Konferencja odbyła się w Bibliotece Jagiellońskiej, która była też jednym z jej organizatorów, w ramach odbywającego się cyklicznie Małopolskiego Forum Bibliotek. Organizatorzy zaproponowali następujące wiodące hasła dla konferencji: „kim jesteś użytkowniku”, „czego pragniesz i co czujesz”, „ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie, kto cię pojął”. W referatach wygłoszonych na konferencji podjęto próby scharakteryzowania potrzeb współczesnego użytkownika biblioteki i zaprezentowano rozwiązania mające poprawić jakość usług bibliotecznych odpowiadających tym potrzebom.
Jednym z najciekawszych był referat Nowa wiedza – nowy użytkownik Remigiusza Sapy (IINiB UJ). Punktem wyjścia była tutaj zmiana charakteru wiedzy i metod jej kreowania (big data, nowe media, rozwiązania narzucane przez interfejsy) pociągająca za sobą również zmiany w sposobach korzystania przez użytkownika z otrzymywanej informacji. Na podstawie przeprowadzonych badań scharakteryzowano zachowania użytkownika biblioteki: 1. niechęć do „grubych” książek – wolą komunikaty, 2. mają trudności ze sformułowaniem spójnego logicznie dłuższego tekstu, 3. cechuje ich brak zdolności do skupienia się na dłuższym wykładzie, 4. wymagają informacji w obrazach, 5. oczekują informacji wartościowej, wysoko przetworzonej. Z tej charakterystyki wyłania się obraz użytkownika homo videns owładniętego współczesnymi mediami i kultem obrazu, co stanowi poważne wyzwanie dla bibliotekarzy. Należy się spodziewać, że nowy rodzaj wiedzy wykreuje nowy typ użytkownika, ale co się stanie z czytelnictwem w świecie obrazów?
O scharakteryzowanie przeciętnego użytkownika biblioteki akademickiej pokusiła się autorka referatu Typowy użytkownik – czyli jaki?, Bożena Jaskowska (Biblioteka Uniwersytetu Rzeszowskiego). Na podstawie doświadczeń, obserwacji, danych statystycznych i zachowań czytelników swojej biblioteki określiła nowe potrzeby użytkowników biblioteki akademickiej: 1. przede wszystkim dostęp do zasobów elektronicznych, 2. zainteresowanie analizami bibliometrycznymi, 3. doradztwo w zakresie prawa autorskiego. Cechy użytkownika wyodrębnione przez autorkę to: mała samodzielność (brak umiejętności samodzielnego wyszukiwania książek, nie czyta komunikatów i instrukcji), brak komunikatywności, niecierpliwość, pośpiech, duża mobilność.
Referat Potencjał zintegrowanego dostępu do informacji dla użytkowników bibliotek i jego realizacja poprzez projekt „e-usługa Omnis” Marty Cichoń (BN) punkt ciężkości przeniósł z charakterystyki użytkownika na przedstawienie nowych możliwości w zakresie pozyskiwania przez użytkownika informacji. Związane one są z realizowanym w Bibliotece Narodowej projektem „e-usługa Omnis”. Tworzona w ramach tego projektu zintegrowana multiwyszukiwarka będzie umożliwiała użytkownikom przeszukiwanie katalogów bibliotek z całej Polski, w tym bibliotek cyfrowych, oraz inwentarzy wybranych archiwów i muzeów. Pozwoli również na przeszukiwanie pełnotekstowe treści książek, czasopism i artykułów w postaci cyfrowej.
Kolejny referent, Colin Carter (producent oprogramowania bibliotecznego) przedstawił referat Does everybody think the way librarians think?, wskazując na rozbieżności w oczekiwaniach użytkowników i propozycjach projektantów systemów bibliotecznych.
Referaty wygłoszone w drugiej połowie dnia konferencji przedstawiały użytkownika biblioteki z różnych punktów widzenia. Agnieszka Wolańska (Uniwersytet Wrocławski) w referacie Metoda etnograficzna i UX usability testing w badaniach nad doświadczeniem użytkowników bibliotek opisała zastosowanie metody etnograficznej, polegającej na gromadzeniu informacji o przedmiotach, stosunkach społecznych, przekonaniach i wartościach danej społeczności, w badaniach użytkowników bibliotek. Opisała także założenia projektowania UX (user experience design) – projektowania produktów interaktywnych ze szczególnym zwróceniem uwagi na doświadczenia użytkownika. Niezwykle ciekawy był referat Marcina Karwowskiego (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy) Secret klient – nieszablonowe badanie poziomu satysfakcji użytkownika. Autor postanowił, wykorzystując metodę „tajemniczego klienta”, zbadać poziom jakości usług w procesie korzystania z wolnego dostępu i czytelni w 18 bibliotekach uniwersyteckich. Jedną z nich był BUW. Oceniano przyjazność wnętrza, stanowiska obsługi, pracowników, czas dostarczenia książki z magazynu. BUW najczęściej zajmował miejsce pośrodku przedstawianych wykresów i infografiki, choć w kategorii przyjazności przestrzeni zajął drugie miejsce. Referaty ukażą się w wersji drukowanej i można będzie prześledzić ocenę BUW przez „tajemniczego klienta”.
