W początkowej fazie planowania wyjazdu Francuska Biblioteka Narodowa (BNF) miała być głównym celem naszej podróży, ostatecznie jednak po długich negocjacjach dotyczących programu oraz terminu pobytu, wizyta w tej instytucji ograniczyła się do jednego dnia. Dzięki sprawności organizacyjnej naszych gospodarzy wystarczyło to byśmy opuścili mury BNF bogatsi o znaczny zasób wiedzy o najnowszych projektach realizowanych przez tą bibliotekę. Spotkanie odbyło się w jednej z czterech gigantycznych wież zbudowanych w kształcie otwartej księgi, ulokowanych przy Quai François Mauriac. Pomiędzy wieżami ulokowany jest ogród, który tylko sporadycznie udostępniany jest do zwiedzania, ponieważ ma stanowić enklawę dzikiej przyrody w sercu miasta. Wokół ogrodu ulokowane są przestrzenie dla użytkowników. Parter to tzw. „bibliothèque de recherche”, czyli przestrzeń przeznaczona dla badaczy. Ponad nią znajduje się „bibliothèque tous publics”, czyli obszar dostępny dla wszystkich osób, które ukończyły 16 lat. Trzeba przyznać, że ciągnące się w nieskończoność przestrzenie czytelnicze zrobiły na nas ogromne wrażenie. Inspiratorem budowy tego monumentalnego kompleksu bibliotecznego, otwartego w 1997 roku, był prezydent François-Mitterrand, dlatego też ta część BNF nosi nazwę Site François-Mitterrand. Na marginesie dodam, że nie mogliśmy sobie odmówić sobie odwiedzenia również części BNF znanej jako Site Richelieu, które jest historyczną kolebką Francuskiej Biblioteki Narodowej. Ponieważ nie mieliśmy zbyt wiele czasu (poświęciliśmy na tą wycieczkę przerwę obiadową) odwiedziliśmy jedynie słynną salę owalną, rezygnując z oglądania pozostałych atrakcji, takich jak choćby Muzeum BNF.
Po zakończeniu zwiedzania przystąpiliśmy do rozmów, które dotyczyły m. in. francuskiego podejścia do „transformacji bibliograficznej”, której celem jest wdrożenie we francuskich katalogach modelu IFLA-LRM oraz zasad katalogowania ściśle powiązanych z RDA. Nasi rozmówcy bardzo dobitnie podkreślali, iż implementacja tych standardów we francuskim wydaniu nie oznacza dosłownego stosowania zawartych w nich instrukcji. Francuska wersja RDA jest określana jako „transpozycja” oryginalnych zasad i aby wyraźnie unaocznić ten fakt, otrzymała nazwę RDA-FR. Mieliśmy również okazję zapoznania się z aplikacją NOEMI (Nouer les Œuvres, Expressions, Manifestations et Items = Łączenie dzieł, realizacji, materializacji i egzemplarzy), która za kilka lat (2025-2026) stanie się narzędziem pracy katalogerów BNF. BNF zdecydowała się na stworzenie własnego narzędzia do katalogowania uznając, iż daje to większą gwarancję realizacji celów założonych w transformacji bibliograficznej, niż korzystanie z oprogramowania dostępnego na rynku. Szczególnie interesująca dla nas była część programu poświęcona projektowi połączenia kartotek haseł wzorcowych prowadzonych przez BNF i ABES (Agence bibliographique de l’enseignement supérieur). Podobnie jak w Polsce we Francji funkcjonują dwie odrębne kartoteki tworzone przez Bibliotekę Narodową i instytucję administrującą centralnym katalogiem bibliotek naukowych. W 2017 roku rozpoczęte zostały prace, których celem jest doprowadzenie do likwidacji tego rozdwojenia i stworzenia wspólnej kartoteki o nazwie Le Fichier national d’entités (FNE). Niestety nie dowiedzieliśmy się zbyt wiele o aktualnym stanie tych prac poza tym, iż planowane wykorzystanie Wikibase jako środowiska do administrowania przyszłą kartoteką jest mało realne, ze względu na zbyt wolne ładowanie danych. Jednak najistotniejszą rzeczą jaką wynieśliśmy z tego spotkania nie były szczegóły dotyczące stanu realizacji poszczególnych zadań, lecz budząca uznanie gotowość francuskich bibliotekarzy do zgodnej współpracy przy przeprowadzaniu ogólnokrajowych projektów.
Leszek Śnieżko, Centrum NUKAT