Pod koniec kwietnia 2023 r. odwiedziłyśmy Bibliotekę Uniwersytetu w Jaén w Hiszpanii, która w ramach programu Erasmus+ zorganizowała dla nas tygodniowe szkolenie. Na decyzję o wyborze tego miejsca miał wpływ fakt, że biblioteka ta pracuje w systemie Alma oraz to, że w Jaén zaproponowano nam indywidualny tryb kursu. Podczas stażu zapoznałyśmy się z szerokim spektrum działalności całej biblioteki.
Jaén, to miasto położone w andaluzyjskim regionie Hiszpanii będące stolicą całej prowincji, mogące poszczycić się urzekającą mieszanką historii, kultury i naturalnego piękna. Uniwersytet w Jaén (UJA) został założony w 1993 r. i zdążył już ugruntować swoją pozycję renomowanej instytucji szkolnictwa wyższego bowiem, według rankingów opublikowanych w Times Higher Education, od 2021 r. pozostaje jednym ze 100 najlepszych na świecie. Jest doceniany za swoje zaangażowanie zarówno w rozwój społeczności akademickiej, badania, jak również kwestie społeczne i kulturalne. Uczelnia oferuje szeroką gamę programów z różnych dyscyplin, przyciągając studentów i naukowców z wielu zakątków świata. Dzięki nowoczesnej infrastrukturze oraz tętniącemu życiem kampusowi UJA zapewnia idealne środowisko do rozwoju intelektualnego i osobistego.
Znajdująca się w samym sercu kampusu Biblioteka UJA jest świadectwem zaangażowania uniwersytetu we wspieranie kultury uczenia się i badań. Jest placówką nowoczesną, która służy przede wszystkim jako miejsce do nauki dla studentów, wykładowców i badaczy, zapewniając przyjazne i spokojne otoczenie, ale daje również przestrzeń do odpoczynku i wytchnienia od naukowego zgiełku. Zbiory biblioteki obejmują książki, czasopisma, publikacje naukowe i zasoby multimedialne o różnorodnej tematyce.
Oprócz zasobów papierowych i cyfrowych Biblioteka UJA oferuje szereg specjalistycznych usług. Bibliotekarze chętnie pomagają czytelnikom m.in. w wyszukiwaniu informacji czy efektywnym wykorzystaniu dostępnych zasobów. W bibliotece odbywają się liczne szkolenia zarówno stacjonarne, jak i online. Do celów podnoszenia kwalifikacji i wiedzy studentów stworzono specjalną platformę szkoleniową DigComp. Prowadzone warsztaty, seminaria i wystawy tworzą tętniącą życiem społeczność intelektualną, która zachęca do współpracy i dzielenia się wiedzą.
Nasz staż otworzyło spotkanie z dyrektorem biblioteki Sebastianem Jarillo Calvarro, który szczegółowo zaprezentował nam sposób i system zarządzania biblioteką. Omówił przepisy biblioteczne, opowiedział o strukturze oraz organizacji biblioteki, a także o jej znaczeniu dla całego Uniwersytetu. Szczególnie ważną kwestią dla dyrektora i całej Biblioteki UJA jest ewaluacja i dzięki temu stałe podnoszenie jakości działań i standardów tak, aby biblioteka była miejscem jak najbardziej przyjaznym do pracy zarówno dla czytelników jak i pracowników.
Oprowadzanie po bibliotece i kampusie pozwoliło nam lepiej przyjrzeć się infrastrukturze budynku i przestrzeni bibliotecznej. Trzypiętrowy gmach mieści zarówno miejsca do pracy indywidualnej jak i grupowej. Na każdym piętrze do dyspozycji czytelników jest wypożyczalnia. Gdyby jednak nikogo nie było przy stanowisku obsługi, czytelnik może skorzystać z pomocy bibliotekarzy innych oddziałów udając się bezpośrednio np. do pokoi gromadzenia czy opracowania, ponieważ nie ma oddzielnie kodowanych stref dla pracowników, a każdy bibliotekarz ma uprawnienia do pracy w module udostępniania. Na dachu budynku planowana jest, wymarzona przez pracowników, aranżacja tarasu z ogrodem. Byłaby to przestrzeń do odpoczynku i nauki na świeżym powietrzu. Biblioteka otwarta jest w godzinach pracy pracowników, ale dla osób, które potrzebują zostać dłużej lub lubią uczyć się w nocy została udostępniona sala, z której mogą korzystać 24h na dobę. Ciekawostką pracy zmianowej w bibliotece jest, że pracownik od początku deklaruje czy będzie pracował rano czy po południu. Zespoły, które pracują na tę samą zmianę są stałe.
