Ukraina dzielnie walczy na wojennym froncie, ale ukraińskie uniwersytety starają się nie przerywać procesu badawczo-dydaktycznego i zachować jak najbardziej standardowy tryb pracy. To właśnie z myślą o ukraińskich uczelniach NAWA (Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej) ogłosiła program „Solidarni z Ukrainą”. Środki otrzymało 18 polskich uniwersytetów, w tym UW, które wystąpiło z projektem 4EU+ for Ukraine (link) – w prace włączył się cały Sojusz 4EU+, a UW było ich koordynatorem.
Kod QR do Zenodo
Ze strony ukraińskiej partnerami projektu zostały: Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki, Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki oraz Charkowski Uniwersytet Narodowy im. Wasyla Karazina.
Jednym z celów trwającego cały 2023 r. projektu był rozwój umiejętności i kompetencji ukraińskich pracowników uczelni i studentów.
Na początku kwietnia do dyr. Anny Wołodko zwrócili się nasi partnerzy z Uniwersytetu Karola w Pradze, z którymi przez trzy lata pracowaliśmy przy projekcie TRAIN4EU (link). Zaproponowali, abyśmy wspólnie opracowali materiały dotyczące otwartej nauki, czyli tematu nie dość, że bardzo ważnego dla uczelni, to jeszcze dogłębnie przez nas przeanalizowanego w projekcie TRAIN4EU (wcześniejsze wpisy o projekcie: Etap I, Etap II, Etap III).
Doszliśmy do wniosku, że najlepszy będzie praktyczny przewodnik wprowadzający do tematu. Koniecznie po ukraińsku, żeby zbyt słaba znajomość języka angielskiego nie stanowiła przeszkody w odbiorze publikacji. Szybko zbudowaliśmy ośmioosobowy zespół roboczy, opracowaliśmy spis treści, podzieliliśmy się pracą i po angielsku napisaliśmy 13 rozdziałów. Ze środków projektu „Solidarni z Ukrainą” sfinansowano tłumaczenie na język ukraiński oraz profesjonalny skład e-booka.
Tematyka przewodnika obejmuje wszystkie zagadnienia związane z otwartą nauką – otwarty dostęp (w tym strategie publikowania, wyszukiwanie publikacji, repozytoria), otwarte licencje, zarządzanie danymi badawczymi (w tym plan zarządzania danymi i FAIR data), otwarte recenzowanie, drapieżni wydawcy, zwiększanie widoczności badaczy i badaczek, oddziaływanie badań i bibliometria, nauka obywatelska.
Spis treści ebook
Uroczysta prezentacja przewodnika odbyła się 19 grudnia 2023 r. w BUW podczas spotkania, na które przyjechały bibliotekarki i badaczki z trzech ww. uczelni ukraińskich. Sądząc po ożywionej dyskusji dotyczącej zagadnień opisanych w przewodniku i ich stanu wdrożeń lub perspektyw w Ukrainie, dobór tematów był właściwy i można by pomyśleć o kontynuacji albo znów w postaci e-booka, albo warsztatów czy materiałów dydaktycznych. Prawdopodobnie NAWA w 2024 r. ogłosi kolejną edycję konkursu, UW zamierza do niego przystąpić, a BWZ (który koordynuje te działania) już zaprosiło BUW do kontynuowania współpracy.
Autorzy przewodnika:
Uniwersytet Karola: Valentýna Drtinová, Dagmar Hanzlíková, Milan Janíček
Uniwersytet Warszawski: Anna Książczak-Gronowska, Karolina Minch, Lilianna Nalewajska, Zuza Wiorogórska, Anna Wołodko.
Zooza
Wiorogorska, Z., & Wołodko, A. (Eds.). (2023). Відкрита наука Вступний посібник. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.10370739