ERASMUS+ w Helsinkach

W dniach 25-29 lipca 2016 przebywaliśmy na szkoleniu w Bibliotece Narodowej Finlandii, w dziale Usług Sieciowych (Library Network Services) nadzorującym działanie katalogu centralnego fińskich bibliotek naukowych MELINDA.

Katalog został utworzony w 1994. Na początku nosił nazwę Linda (zmienioną w 2013 na MELINDA). Obsługiwano go kolejno systemami VTLS (1994-2000), Voyager (2001-2008), a obecnie jest wykorzystywany system Aleph (2008- ).

MELINDA jest budowana i wykorzystywana podobnie jak NUKAT, ale z mniejszym naciskiem na stosowanie kartoteki haseł wzorcowych. MELINDA zawiera wyłącznie rekordy bibliograficzne. Hasła wzorcowe są przechowywane w osobnej bazie. Obecnie katalog zawiera 9 milionów rekordów bibliograficznych. Tworzy go około 1000 katalogerów z ponad 40 bibliotek. Od 1 stycznia 2016 r. katalogowanie odbywa się zgodnie z zasadami RDA. Inną istotną cechą odróżniającą katalog MELINDA od bazy NUKAT jest przenoszenie (upload) całości katalogu lokalnego do bazy centralnej przy rozpoczynaniu współpracy przez daną bibliotekę, co niestety skutkuje dość dużą liczbą zduplikowanych rekordów w katalogu centralnym. Pracownicy działu Usług Sieciowych zaprezentowali nam narzędzia służące do półautomatycznej i automatycznej melioracji takich duplikatów.

W przyszłości planowana jest integracja katalogu MELINDA i serwisu FINNA, który został uruchomiony w 2013 r. Głównym założeniem projektu FINNA jest gromadzenie w jednym miejscu metadanych z archiwów, bibliotek i muzeów. Dodatkowo umożliwia przeglądanie materiałów online oraz sprawdzanie ich dostępności. Obecnie dane do serwisu dostarcza ponad 100 instytucji. FINNA została oparta na darmowym oprogramowaniu typu Open Source Software (OSS) – VuFind, zaś dane z poszczególnych baz są sczytywane przy użyciu protokołu OAI PMH.

Kolejnym interesującym projektem prowadzonym przez odwiedzony przez nas dział jest Finto – serwis wykorzystywany do budowania i stosowania ontologii i tezaurusów używanych  w opisie przedmiotowym katalogowanych dokumentów, prezentowany w narzędziu webowym Skosmos.

Pozostałe projekty, z którymi nas zapoznano, to promocja modelu Otwartej Nauki i czasopism publikowanych w otwartym dostępie, na rozwój których kładzie się obecnie w Finlandii bardzo silny nacisk, oraz sposób zarządzania zakupami licencji dostępowych do zasobów elektronicznych dla konsorcjum bibliotek FinELib – zakupami tymi wraz z negocjacjami cen zajmuje się również dział Usług Sieciowych.

Odwiedziliśmy także budynki Biblioteki Narodowej Finlandii (stary budynek po gruntownej, 3-letniej renowacji i częściowej modernizacji technologicznej) oraz Biblioteki Uniwersyteckiej w Helsinkach (nowy budynek oddany do użytku kilka lat temu).

W pierwszym z nich mieliśmy okazję zobaczyć historyczne rozwiązania architektoniczne i zapoznać się z rozległością przeprowadzonych prac konserwatorskich. Dowiedzieliśmy się także, jak wygląda struktura zbiorów Biblioteki Narodowej.

W Bibliotece Uniwersyteckiej urzekły nas rozwiązania nastawione na podniesienie satysfakcji użytkowników z oferowanych przez tę instytucję usług – pełna bieli i drewna typowo skandynawska architektura, system identyfikacji i lokalizacji książek oparty na etykietach RFID, wygodne fotele różnego typu (także bujane!) oraz kąciki śniadaniowe, gdzie można przyrządzić sobie herbatę i odgrzać w mikrofalówce przyniesiony ze sobą lunch.

Helsinki są także ciekawym turystycznie miejscem – choć spędzaliśmy większość dnia u naszych gospodarzy, zapoznając się z ich pracą i stosowanymi technologiami, udało nam się zwiedzić tak interesujące miejsca jak Skalny Kościół – świątynię wykutą w granicie i nakrytą olbrzymią miedzianą kopułą, i spróbować lokalnych przysmaków, takich jak kardamonowo-cynamonowe bułki korvapuusti czy karelskie pierogi, a także spotkać w wielu miejscach literacką ikonę Finlandii, czyli Muminki.

A potem przyszła pora na powrót, niektórzy samolotem, a inni promem i autokarem.

Agnieszka Kasprzyk, Maciej Jabłoński, Karol Mirowski, Centrum NUKAT