Odwiedziłyśmy poszczególne oddziały. Kierowniczka Oddziału Gromadzenia Silvia Sánchez-Palencia Martínez przeprowadziła nas przez proces zamawiania i wprowadzania książek do systemu Alma. Szczegółowo opowiedziała o wyborze dostawców, programie zarządzania i rozwoju kolekcji, czyli przybliżyła nam znaczenie bibliografii polecanej. Prowadziłyśmy również rozmowy dotyczące rozliczania cła, jednak podejście do tego procesu zdecydowanie różni nasze biblioteki. Biblioteka Uniwersytecka w Jaén pełni funkcję biblioteki głównej i wydziałowej. Żaden z wydziałów nie prowadzi osobnej biblioteki. Szczególny nacisk kładzie się na dostęp do jak najbardziej aktualnej literatury i podręczników oraz na stałą współpracę z wykładowcami. Mają oni realny wpływ na kształt księgozbioru. Wizyta w Oddziale Opracowania przybliżyła nam procesy katalogowania zbiorów papierowych i elektronicznych w systemie Alma i dalsze czynności techniczne.
Zależało nam na poznaniu baz danych, jakie są udostępniane użytkownikom UJA. O zasobach elektronicznych opowiadała nam kierowniczka sekcji Maria del Carmen Pérez Arco, która przedstawiła działanie multiwyszukiwarki BuscaenBuja, proces prenumeraty czasopism oraz portal Dialnet, który jest jednym z największych portali bibliograficznych na świecie i podstawowym narzędziem do wyszukiwania. Jego główną misją jest zapewnienie większej widoczności latynoskiej literatury naukowej. Zasadniczo skupia się jednak na naukach humanistycznych, prawnych i społecznych.
Po Oddziale Udostępniania oprowadzał nas pracownik na co dzień koordynujący wypożyczenia międzybiblioteczne w ramach CBUA (Consorcio de las Bibliotecas Universitarias de Andalucia) czyli Konsorcjum Andaluzyjskich Bibliotek Uniwersyteckich. Program ten zrzesza większość bibliotek andaluzyjskich i umożliwia czytelnikom sprowadzanie i wypożyczenia książek z innych bibliotek z tego regionu.
Do Biblioteki w Jaén może zapisać się każdy, ale tylko osoby związane z uniwersytetem mają możliwość wypożyczania książek. Limity różnią się w zależności od typu czytelnika, np. studenci mogą wypożyczyć do 4 książek na okres 7 dni z możliwością przedłużenia maksymalnie 3 razy na kolejne 7 dni, a pracownicy naukowi mogą wypożyczać do 10 książek na okres 30 dni z możliwością przedłużenia maksymalnie 3 razy na kolejne 30 dni. Istnieje również forma wypożyczenia krótkoterminowego – na weekend (bez możliwości prolongaty) oraz wypożyczenie na godziny – maksymalnie 5h – dotyczy to materiałów takich jak słowniki i encyklopedie. Sankcje finansowe rzadko są naliczane, a za przetrzymanie książek nakłada się blokady konta, stosując się do zasady, że jeden dzień przetrzymania woluminu to blokada konta na 1 dzień.
Wzięłyśmy udział w inauguracji CRAI – Centro de Recursos para el Aprendizaje y la Innovación. Centrum Zasobów Edukacyjnych i Innowacyjnych to miejsce do pracy grupowej oraz indywidualnej. Przestrzeń została podzielona na kilka obszarów. Część stanowisk wyposażono w monitory, aby ułatwić pracę w grupach, a resztę przeznaczono do samodzielnego korzystania. Wydzielono zamkniętą przestrzeń, w której można przygotować i zjeść posiłek – znajdują się tam dwie kuchenki mikrofalowe, automaty z gorącymi napojami, zlew i lodówka. Dano studentom do dyspozycji stanowiska zaprojektowane do trenowania prezentacji, umiejętności cyfrowych i komunikacyjnych. Udostępniono amfiteatr na 20 osób z tablicą interaktywną do ćwiczenia innowacyjnych metod edukacyjnych. Przygotowano też studio nagrań umożliwiające samodzielne nagrywanie treści dydaktycznych przy pomocy szerokiej gamy edukacyjnych aplikacji audiowizualnych.
Po zakończeniu szkolenia umocniłyśmy się w przekonaniu, że wybór Biblioteki Uniwersytetu de Jaén był dobrym pomysłem. Program był bardzo napięty, mimo to udało nam się zobaczyć trochę miasta. Serdecznie zapraszamy do zobaczenia relacji fotograficznej z CRAI – Centro de Recursos para el Aprendizaje y la Innovación w Bibliotece Uniwersyteckiej w Jaén:
Weronika Rozenek, Magdalena Szymańska, Joanna Kulicka, Oddział Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów