ERASMUS: Lisbon story

Z każdego mojego wyjazdu szkoleniowego w ramach wymiany Erasmus przywożę jedno wspomnienie, które jak ostinato pobrzmiewa w całości obrazów i wydarzeń. Z Biblioteki Fundacji Calouste Gulbenkian, a także z dwu innych bibliotek, które odwiedziłam w czasie tygodniowego pobytu w Lizbonie, przywiozłam wspomnienie ludzi z pasją, bardzo zaangażowanych w swoją pracę. Myślę, że w jakiś sposób oddaje to ducha całego narodu portugalskiego, który, choć nieliczny i istniejący na niewielkiej przestrzeni geograficznej, dał początek epoce wielkich odkryć geograficznych i wydał tylu wspaniałych władców, żeglarzy, misjonarzy i artystów. Zdałam sobie po raz kolejny sprawę z tego rozmawiając z Pedro Estácio, dyrektorem Biblioteki Humanistycznej (Biblioteca da Faculdade de Letras, Universidade de Lisboa) na temat egzemplarza obowiązkowego. W Portugalii, egzemplarz obowiązkowy (w liczbie 13 sztuk) jest wysyłany przede wszystkim do bibliotek publicznych w obrębie kraju (czyli także na Maderę i Azory), ale także na terytorium dawnych kolonii portugalskich (Brazylia, Macau, Goa). W 2001 roku, decyzją rektora, scalono bibliotekę główną z 20 bibliotekami wydziałowymi i obecnie w Bibliotece Humanistycznej, której księgozbiór liczy 500 000 woluminów, pracuje 18 osób, na dwie zmiany, od 9:00 do 21:00. Bibliotekarze często korzystają z pomocy wolontariuszy. Decyzji o scaleniu towarzyszyło przeświadczenie, że biblioteka jest dla nauk humanistycznych podstawowym narzędziem pracy – odpowiednikiem laboratorium w przypadku nauk ścisłych. Przeświadczenie to w sposób namacalny przekłada się na sytuację materialną biblioteki. Pedro z satysfakcją przyznał, że od kilku lat nakłady finansowe na bibliotekę systematycznie rosną.

Drugą biblioteką, którą odwiedziłam, jest Biblioteka im. Jana Pawła II, należąca do Uniwersytetu Katolickiego (Biblioteca Universitária João Paulo II de Universidade Católica Portuguesa). Biblioteka gromadzi książki i czasopisma głównie z zakresu teologii, prawa, nauk społecznych. W gmachu biblioteki, znajduje się kilka sal reprezentacyjnych, w których mieszczą się księgozbiory specjalne, wśród nich biblioteka słynnego kardiologa, profesora Eduardo Coehlo, który był lekarzem Salazara.

Trzon mojego pobytu stanowiła jednak wizyta w Bibliotece Sztuki Calouste Gulbenkian (Biblioteca de Arte – Fundação Calouste Gulbenkian). Powstała w latach 60. ubiegłego wieku jako biblioteka humanistyczna, kontynuująca zamiłowania kolekcjonerskie jej założyciela, pod koniec lat 90. przekształciła się w bibliotekę gromadzącą materiały dotyczące sztuk wizualnych. Wspaniała kolekcja ponad 250 000 woluminów mieści się na poziomie –1. Pani, która czyści półki magazynowe mówi, że ma dwuletni cykl pracy, to znaczy, że umycie wszystkich półek zajmuje jej dwa lata. A potem od początku… 🙂 Biblioteca de Arte nacisk kładzie na pozyskiwanie katalogów wystaw, szczególnie aktualnie trwających. Obiekty takie, jak: zaproszenia na otwarcia, wernisaże, wystawy, ulotki czy plakaty, traktowane są tak jak książki i czasopisma, gdyż nierzadko stanowią jedyny dowód istnienia artysty. Od książek i czasopism odróżnia je tylko miejsce, w którym mogą być udostępniane. Do pracy z takimi dokumentami przeznaczone są specjalne czytelnie. W planach biblioteki jest także archiwizowanie tzw. digital born ephemera.

Oprócz książek i czasopism biblioteka posiada także bogate zbiory fotograficzne, a także kolekcję rysunków architektonicznych, planów oraz książek artystycznych. Te ostatnie, będące prawdziwymi dziełami sztuki, są często ofiarowywane bibliotece jako podziękowanie za możliwość korzystania ze zbiorów.

W 2008 roku Biblioteca de Arte rozpoczęła współpracę z serwisem Flickr, na zasadzie licencji The Commons. Od tamtego czasu zasoby biblioteki dzięki Flickr odwiedziło już ponad 13 milionów użytkowników. Na Flickr istnieje możliwość dodania komentarza do zdjęcia. Najbardziej komentowanym zdjęciem jest to. Komentarze, oczywiście bardzo różne, są niekiedy cennym źródłem informacji, a często także ich weryfikowania. Zachęcam wszystkich do obejrzenia także innych pięknych zdjęć, szczególnie w 40 rocznicę rewolucji goździków.

BCH