kultury tego regionu.
Dainu skapis
Na 5. piętrze wyeksponowano oryginalną komodę z kolekcją 217 996 łotewskich przyśpiewek (dain) zgromadzonych przez badacza folkloru Krišjānisa Baronsa. Dainy towarzyszyły ludziom „od narodzin do śmierci”, śpiewane od święta i na co dzień, patetyczne i rubaszne. I dziś można je usłyszeć na weselach. A zbiór Baronsa można przeszukiwać tu: http://www.dainuskapis.lv/
Efemera / dżs-y
Jak w większości bibliotek narodowych wiele kategorii dokumentów życia społecznego (np. kalendarze, publikacje pozaksięgarskie organizacji) mieści się w kolekcji regionaliów – lettica. Plakatami, afiszami, ulotkami i całą drobnicą zajmuje się dział małych druków. Tak, jak w BUW, w zbieranie druków wyborczych zaangażowana jest cała społeczność biblioteczna.
Archiwizacja stron internetowych
Dział IT zajmuje całkiem osobny biurowiec sąsiadujący ze szklaną górą (czyli jest duży). Od 2009 roku archiwizowane są łotewskie strony dotyczące instytucji państwowych, kultury, sportu, pandemii covid-19. Od 2018 LNB udostępniła wydawcom dedykowany portal, na który bezpośrednio przesyłają e-publikacje. I, oczywiście, planowany jest harvesting wszystkich łotewskich domen na podstawowym poziomie.
Pieniądze
LNB pobiera od wydawców opłaty za nadanie numerów ISBN, ISSN, ISMN i pozostałych. Egzemplarz obowiązkowy liczy 5 kopii, które są dystrybuowane przez LNB do bibliotek. Za niewywiązanie się z obowiązku eo grożą kary finansowe, które są egzekwowane(!).
Jeszcze parę zdjęć, które trzeba zobaczyć
Wstąpiłyśmy też do Biblioteki Uniwersyteckiej w Rydze
Matylda Filas i Joanna Maciejewska, Gabinet Dokumentów Życia Społecznego