Czego chce młodzież od biblioteki publicznej? Kilka słów o tym jak powstawała Biblioteka z pasją to referat Natalii Gromow, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdyni, która opowiedziała jak realizowano projekt tej biblioteki kładąc szczególny nacisk na propozycje i sugestie przyszłych użytkowników.
Paweł Stańczak, Michał Zdunek, Justyna Stępień z Biblioteki Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie opracowali referat „Dzień dobry w czym mogę pomóc” – czyli oczekiwania użytkowników biblioteki akademickiej. Przeprowadzono badania ankietowe w swojej bibliotece, pytając o wszystkie aspekty jej funkcjonowania i proponowane zmiany poprawiające jej działalność. Ostatni referat Wojciecha Kowalewskiego z Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie Jak złowić czytelnika w sieci? Użytkownik w OPAC przeanalizował operacje samoobsługowe w katalogach internetowych użytkowników wybranych bibliotek miejskich.
W pierwszym dniu konferencji uczestników zaproszono jeszcze na inaugurację wystawy Bibliotheca Magna. Biblioteka Jagiellońska na przestrzeni dziejów do Collegium Maius, pierwszej siedziby Biblioteki Jagiellońskiej. Bibliotece Jagiellońskiej wręczono także medal Bibliotheca Magna Perennisque – wyróżnienie honorowe SBP dla biblioteki za wybitne dokonania i całokształt działalności na rzecz rozwoju bibliotekarstwa polskiego oraz za szczególne zasługi dla SBP. Wieczór zakończył wykład prof. Krzysztofa Migonia O znaczeniu świata książek. Tylko przeszłość czy też przyszłość? – niezwykły wykład o uniwersum książki. Zmieniające się znaczenie świata książek stawia przed nami pytanie o przyszłość cywilizacji opartej na książce.
W ramach drugiego dnia Małopolskiego Forum Bibliotek uczestnicy zostali zaproszeni na seminarium i odbywające się właśnie w Krakowie Targi Książki. Przedstawił tam swój referat Wojciech Momot z Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie Małopolski użytkownik zintegrowany. Głównym tematem seminarium był użytkownik bibliotek Krakowa i Małopolski. Autor dość wnikliwie porównywał dane z bibliotek w poszczególnych gminach a także prezentował ciekawe rozwiązania w architekturze bibliotek tego regionu.
Będąc na Targach Książki można było wziąć udział w jeszcze jednej konferencji, którą zorganizowała Biblioteka Narodowa pod hasłem Biblioteka to inwestycja. W ramach tej konferencji wysłuchano sześciu wystąpień i uczestniczono w panelu dyskusyjnym. Dyrektor Biblioteki Narodowej Tomasz Makowski podkreślił rolę i znaczenie inwestowania w biblioteki. Biblioteka to najtańsza inwestycja w rozwój społeczny. Inwestycję w bibliotekę można rozumieć jako tworzenie i dostarczanie nowych usług bibliotecznych (e-usługa OMNIS, wystąpienie Barbary Morawiec) lub doskonalenie dotychczasowych rozwiązań takich jak Cyfrowa Biblioteka Narodowa POLONA (Wojciech Kortyzon), realizację elektronicznego systemu wypożyczania publikacji naukowych ACADEMICA (Iwo Hryniewicz). Roman Chymkowski omówił stan czytelnictwa w Polsce. Paweł Braun dyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku przedstawił nieszablonowe formy aktywizacji użytkowników swojej biblioteki. Realizuje się tam akcje poszukiwania książek (Książka GO), rozwiązywania zagadek z przesłanej paczki (Stalker), pomoc w wyborze lektury (BOT Joseph) oraz tajemniczych spotkań autorskich połączonych z szukaniem zwłok w lesie (o tempora, o mores 🙂 ). Czytelnicy byli zachwyceni i wciąż pytają kiedy będzie następne takie spotkanie.
Dwudniowy pełen wrażeń pobyt zakończyła sesja poświęcona jubileuszowi stulecia Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Sylwia Błaszczyk (członek Prezydium Zarządu Głównego SBP) przybliżyła historię SBP, aktualną organizację i plany na przyszłość. Żaneta Kubic, przewodnicząca Okręgu Małopolskiego SBP, przedstawiła m. in. zadania SBP w Małopolsce na nadchodzącą przyszłość. Na uroczystości wręczono Honorowe Odznaki SBP, Medal W Dowód Uznania, Listy gratulacyjne Zarządu Głównego SBP (wyróżniono 30 osób).
Anna Stanis, Oddział Opracowania Zbiorów