Biblioteka Austriacka w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie we współpracy z Instytutem Austriackim w Warszawie mają przyjemność zaprezentować kolejną książkę w ramach cyklu Książka miesiąca. W tym miesiącu przedstawiam dowcipną, acz skłaniającą do myślenia krótką powieść Radka Knappa Der Mann, der Luft zum Frühstück aß. Książkę można wypożyczyć w oryginale w Bibliotece Austriackiej w BUW oraz w Instytucie Austriackim na ul. Zielnej 37. Powieść nie została jeszcze przetłumaczona na język polski.
Der Mann, der Luft zum Frühstück aß to tragikomiczna opowieść o dojrzewaniu. Protagonista o imieniu Walerian ma roczek (imię nieprzypadkowe, „odziedziczone” po środku na uspokojenie) i matka oddaje go na wychowanie do dziadków, mieszkających gdzieś na polskiej prowincji. Po 11 latach wraca, zabiera chłopca i oboje emigrują do Wiednia. Bez przyjaciół, wykorzeniony z rodzinnego kraju, chłopiec z trudem uczy czy się niemieckiego, nowych struktur i społecznych rytuałów. Wyrzucony ze szkoły, pozbawiony przez matkę dachu nad głową, Walerian poznaje granice dobrego smaku, legalności oraz ukryte życie Wiednia. Mimo trudu dorywczych prac, pleśni w mieszkaniu i rezerwy, z jaką spotykają się emigranci, czuje się wolnym czternastolatkiem. Główny bohater w pewnym momencie odkrywa, że „dom” może być wszędzie – jeśli tylko uda mu się, znaleźć własną drogę.
Radek Knapp, ur. w 1964 roku w Warszawie, niezależny pisarz żyjący w Wiedniu, wychowywał się w Polsce u swoich dziadków do roku 1976, a potem wyjechał do swojej matki do Wiednia. Tam studiował filozofię. Przełom w jego pisarskiej karierze nastąpił w roku 1994 po wydaniu zbioru opowiadań Franio, za który otrzymał nagrodę literacką magazynu kulturalnego ZDF „Aspekte”. Jest również laureatem nagrody im. Adelberta von Chamisso. Kolejne sukcesy dały mu powieści Kaczka a l’orange, Lekcje pana Kuki i Papierowy tygrys. Radek Knapp ceniony jest głównie za dowcipny, żywiołowy język, błyskotliwy żart, humor oraz ironię opowiadanych historii, w których znaleźć można ślady biografii pisarza. W ramach cyklu Książka miesiąca prezentowane były już jego trzy książki – Herrn Kukas Empfehlungen, Der Gipfeldieb oraz Von Zeitlupensymphonien und Marzipantragödien – Notizen eines Möchtegern-Österreichers.
Buch des Monats. März 2022
Radek Knapp, „Der Mann, der Luft zum Frühstück aß“
Die Österreich-Bibliothek in der Universitätsbibliothek Warschau und das Österreich Institut freuen sich, Ihnen im Rahmen des Projekts „Buch des Monats“ die witzige und zugleich nachdenklich machende Erzählung „Der Mann, der Luft zum Frühstück aß“ von Radek Knapp vorzustellen. In der deutschen Originalfassung kann das Buch in der Österreich-Bibliothek und im Österreich Institut in der ul. Zielna 37 ausgeliehen werden. Die Erzählung wurde bisher noch nicht ins Polnische übersetzt.
„Der Mann, der Luft zum Frühstück aß“ ist eine tragikomische Erzählung über das Erwachsenwerden. Walerian, der nicht zufällig so heißt (Waleriana ist der polnische Name für Baldrian), wird von der Mutter im Alter von einem Jahr in die Obhut der Großeltern gegeben und wächst in der polnischen Provinz auf. Elf Jahre später holt die Mutter den Jungen ab, und beide emigrieren nach Wien. Ohne Freunde, aus seiner vertrauten Umgebung gerissen, hat der Junge große Schwierigkeiten, die deutsche Sprache, die neuen Strukturen und gesellschaftlichen Rituale zu erlernen. Er fliegt von der Schule und wird von seiner Mutter auf die Straße gesetzt. Walerian lernt einiges über die Grenzen des guten Geschmacks und der Legalität sowie über die verborgenen Schichten des Wiener Lebens. Trotz schlecht bezahlter Gelegenheitsjobs, Schimmel in der Wohnung und der Reserviertheit, mit der man Emigranten begegnet, fühlt er sich als freier Vierzehnjähriger. Irgendwann versteht er, dass „zuhause“ überall sein kann – wenn es ihm gelingt, seinen eigenen Weg zu finden.
Radek Knapp, geboren 1964 in Warschau, lebt als freier Schriftsteller in Wien. Er wuchs in Polen bei seinen Großeltern auf, bis er 1976 seiner Mutter nach Wien folgte. Dort studierte er Philosophie. Sein Durchbruch als Autor gelang ihm 1994 mit seinem Erzählband „Franio“, für den er den aspekte-Literaturpreis des ZDF erhielt. Darüber hinaus wurde er mit dem Förderpreis des Adelbert-von-Chamisso-Preises ausgezeichnet. Weitere erfolgreiche Romane waren „Ente à l’orange“, „Herrn Kukas Empfehlungen“ und „Papiertiger“. Radek Knapp wird vor allem für seine witzige und lebendige Sprache, seinen feinen Humor und seine ironisch erzählten Geschichten, in denen autobiografische Spuren zu finden sind, geschätzt. Im Rahmen der Reihe „Buch des Monats“ wurden bisher drei Bücher von Radek Knapp vorgestellt: „Herrn Kukas Empfehlungen“, „Der Gipfeldieb“ sowie „Von Zeitlupensymphonien und Marzipantragödien – Notizen eines Möchtegern-Österreichers“.
Michał Dworakowski, Biblioteka Austriacka