Gomułka nam powiedział: – Polska dla Polaków.
Już nie dla przybłędów Pospolita Rzecz –
Wiesław, jak Faraon, popędził nas precz.Jacek Kaczmarski, Opowieść pewnego emigranta
Krystyna i Henryk Grynberg, fot. około 1968. źródło: Polona
Wspomnienie wydarzeń 1968 r. jest bardzo ważne dla tożsamości Uniwersytetu Warszawskiego. W młodych studentach zachwiała się wtedy wiara w socjalizm. Zmieniono strukturę Uniwersytetu. Wieczór poświęcony tym wydarzeniom zorganizowany na Wydziale Fizyki zgromadził prawie 400 uczestników. Organizatorzy skromnie spodziewali się około 100, ale stanęli na wysokości zadania, powiększyli aulę przeznaczoną na spotkanie, a Dziekan zdecydował o zamówieniu dodatkowego kateringu.
Wystąpili: prof. Iwo Białynicki-Birula, prof. Bronisław Czarnocha, prof. Maria Dworzecka, prof. Andrzej Friszke, Mikołaj Grynberg i Henryk Wujec.
Atmosfera była pełna szacunku, bez rozliczeń i oskarżeń. Może dlatego, że Rada Wydziału Matematyki i Fizyki, mając w składzie osoby o bardzo różnej przeszłości i poglądach, podjęła próbę obrony studentów i pracowników przed wyrzuceniem.
Rada Wydziału Matematyki i Fizyki UW na posiedzeniu nadzwyczajnym w dniu 13 marca 1968 r., o godz. 22:30 jednomyślnie uchwaliła:
W głębokiej trosce o losy powierzonej nam młodzieży i w obliczu rozwijających się wydarzeń, Rada Wydziału podejmuje następującą uchwałę:
RW potępia nieuzasadnioną akcję i brutalność władz porządkowych zwłaszcza podczas zajść na dziedzińcu UW 8 marca 1968 r.
RW uważa za godne pożałowania stanowisko zajęte przez prasę, radio i telewizję, które początkowo nie dawały żadnych wiadomości, a następnie przyczyniły się do wzrastającej dezinformacji w tej sprawie.
Potępiamy pojawienie się w prasie w związku z obecnymi wypadkami artykułów ze sformułowaniami o charakterze wybitnie antysemickim.
RW jest głęboko zaniepokojona próbami wprowadzenia rozdźwięku pomiędzy klasą robotniczą, a społecznością akademicką, rozdźwięku, do którego nie ma żadnych podstaw.
Na podstawie szeregu przeprowadzonych narad i spotkań ze studentami stwierdzamy, że istnieje poważny kapitał wzajemnego zaufania między młodzieżą a gronem nauczającym. Uważamy, że w oparciu o ten kapitał moglibyśmy przyczynić się w istotny sposób do rozładowania istniejących obecnie napięć. Przyczyniłoby się to do rozwoju naszej Uczelni i ułatwiłoby wychowanie młodzieży w duchu socjalistycznym. Cel ten jednak będzie można osiągnąć pod warunkiem zapewnienia całemu środowisku uniwersyteckiemu należnych swobód akademickich.
Rada Wydziału zwraca się z gorącym apelem do studentów naszego wydziału o wielką rozwagę w postępowaniu, w tak niezwykle trudnej chwili. Jednocześnie Rada Wydziału dołoży wszelkich starań, by zapewnić młodzieży pomoc i opiekę.
Dziekan Wydziału
Prof. dr Leonard Sosnowski
Uchwała Rady Wydziału Matematyki i Fizyki UW w sprawie wydarzeń marcowych przygotowana na nadzwyczajnym posiedzeniu w dniu 13 marca 1968 r. Biblioteka Cyfrowa Ośrodka KARTA.
O marcu ’68 opublikowano około 70 książek (według słów profesora Andrzeja Friszke). Polecam artykuł na Wikipedii. Wiedza o faktach historycznych nie jest tajemna. Bardzo cenne było spotkanie z osobami, które wtedy wyjechały lub rozważały emigrację. Wielu z nich dopiero wtedy uświadomiło sobie żydowskie pochodzenie, bo nie była to wcześniej istotna część ich tożsamości.
Mikołaj Grynberg, był wtedy dzieckiem, pamięta pustkę po osobach potrzebnych do dobrego samopoczucia. Jego ojciec, Marian Grynberg, uznany fizyk, przechował się na Wydziale. To ułatwiło mu decyzję o zostaniu w Polsce przy starych rodzicach. 23 lata po wojnie, w rodzinach zdziesiątkowanych przez Holocaust, wielu postanowiło po prostu nie czekać co będzie dalej. Przyjaciele szykowali miejsca na ukrycie Żydów, jak w czasie wojny…
Ci, którzy wyjechali (musisz wyjechać, żeby ktoś przeżył), nie mają cienia wątpliwości, że to była dobra decyzja. Szczególnie w kontekście obecnej sytuacji politycznej w Polsce i poparcia władz dla zachowań rasistowskich.
Czekam w kolejce do przeczytania Księgi wyjścia Mikołaja Grynberga. Klasyfikacja WD DS134.55 .G79 2018
Matylda Filas, Gabinet Dokumentów Życia Społecznego