NOVA FCT (Faculdade de Ciências e Tecnologia) jest wydziałem Universidade NOVA de Lisboa, jednego z trzech największych i prestiżowych uczelni technicznych w Portugalii. Składa się z trzynastu wydziałów. Kształci w specjalizacjach związanych z naukami ścisłymi i przyrodniczymi. Program Erasmus+ umożliwił mi pobyt w Bibliotece NOVA FCT – Universidade NOVA de Lisboa. Odwiedzałem ją codziennie przez pięć dni, zdobywając cenną wiedzę, doświadczenie oraz poznając zespół biblioteczny.
Biblioteka mieści się w kampusie uniwersyteckim Caparica, niedaleko Lizbony.
Budynek jest prostym rozwiązaniem architektonicznym, zapewnia funkcjonalność i spełnia swoją rolę. Tak, jak jego położenie – w centrum kampusu, pomiędzy budynkami poszczególnych wydziałów a także popularnymi wśród studentów kawiarniami (przystępne ceny).
Mój pobyt zbiegł się w czasie z rozpoczęciem roku akademickiego, który zaczyna się wcześniej niż u nas, od września. Miałem okazję zobaczyć rytualne powitania nowych studentów. To wtajemniczanie i włączanie do wspólnoty akademickiej przez zabawę, śpiewy i pewnego rodzaju ćwiczenia, dla przybysza z zewnątrz wyglądające na barwne happeningi.
Pierwszy dzień mojego stażu to pierwszy kontakt z osobami pracującymi w „Informatorium”. Pracują w nim na zmianę wszyscy. Pierwsze spotkanie z dyrektorką biblioteki, panią Aną Pereira, która opracowała plan mojego pobytu i prawie codziennie była moją przewodniczką.
Biblioteka posiada przestrzeń wystawową z czasowymi wystawami, publikacje w wolnym dostępie, salę konferencyjną, Pergisodroom (ang. Lazyroom – w wolnym tłumaczeniu leniucharnia) oraz intensywnie odwiedzaną w roku akademickim studencką kantynę. Oznaczenie książek w wolnym dostępie kolorami żółtym, pomarańczowym i innymi wskazuje na tematykę zbiorów. American corner to kącik książki amerykańskiej. W wolnym dostępie znajduje się również kilka regałów działu book crossing, proponującego darmową wymianę książek.
Szczególnie ważną formą kontaktu z użytkownikami są media społecznościowe. Zawsze trafiają tam nowe książki.
Biblioteka oferuje usługi wszystkim wydziałom NOVA FCT. Szkolenia biblioteczne przeprowadzane są regularnie. Ich tematyka obejmuje wyszukiwanie w bazach danych i katalogach, zarządzanie bibliografią, metodykę pisania prac naukowych, przygotowanie wystąpień publicznych i inne.
Od 2003 r. intensywnie rozwijana jest idea Open Science. Od 2006 r. trwały prace nad utworzeniem wspólnego repozytorium dla wszystkich szkół wyższych i instytucji naukowych Portugalii, czego rezultatem jest powstały w czerwcu 2008 r. Repositorios Cientefico de Acesso Aberto de Portugal (RCAAP). Jako podstawę projektu RCAAP stanowiły trzy główne cele:
- zwiększenie dostępności, widoczności i rozpowszechniania wyników działalności naukowo badawczej w Portugalii,
- umożliwienie powiązania repozytorium z innymi elementami systemu naukowo badawczego uczelni,
- integracja repozytorium z analogicznymi inicjatywami międzynarodowymi.
W jednym z modułów RCAAP – Serviço de Alojamento de Repositórios Institucionais (SARI) zastosowano platformę DSpace. Umożliwia on tworzenie wspólnego repozytorium instytucjom, które z przyczyn ekonomicznych i kadrowych nie mogą zarządzać własnym repozytorium. Umożliwia także integrację z systemem Curriculos DeGois, dzięki któremu możliwe jest zarządzanie danymi osobowymi autorów publikacji.
Do funkcjonalności RCAAP należy centralna walidacja metadanych, możliwość wyszukiwania w obrębie metadanych i całych tekstów.
W bibliotece nie ma pokoi, zastosowano ułatwiający komunikację open space.
Odrębnym punktem mojego pobytu była wizyta w bibliotece Nova School of Business & Economics, znajdującej się nad brzegiem oceanu w Carcavelos, 12 km od Lizbony.
Nowoczesny gmach, ufundowany przez licznych sponsorów w 2018 r. onieśmiela rozmachem. Przestrzeń do pracy dla studentów jest ogromna.
Podobnie jak w BUW, wszechobecne pufy zachęcają do wypoczynku.
Zamiast ogrodu na dachu, studenci mają do dyspozycji podziemne przejście wprost na plażę. Jak mnie zapewniano, pracownicy prawie tam nie wychodzą z braku czasu.
Z tarasu na dachu, który jest dostępny, roztacza się szeroki widok na ocean.
Ciekawe, że użytkownicy mogą skorzystać z palarni zaprojektowanej na tarasie.
W gmachu znajduje się przestrzeń rozrywkowa. Stół do ping ponga. Strefa kuchenna wyposażona w mikrofalówki, sklep, siłownia.
Szczególnie ciekawe i wartościowe było dla mnie poznanie zespołu osób pracujących w Bibliotece. Przyjazna atmosfera, komunikatywność i otwartość robi wrażenie. Być może jest to kwestia innego klimatu. Lizbona to miejsce, w którym chciałoby się mieszkać i pracować.
Michał Mirowski, Redaktor Repozytorium UW, Oddział Usług Informacyjnych i Szkoleń