BuwLOG

Kategoria: zbiory specjalne

Explicitus est liber

napis obramowany kompozycją z liści, nad napisem głowa ze skrzydłami

Międzynarodową konferencja „Explicitus est liber – dziedzictwo sztuki drukarskiej do roku 1800”, zorganizowały Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie oraz Archiwum i Biblioteka OO. Karmelitów na Piasku. Jej celem była kompleksowa refleksja nad zagadnieniami związanymi z rozwojem i dziedzictwem sztuki drukarskiej – starych druków, czyli publikacji wydanych do roku 1800, a będących obiektami badań wielu dziedzin.

Damski golf w bibliotece

plakat Bücher leben przedstawiający nadpaloną książkę bez okładek, plakat przymocowany do drzewa

Sam pomysł zdobienia krawędzi kart książki zrodził się znacznie wcześniej – już w średniowieczu malowano brzegi kart, przede wszystkim w celu ozdoby, a czasem również dla zaznaczenia przynależności do czyjegoś księgozbioru (w tym celu malowano lub wyciskano herb bądź inicjały właściciela). Nieco później zaczęto je złocić i puncować a w wieku XVII po raz pierwszy zastosowano tę interesującą technikę, w fachowej literaturze określoną „malowaniem pod złotym brzegiem”.

Textus et pictura IV. Średniowieczny kodeks rękopiśmienny w aspekcie historycznego trwania

okładka ze złożonego papieru z napisami

Wykład wprowadzający w tematykę i zarys głównych tendencji przedstawił prof. Jerzy Kaliszuk, kierownik Pracowni Wiedzy o Dawnej Książce IHN PAN. Głównym wątkiem jego wystąpienia było „życie po życiu” rękopisów, o którym przeważnie decydowała nie ich treść a forma: to głownie te kodeksy, które były wykonane z pergaminu, otrzymywały – od introligatorów! – szansę na przetrwanie jako elementy oprawy. Kart pergaminowych, szczególnie z rękopisów muzycznych, które zazwyczaj miały większy format i jednocześnie szybciej się zużywały w czasie codziennego wykorzystania w kościołach i klasztorach podczas mszy i liturgii godzin, szczególnie chętnie używano jako obłożenia okładzin kodeksów – czy to wykonanych z desek czy z bardziej wiotkich i kruchych materiałów jakim były papier czy tektura.

Księgozbiory historyczne mniejszości religijnych i etnicznych

plakat na sztaludze przed budynkiem z czerwonej cegły

Temat konferencji „Księgozbiory historyczne mniejszości religijnych i etnicznych” okazał się przysłowiowym „strzałem w dziesiątkę”. Do wygłoszenia referatów zostali bowiem zaproszeni specjaliści zajmujący się problematyką nieobecną lub z różnych przyczyn pomijaną w badaniach proweniencyjnych. Powszechnie wiadomo, że do czasów II wojny światowej tereny ówczesnej Polski były zamieszkiwane przez liczne mniejszości etniczne i religijne.

IAML 2022

logo IAML 2022 Prague

Dwie, sąsiadujące ze sobą praskie biblioteki (Miejska Biblioteka Publiczna oraz Biblioteka Narodowa) gościły bibliotekarzy i archiwistów muzycznych na tegorocznym kongresie IAML, odbywającym się 24–29 lipca 2022. Pandemia wydłużyła czeskim kolegom przygotowania; początkowo konferencja planowana była na 2020 rok! Społeczność IAML jest szczerze wdzięczna bibliotekarzom z Pragi, że się nie poddali i dwukrotnie przesuwali termin konferencji.