Nie spodziewałam się, że na szkoleniu Empatyczna biblioteka – miejscem dialogu, rozwoju i wsparcia jako pierwszy cytat pojawią się wersy z Norwida:
I gdy wciąż wszyscy mówią, mało kto się spyta,
Jaki też jest cel-słowa… jak? słowo się czyta
W sobie samym… i dziejów jego promień cały
Rozejrzeć – mało kto jest ciekawy… zuchwały…
Rzecz o wolności słowa
Dla niewtajemniczonych, w moim polonistycznym sercu autor Vade-mecum zajmuje miejsce szczególne – rzecz jasna – obok alpak i Muminków.
Szkolenie odbyło się 10 lutego 2023 r. na platformie clickmeeting. Poprowadziła je Wanda Matras-Mastalerz – doktor literaturoznawstwa, adiunkt w Instytucie Nauk o Informacji Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, Prezes Zarządu Polskiego Towarzystwa Biblioterapeutycznego we Wrocławiu. Celem dwugodzinnego spotkania było:
- pokazanie praktycznych metod i form pracy rozwijających dobrą komunikację interpersonalną z czytelnikiem,
- przedstawienie zasad tworzenia w bibliotece bezpiecznego, empatycznego środowiska sprzyjającego rozwojowi i wsparciu wszystkich grup wiekowych,
- zaprezentowanie przykładów książek mogących stać się zaczynem do inspirujących rozmów i warsztatów z osobami potrzebującymi wsparcia.
Dowiedziałam się o podziale literatury ze względu na funkcje (jak to możliwe, że na studiach o tym nie słyszałam?):
- uspakajająca – sedativa (służy wyciszeniu, uspokojeniu, ukojeniu czytelnika),
- pobudzająca – stimulativa (tekst ma stymulować do działania, budzić poczucie radości życia, a u osób niepełnosprawnych czy przewlekle chorych spełniać funkcje kompensacyjne),
- refleksyjna – problematica (skłonienie odbiorcy do przemyślenia postępowania, „przepracowania” problemów, zaakceptowania słabości lub budzenia wiary we własne możliwości).
Przyswoiłam także ideę porozumienia bez przemocy Marshalla Rosenberga. Różnice między językiem żyrafy a szakala zebrałam w tabeli:
|
empatyczny język żyrafy |
agresywny język szakala |
|
wysoki poziom empatii, życzliwości wrażliwość na potrzeby i uczucia innych język serca świadomość własnych potrzeb posiadanie wspólnych potrzeb ważność moich i Twoich potrzeb świadomość uczuć ważność kontaktu w relacji odpowiedzialność |
negatywne emocje zawsze musi mieć rację realizuje wyłącznie swoje potrzeby ocenia, krytykuje, porównuje, obraża, poucza, straszy, karze, dominuje wzbudza poczucie winy stereotypy, etykiety i uogólnienia |
Nowością była dla mnie również metoda samoregulacji (Self-Regulation) opracowana przez Stuarta Shankera. Dotyczy tego, jak ludzie radzą sobie ze stresem, ile energii zużywają i jak skutecznie odbudowują jej zasoby. Efektywna samoregulacja sprzyja rozwojowi, dobrostanowi emocjonalnemu, społecznemu i fizycznemu. Pięć kroków metody Self-Reg:
- zauważ sygnały stresu (osoba zachowująca się źle nie jest zła z natury, lecz jest w danej chwili przeciążona stresem)
- zidentyfikuj stresory
- rozwiń samoświadomość (poświęć chwilę na refleksję, uświadom sobie, co się z Tobą dzieje)
- zredukuj stres (zastosuj wyzwalacze samoregulacji)
- zregeneruj się (zrób coś, co pomaga Ci się uspokoić, odpocząć i odnowić zasoby energii)
Jakie są efekty? „Samowyregulowany” człowiek umie wydajnie uczyć się, pracować i odpoczywać; dba o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne, często jest spokojny, odczuwa przyjemne emocje i potrafi łagodnie wyregulować te trudne; tworzy głębokie, pełne zrozumienia i empatii związki z innymi ludźmi.
Szkolenie, poza sporą dawką praktycznej psychologicznej wiedzy, zostawiło mnie z pakietem inspirujących tytułów. Poniżej wybór polecanych pozycji:
Łukaszewski Wiesław, Pięknie się różnić, mądrze być podobnym. O pożytkach z dostrzegania podobieństwa między ludźmi. Sopot : Smak Słowa, 2019. BF697.L85 2019
Rosenberg Marshall B., Porozumienie bez przemocy : o języku życia. Warszawa : Czarna Owca, 2020. BF637.C45 R645165 2020
Shanker Stuart, Barker Teresa, Self-Reg. Jak pomóc dziecku (i sobie) nie dać się stresowi i żyć pełnią możliwości. Warszawa : Grupa Wydawnicza Relacja – Mamania, 2016. BF723.S75 S53165 2016
Kozierowska Olga, Mój przyjaciel kryzys. Warszawa : Edipresse Polska, 2017. RC480.6 .K68 2017
Tokarczuk Olga, Concejo Joanna, Pan Wyrazisty. Wrocław : Wydawnictwo Format, 2023. Biblioteka im. W. Borowego – Polonistyka, sygn.: II-18346
Brooke-Hitching Edward, Biblioteka szaleńca : największe kurioza wydawnicze. Poznań : Dom Wydawniczy Rebis, 2020. Z1021 .B76165 2020
Koziołek Ryszard, Dobrze się myśli literaturą. Wołowiec : Wydawnictwo Czarne, 2016. PG7051 .K663 2016
Ohme Rafał, Emo sapiens : harmonia emocji i rozumu. Wrocław : Wydawnictwo Bukowy Las, 2017. BF566 .O37 2017
Szczeklik Andrzej, Katharsis : o uzdrawiającej mocy natury i sztuki. Kraków : Znak, Kraków 2021. R702 .S95 2021
Aisato Lisa, Życie. Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2021. BUW sygn.: 1395658
Hansen Anders, W zdrowym ciele zdrowy mózg. Kraków : Znak, Kraków 2021. RA776.95 .H33165 2021
Marchlewska Jolanta, Emocje, relacje, empatia w wieku dojrzałym : warsztat : Jak zadbać o siebie. Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2019. BF724.8 .M37 2019
Burkeman Oliver, Cztery tysiące tygodni : czas na twoje życie. Kraków : Insignis, 2022. Połączone Biblioteki WFiS UW, IFiS PAN, PTF sygn.: U.108550 / Burkeman
Zubrzycka Elżbieta, Za zasłoną złości. Sopot : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2018. BF723.A4 Z83 2018
Mazur Justyna, Małe końce świata. Gdańsk : Wydawnictwo Helenka, 2021. BUW sygn.: 1402286
Yamada Kobi, Może. Olsztyn : Wydawnictwo Lévyz, 2021. BUW sygn.: 1386521
Tekst i fot. Agata Nowicka, Oddział Udostępniania