Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie oraz Fundacja Uniwersytetu Warszawskiego pragną z dumą poinformować o zrealizowaniu ważnego projektu uczczenia postaci i dzieła wielkiego kompozytora, Romana Palestra, którego spuścizna znajduje się (na mocy testamentu) w zbiorach BUW.
Roman Palester (1907-1989) był jednym z najwybitniejszych polskich kompozytorów XX w., postrzegano go nawet jako „następcę Karola Szymanowskiego”. Studiował fortepian w krakowskim Instytucie Muzycznym i w konserwatorium we Lwowie, historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim oraz kompozycję i teorię muzyki w Konserwatorium Warszawskim. W 1931 roku miał miejsce jego debiut kompozytorski (utwór orkiestrowy Muzyka symfoniczna) na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej w Londynie. W latach 30. XX w. był sekretarzem Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich oraz wiceprezesem polskiej sekcji Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. Od 1952 roku przebywał na emigracji w Monachium (później w Paryżu), współpracując z Radiem Wolna Europa – spowodowało to „zapis” cenzury PRL i Palester całkowicie znikł z oficjalnego życia muzycznego w kraju. Mimo cofnięcia zapisu w roku 1977 kompozytor nie zaistniał już potem trwale w świadomości rodaków, a wykonania jego interesujących dzieł są do dziś niezwykle rzadkie. Obszerną i wyczerpującą monografię poświęciła mu prof. Zofia Helman z Instytutu Muzykologii UW (Roman Palester. Twórca i dzieło, Kraków, Musica Iagellonica 1999; BUW Wolny Dostęp ML410.P148 H45 1999), jednak nadal jest bardzo mało nagrań muzyki Palestra, a teksty jego audycji dla RWE nie były nigdy w całości opublikowane.
W roku 2017 przypada 110. rocznica urodzin wielkiego kompozytora. Biblioteka UW jako depozytariusz jego spuścizny przygotowała z tej okazji specjalny portal informacyjny online poświęcony Palestrowi. Portal został uruchomiony 16 września 2016 i dostępny jest pod adresem http://palester.polmic.pl. Obok biogramu, kalendarium i omówień twórczości (z przykładami dźwiękowymi w bardzo obszernym wyborze) zawiera on bogatą ikonografię, a także fascynujące teksty publicystyczne kompozytora (głównie skrypty audycji RWE), poświęcone nie tylko muzyce, lecz także komentujące wydarzenia artystyczne, literackie oraz polityczne.
Portal powstał we współpracy ze Związkiem Kompozytorów Polskich, Polskim Centrum Informacji Muzycznej, przy finansowym wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Biura Kultury Miasta Stołecznego Warszawy oraz Związku Kompozytorów Polskich. Jego realizatorem była firma „Noyamundi”. Operatorem grantów finansujących projekt była Fundacja Uniwersytetu Warszawskiego. Wśród autorów znaleźli się znakomici muzykolodzy (m.in. Zofia Helman, Iwona Lindstedt, Beata Bolesławska), w pracach nad jego koncepcją, wyborem materiałów i redakcją uczestniczyli pracownicy Gab. Zbiorów Muzycznych BUW, Magdalena Borowiec i Piotr Maculewicz, a także od lat współpracujący z BUW przy podobnych publikacjach Lech Dzierżanowski. Nieoceniona była pomoc organizacyjna Piotra Bociana z Biura Promocji UW.
W ramach tego samego projektu w grudniu 2016 r. została wydana płyta CD: Roman Palester. Muzyka kameralna i fortepianowa w znakomitych wykonaniach (skrzypkowie Paweł Zalejski i Monika Hager-Zalejski oraz pianista Jakub Tchorzewski). Część zawartego na niej repertuaru to światowe premiery fonograficzne, sama zaś płyta jest pierwszą monograficzną płytą CD poświęconą twórczości Palestra.
Właściwy jubileusz 110. rocznicy urodzin kompozytora przypada w roku 2017 – opisane działania służyć mają wspomożeniu promocji tej postaci w roku jubileuszowym, ale powinny w jego trakcie mieć miejsce także kolejne wydarzenia, edycje i premiery. Dlatego realizatorzy – zachęceni doskonałymi rezultatami prac w 2016 – pragną je kontynuować, ponownie aplikując o grant MKiDN. Tym razem w planach jest publikacja książkowa – wydanie niezwykle ciekawych wspomnień i listów Romana Palestra z okresu II wojny światowej (pracy tej patronuje znakomita znawczyni twórczości kompozytora, prof. Zofia Helman; jej partnerem i wydawcą będzie Polskie Wydawnictwo Muzyczne) oraz kolejnych płyt CD, na których znajdą się utwory fortepianowe (J. Tchorzewski) oraz kwartety smyczkowe Romana Palestra (a także Karola Szymanowskiego, którego spuścizna także znajduje się w BUW) w wykonaniu wiodącego europejskiego kwartetu Apollon Musagete.
Piotr Maculewicz, Gabinet Zbiorów Muzycznych