Plakat konferencji, aut. Marcin Walczak.
Biblioteka Główna Politechniki Łódzkiej już od 12 lat organizuje co dwa lata konferencje skupiające bibliotekarzy i bibliotekoznawców z różnych ośrodków akademickich polskich i zagranicznych. Tematyka spotkań związana jest z aktualnymi zagadnieniami i problemami nurtującymi środowisko. Od 2014 roku konferencja jest realizowana w nowej formule nastawionej na przedstawienie tematu i następującą po nim dyskusję, prowadzoną przez referenta – stąd jej tytuł „Rozmowy o bibliotekach”. VII Konferencja Biblioteki PŁ, a druga z cyklu „Rozmowy…” miała miejsce w Rogowie 22-24 czerwca 2016 r.
Konferencję w Rogowie poprzedził Alma Day, odbywający się na kampusie Politechniki w Łodzi. Na spotkaniu otwartym dla wszystkich chętnych (podobnie jak na innych prowadzonych w bibliotekach w Polsce, m.in. w 2015 r. w BUW), zorganizowanym przez Aleph Polska zaprezentowano produkty firmy, najwięcej uwagi poświęcając jednemu z nich – systemowi nowej generacji Alma, działającemu w chmurze. Ten dzień był szczególny, gdyż odbył się długo oczekiwany premierowy pokaz polskiego interfejsu Almy (system Aleph jest obecny w ponad 100 bibliotekach polskich).
Nowa formuła konferencji „Rozmowy o bibliotekach” zakładała, że lista zgłoszonych tematów będzie poddana społecznemu głosowaniu w środowisku bibliotekarskim, a przyjęte na konferencję będą te, które zdobędą najwięcej głosów. W tym roku nadesłano 12 referatów i wszystkie zostały zakwalifikowane, ze względu na mniejszą niż poprzednio liczbę zgłoszeń. Najwyższym wskaźnikiem oddanych głosów wyróżnił się temat Jolanty Stępniak (Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej) Krajowy system informacji o nauce – szansą dla bibliotek szkół wyższych, a Pani Dyrektor została przed wystąpieniem przyjęta gromkimi brawami. W referacie poruszyła problem bardzo aktualny, spowodowany nasilającymi się niekorzystnymi dla bibliotek zjawiskami takimi jak: malejąca liczba kupowanych nowych tytułów (jednocześnie tradycyjne gromadzenie związane z doborem treści jest sukcesywnie zastępowane przez funkcje koordynacyjne i negocjacje cenowe realizowane przez liderów konsorcjów), rosnąca centralizacja katalogowania, drastycznie spadająca liczba wypożyczeń i rozbudowanie funkcjonalności systemów bibliotecznych, powszechna umiejętność korzystania z komputerów i wyszukiwania w Googlach, dostępność webinariów i instrukcji na YouTube, wzrastająca samodzielność pracowników naukowych w pozyskiwaniu potrzebnych im informacji. Wszystkie te zjawiska implikują poważne zmiany w podstawowych funkcjach bibliotek. Jednocześnie uczelnie są obarczane coraz większymi zadaniami w zakresie sprawozdawczości i obsługi sukcesywnie rozbudowywanego Krajowego Systemu Informacji o Nauce w ramach systemu POL-on i Polskiej Bibliografii Naukowej (Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 29 czerwca 2015 r.). W tym kontekście szansą dla bibliotek może stać się udział w zadaniach uczelni polegających na bieżącym zasilaniu obu baz, gdyż posiadają ważne atuty: wykwalifikowanych pracowników oraz umiejętności organizacyjne w tego typu pracach. Dyrektor Stępniak jako przykład takiej współpracy przytoczyła koordynację przez Bibliotekę Główną aktualizacji Bazy Wiedzy Politechniki Warszawskiej.
Temat systemu informacji o nauce polskiej był kontynuowany w referacie Ewy Bugaj i Anety Soboń (Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego) Analiza porównawcza systemów informacji POLON, PBN, INFONA. Ocena funkcjonalności systemów, który w „plebiscycie” uplasował się na drugim miejscu. Autorki, dokonując analizy systemów, nie szczędziły uwag krytycznych zarówno pod adresem ich twórców, jak i administratorów.
Na trzecim miejscu znalazł się temat w praktyce bibliotecznej nowy i słabo rozpoznany, który charakteryzują m.in. pojęcia: monitoring, ewaluacja, audyt, analiza i diagnoza. O realizacji projektu Biblioskan opowiedziały jego realizatorki: Aleksandra Marciniak i Paulina Milewska (Fundacja Normalne Miasto ‒ Fenomen, Łódź) w nietuzinkowym wystąpieniu Biblioteka – sprawdzam! Projekt zakładał kontrolę pięciu bibliotek miejskich w Łodzi wraz z filiami pod względem finansów, regulaminów, komunikacji elektronicznej, procedur dostępu do informacji publicznej. Jedną z zastosowanych metod było jak dotychczas największe w skali kraju badanie jakości obsługi czytelnika z wykorzystaniem metody „tajemniczy klient”.
Trzecie miejsce ex equo z poprzednim zajął referat Doroty Matysiak (Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu) Przestrzeń biblioteczna ‒ studium porównawcze wybranych bibliotek akademickich (znalazła się tu oczywiście Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie), który wraz z wystąpieniami Anny Pomorskiej-Kowalczyk (Biblioteka Politechniki Lubelskiej) Rola aspektów wizualnych w pracy bibliotek oraz Jadwigi Wichman (Biblioteka Wydziału FAIS UJ) Dzielić się doświadczeniem…, wpisuje się w krąg tematyki nowego budownictwa bibliotecznego i nowoczesnej aranżacji przestrzeni bibliotecznej, od kilkunastu lat obecnej na konferencjach, ale wciąż cieszącej się niesłabnącą popularnością.
Temat skądinąd nowy na forum konferencyjnym, który zdobył duże zainteresowanie głosujących bibliotekarzy (czwarte miejsce,) poruszony w referacie niżej podpisanej reprezentantki BUW Karać czy nie karać? Windykacja w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie w kontekście działań podejmowanych w bibliotekach krajowych i zagranicznych, został poświęcony kontrowersyjnej sprawie pobierania opłat z tytułu nieterminowego zwrotu wypożyczonych materiałów bibliotecznych oraz dochodzenia wierzytelności. Ożywiona dyskusja (nieobca też bibliotekom zagranicznym) toczy się od lat, a dwugłos zwolenników i zagorzałych przeciwników stosowania sankcji przybrał na sile, gdy biblioteki polskie nieradzące sobie z nierzetelnymi czytelnikami zaczęły korzystać z usług firm windykacyjnych. Przedstawione w referacie działania polubowne i windykacyjne prowadzone w BUW od 2008 roku wpisują się w szerszą dyskusję o celowości pobierania opłat w bibliotekach i sposobach ich egzekwowania.
W trakcie trzech dni obrad wystąpieniom referentów towarzyszyły prezentacje licznych sponsorów konferencji, m.in. EBSCO, Elsevier, Taylor&Francis, iBuk Libra, AKME, Sage, Wiley. Streszczenia wszystkich referatów oraz prezentacje dostępne są na stronie konferencji.
Obrady zamknął interesujący panel dyskusyjny z udziałem prodziekanów ds. dydaktycznych z dwóch uczelni łódzkich: Politechniki – dr inż. Agnieszki Mrozek i Uniwersytetu Medycznego – prof. Andrzeja Stańczaka oraz pracownika naukowego z PŁ, doktoranta z UM i studenta z PŁ, w trakcie którego po raz kolejny wypłynął jako naczelny, wciąż obecny problem braku dobrej komunikacji i koordynacji działań między bibliotekami akademickimi a naukowcami, wydziałami i innymi jednostkami uczelnianymi.
Na zakończenie, doceniając trud gospodarzy konferencji, należy dodać, że zadbali o czas wolny uczestników. Tym razem, obok tradycyjnego już wspólnego kibicowania w trakcie rozgrywek piłkarskich EURO (mecz Polska-Ukraina), zorganizowano czynne zajęcia sportowe w plenerze oraz spacery po rozległym i pięknym arboretum należącym do Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej SGGW, w którego gościnnych murach odbywała się konferencja. Nowym akcentem był pokaz mody młodych projektantów polskich, który spotkał się z aplauzem, zwłaszcza wśród pań. Naprawdę warto jeździć na konferencje, wszak rozwijają nas wielostronnie.
Elżbieta Petrović, Oddział Udostępniania