W świecie polskich zasobów cyfrowych tworzonych przez biblioteki szykują się poważne zmiany! Jedna ze zmian dotknie oprogramowanie dLibra, powszechnie używanego przez instytucje (nie tylko biblioteki) do udostępniania przede wszystkim zasobów zdigitalizowanych.
Oprogramowanie dLibra rozwijane jest od 1999 roku. Tylko w wersji 5 wypuszczono 117 poprawek, 45 ulepszeń; powstało 15 nowych funkcjonalności. W obecnej wersji (v. 5.8) dLibra dysponuje możliwością samodeponowania, dzięki której oprogramowanie do prezentacji zbiorów zdigitalizowanych może pełnić także funkcje repozytorium (dLibra – Repozytorium). Obecnie większość bibliotek cyfrowych wykorzystujących dLibrę pracuje na wersji oprogramowania 5.x. Należy jednak pamiętać, iż zdarzają się takie projekty, które nadal wykorzystują starsze wersje, np. v. 4.0, jak choćby Małopolska Biblioteka Cyfrowa (MBC). Elektroniczna biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego e-bUW, która powstała w 2007 roku, zaczynała pracę na dLibrze 3.5, obecnie pracuje na wersji 5.8.
W dniach 9-10 kwietnia 2015 roku w Poznaniu odbyły się X Warsztaty Bibliotek Cyfrowych organizowane przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo Sieciowe – producenta dLibry. Warsztaty organizowane są regularnie od 2004 roku. Na kwietniowym spotkaniu zaprezentowano dLibrę w wersji 6.0, której oficjalna premiera jest przewidywana na drugą połowę 2015 roku. Nowa dLibra to nowe podejście do zbiorów. Nastąpić ma odejście od dotychczasowej formy przedstawiania zasobów. Podstawowa zmiana, widoczna dla użytkownika biblioteki cyfrowej już na wstępie, to przejście na kafelkowe prezentowanie zbiorów, do tej pory wykorzystywane np. w dMuseionie.
Cyfrowe Zbiory Narodowego Muzeum w Warszawie
Zaprezentowano ulepszone wyszukiwanie obiektów zdigitalizowanych, a także zmienione mechanizmy filtrowania – funkcjonalności, na które użytkownicy narzekali. Wyszukiwanie będzie można dostosować do schematu metadanych instytucji wykorzystującej dLibrę, a filtrowanie dotyczyć będzie także publikacji grupowych. Oznacza to możliwość uzyskania większej liczby wyników relewantnych z postawionym zapytaniem wyszukiwawczym.
Nastąpić ma zmiana sposobu wyświetlania treści publikacji – ważna informacja dla tych którzy mimo wszystko nie przyzwyczaili się do formatu prezencyjnego DjVu. Oprogramowanie będzie dawało możliwość przeglądania dokumentów w formacje JPG – pliki te nie będą kolejnym formatem, tworzone będą „w locie”. Do alternatywnego sposobu wyświetlania plików posłuży wykorzystywany przez Internet Archive program BookReader, który na bazie publikacji DjVu będzie wyświetlał poszczególne strony jako pliki JPG.
Niestety jeszcze w tej wersji nie zostanie wprowadzona dla jednej publikacji wieloformatowość plików, na którą bibliotekarze… i użytkownicy bardzo liczą.
Planowana jest znaczna rozbudowa „modułu” dLibra – Repozytorium. Postanowiono rozszerzyć możliwości „modułu” m.in. o wsparcie dla projektów ministerialnych: PBN – Polska Bibliografia Naukowa i ORPD – Ogólnopolskie Repozytorium Prac Dyplomowych. Dodatkowo ma nastąpić implementacja systemu do budowania bazy wiedzy. Do tego celu wybrano systemem VIVO. Zadeklarowano także, iż dLibra-Repozytorium będzie wspierała RIS – format cytowań bibliograficznych umożliwiający zarówno importowanie i eksportowanie danych między platformami naukowymi.
dLibra to jeden z czterech składników pakietu DInGO tworzonego przez PCSS; kolejne to dMuseion, dLab, dArceo.
dMuseion, to oprogramowanie tworzone do budowy muzeów cyfrowych. Przeznaczone jest dla instytucji kultury i nauki posiadających w swoich zbiorach przede wszystkim zabytki sztuki wizualnej. dMuseion współpracuje z systemami inwentaryzacji zabytków MONA. Oprogramowanie rozwijane jest do 2009 roku przy współpracy Muzeum Narodowego w Warszawie. Doczekał się trzech wdrożeń, najnowsze to Centralna Baza Judaików.
dArceo, to system dedykowany do długoterminowego przechowywania danych źródłowych (np. plików wzorcowych). Udostępnia on funkcje konwersji oraz dostarczania danych źródłowych. dArceo może współpracować z usługą powszechnej archiwizacji PLATON-U4. System pozwala na migrację danych źródłowych zgodnie z założeniami modelu OAIS.
dLab jest system do zarządzania procesem digitalizacji. Jego główne zadania to m.in.: organizacja prac związanych z digitalizacją, czy umożliwienie monitorowania przebiegu prac (wykorzystanie systemu raportowania). dLab posiada możliwość komunikowania się z programami zewnętrznymi w celu wykonywania takich czynności, jak np. rozpoznawanie tekstu (OCR), czy archiwizacja w systemie długoterminowego przechowywania danych źródłowych dArceo.
…i to byłoby na tyle z dnia pierwszego warsztatów. Ciąg dalszy nastąpi.
Wrobella
Dalszy ciąg notatki – w poniedziałek. Zapraszamy!